وصال روحانـی
روزنامه‌نگار

جو بایدن، رئیس‌جمهور امریکا و شی جین‌پینگ رهبر چین در حاشیه اجلاس تازه سازمان همکاری‌های اقتصادی آسیا- پاسیفیک در کشور پرو با یکدیگر دیدار و گفت‌وگو کردند اما مسیر اظهارات مقام چینی بیش از آنکه به سوی بایدن باشد، به سمت و سوی دونالد ترامپ سوق پیدا می‌کرد.
مردی که قرار است از دو ماه بعد جای بایدن را در کاخ سفید بگیرد. در واقع به نظر می‌رسید که هر دو سیاستمدار فوق روی موضوع بازگشت ترامپ به کاخ سفید متمرکز شده باشند زیرا این سیاستمدار تهدید کرده است که موضعی تهاجمی‌تر را در قبال چین و سیاست‌های اقتصادی‌اش در پیش گیرد و از مرتبه قبلی زمامداری‌اش در کاخ سفید (2016 تا 2020) نیز تهاجمی‌تر عمل کند. شی جین‌پینگ در سالن کنفرانس هتلی در شهر لیما پایتخت پرو که هیأت اعزامی چین در آن سکنی داشت، گفت: «باید راه‌های عاقلانه‌ای را در پیش گرفت تا این دو کشور بزرگ (چین و امریکا) به بهترین بیلان‌ها بر اثر همکاری‌های خود دست یابند.» بایدن هم در اظهاراتش کوشید به مقام اول اجرایی چین یادآور شود که در سال‌های اخیر همکاری‌های دو کشور آنقدرها هم کم‌اثر نبوده است.
این در حالی است که بایدن هم در دوران زمامداری چهار ساله‌اش تا جایی که توانست، تشکیلات سیاسی پکن را تحت فشار قرار داد و کوشید بازارهای اقتصادی را از دست این غول اقتصادی شرق آسیا خارج کند.
بایدن با وجود این گفت: «شاید رقابت‌های بین ما و پکن بر سر تصاحب بازار صورت گرفته باشد اما این به معنای ستیز مستقیم نبود. رقابت اقتصادی خوب است و در نقطه مقابل ما همیشه از مخاصمه‌های سیاسی گریخته‌ایم.»
 حواس مقام چینی معطوف به جای دیگری بود
دیدار شی جین‌پینگ و جو بایدن که به سبب خروج قریب‌الوقوع بایدن از کاخ سفید واپسین دیدار آنها تلقی می‌شد، یک ساعت و 40 دقیقه به درازا انجامید و در طول آن بایدن حداکثر کوشش خود را به کار گرفت تا بر سر مسائلی که طی سال‌های اخیر بین دو کشور بحث و جدل جریان داشت، یک بار دیگر طرف مقابل را تحت فشار قرار بدهد و به گوشه رینگ ببرد.
 بایدن طی سال‌های اخیر پکن را به کرات به زیر پا گذاشتن حقوق بشر و همکاری با روسیه در جهت تضعیف امریکا متهم کرده اما پکن هم ایده‌های ویژه خود را داشته و متذکر شده که افزایش همکاری‌های نظامی بین  امریکا و تایوان با هدف ایذای دولت پکن صورت پذیرفته است.
بایدن با چنان پیش‌زمینه‌ای از شی جین‌پینگ طی دیدار  اخیرشان درخواست کرد که بیش از گذشته با حکومت تایوان مهربان باشد.
مسأله‌ای که احتمالاً رهبر چین چندان اعتنایی به آن نخواهد کرد زیرا حواس او متمرکز بر روش‌های مبارزاتی است که پکن باید برای بی‌اثر کردن سیاست‌های بازدارنده جدید واشنگتن تبیین و آن را اجرایی کند.
 
این اتهامات بی‌پایه است
شی جین‌پینگ در اظهاراتش متذکر شد که برای همکاری با دولت در حال شکل‌گیری ترامپ آماده است و تصریح کرد که نباید وارد یک دوران تازه از جنگ سرد شد. وی گفت: «چنین جنگ‌هایی، دیگر برنده ندارد و برای ملت چین نیز قابل تحمل نیست. طرف امریکایی هم باید بداند که چین خیال تسلیم شدن در این رویارویی‌ها را ندارد.» برای رهبر چین بیش از هر چیزی نحوه برخورد و نگاه امریکا به مقوله‌های مرتبط با تایوان اهمیت دارد. کشوری که با غربی‌ها معامله می‌کند اما چین آن را بخشی از خود می‌داند و مام وطن می‌نامد. وی در همین ارتباط در شهر لیما گفت: «بهتر است امریکا دست از اغوای تایوان بردارد و آنها را در جهان غرب جذب و هضم نکند.
چیزی به نام تایوان مستقل وجود خارجی ندارد و ما اجازه فعالیت‌هایی را که دال بر استقلال عملی و اقتصادی آنها باشد، به واشنگتن نمی‌دهیم.»
شی جین‌پینگ به موضع چین در قبال جنگ روسیه- اوکراین هم اشاره کرد و گفت حل معارضه‌هایی از این دست باید برعهده خود اروپایی‌ها باشد.
 او با دستمایه قرار دادن همین موضوع، اشاره کرد: «اگر امریکا و سایر طرف‌های غربی می‌خواهند با راه‌اندازی جنگ مستقیم بین ما و تایوان ستیزی را تکرار کنند که سال‌ها پیش در سرزمین کره روی داد و باعث ایجاد دو کشور مستقل و متفاوت کره جنوبی و کره شمالی شد، بهتر است بدانند که تیرشان به سنگ خواهد خورد.
توصیه کلی‌تر ما به امریکا این است که از جولان دادن در دریای جنوب چین هم احتراز کند زیرا این دریا بخشی از قلمرو ماست و گاردهای ساحلی ما حتی مجبور به بیرون راندن فیلیپینی‌ها هم از این منطقه شده‌اند.
 ما به طرف‌های غربی متذکر می‌شویم که اتهامات وارده به ما در زمینه هک کردن ارتباطات بین‌‌الملل سایر کشورها نیز اتهامی بی‌پایه است.»
 
یک ستیز متفاوت
بایدن و شی جین‌پینگ که پیش‌تر در نوامبر 2023 هم ملاقات کردند، طی ماه‌های اخیر از تنش‌های موجود در روابط دو کشور کاسته بودند.
 از یک سو بایدن به سبب بیماری‌اش از صحنه انتخابات ریاست جمهوری امریکا خارج شده و در حاشیه قرار گرفته بود و از طرف دیگر شی جین‌پینگ هم می‌دانست به سبب روی کار آمدن بسیار محتمل ترامپ در امریکا (که 15 آبان‌ماه قطعیت یافت) نظرات بایدن چندان اهمیتی ندارد و باید روبه‌روی یک چهره پرخاشگرتر (ترامپ) ایستاد. با وجود این، رقابت شدید اقتصادی بین دو کشور در حاشیه جلسه تازه سازمان همکاری‌های اقتصادی آسیا- پاسیفیک هم نمود داشت.
مکانی که هر دو کشور کوشیدند اجناس تولیدی خود را در بازارچه برقرار شده در جوار اجلاس پررونق‌تر جلوه بدهند.
 این جنگی عملی است که پایانی را نمی‌توان بر آن متصور بود و شاید از دید هر دو طرف متفاوت با جنگ سردی باشد که جین‌پینگ آن را بی‌اثر نامیده است.

منبع: NewYork Times