فرشاد فاطمی، اقتصاددان در گفت و گو با «ایران» به یک پرسش مهم پاسخ داد

چرا باید قیمت خودرو اصلاح شود؟

سارا مرادخانی
خبرنگار


عضو سابق شورای رقابت در خصوص افزایش و اصلاح قیمت 30 درصدی خودرو به «ایران» گفت: وقتی در بازاری تمرکز بالا یعنی انحصار وجود داشته باشد و از طرفی در این بازار قیمت‌گذاری دستوری داریم، نمی‌توان حدس زد کدام‌یک در کامیابی یا ناکامی صنعت مؤثرتر است.
سید فرشاد فاطمی افزود: از یک‌سو خودروساز در این شرایط و با این روش قیمت‌گذاری، باید محصول خود را زیر قیمت تولید واگذار کند که سبب ضرر می‌شود و از سوی دیگر وقتی بازیگری با قدرت انحصاری در این بازار هست که به دنبال افزایش قیمت خودرو است، ما دو اهرم معیوب در این بازار داریم؛ یکی قیمت حاصل از قدرت انحصاری و دیگری خودرو‌سازی که در فقدان رقابت، هزینه‌هایش را کنترل نکرده که این دو اهرم در دو جهت در حال فعالیت هستند و هر دو کارشان غلط است.
فاطمی بیان کرد: دارو و شفای درد بازار خودرو رقابت است که در این شرایط، نه نیاز به قیمت‌گذاری دستوری داریم و نه نگران قدرت انحصاری هستیم. در این میان یک سؤال اساسی دیگر نیز مطرح است که با قیمتی که خودروساز در حال ارائه خودرو به متقاضی است، در دنیا چه خودرویی با چه کیفیتی می‌توان خرید؟
وی ادامه داد: در ایران موضوع دیگر این است که خودرو به دلیل آنکه کالایی بادوام است، در شرایط تورمی به یک کالای سرمایه‌ای تبدیل می‌شود، بر این اساس هر تلاشی برای رساندن خودرو به مصرف‌کننده واقعی تنها آدرس غلط دادن است. عملاً تلاش برای ایجاد محدودیت در این زمینه، فقط سبب افزایش هزینه مبادله می‌شود، یعنی برای کالای بادوامی که دست‌دوم آن نیز به راحتی قابل خرید و فروش است، تفکیک تقاضای مصرفی و سرمایه‌گذاری قابل انجام نیست.
فاطمی با تأکید بر اینکه بازار خودرو باید رقابتی شود، اذعان کرد: خودرو باید در بازار رقابتی به اندازه کافی تولید شود تا سازکار بازار، قیمت آن را تعیین کند. کسانی که در بازار خودرو نگران جبران هزینه‌های خودروسازها هستند، سال گذشته با همه ابزارهای سیاسی و اقتصادی خود برای ممانعت از ورود خودرو، چه نو و چه دست‌دوم تلاش کردند، چون از رقابت هراس دارند.
وی بر این مسأله تأکید کرد که بهانه‌جویی در خصوص سیاست تخصیص ارز در صنعت خودرو برای محروم کردن مردم از یک بازار رقابتی خوب فقط بهانه‌جویی است نه چیز دیگری.
این استاد دانشگاه صنعتی شریف همچنین اظهار کرد: افزایش و اصلاح 30 درصدی قیمت خودرو مسأله‌ای مربوط به اقتصاد کلان است، اگر پیش از این مسأله اقتصاد کلان و سیاستگذاری را حل کرده بودیم، اکنون با این رقم 30 درصدی مواجه نبودیم. خودرو یک کالای قابل مبادله است، متقاضی باید ببیند با 10 هزار دلار چه خودرویی می‌تواند در دنیا خریداری کند؟ به طور کلی در صنعت خودرو در نیم قرن گذشته همواره برخی تلاش کرده‌اند مردم را از یک بازار رقابتی محروم کنند.