شهاب خروشان
خبر نگار

چندی پیش پایتخت امارات متحده عربی میزبان تازه‌ترین دستاوردهای فناورانه از سراسر جهان بود و موفق به جذب بیش از 6هزار و 500 غرفه‌دار از 180 کشور و بیش از 200هزار بازدیدکننده شد. نمایشگاه جیتکس 2024 به عنوان بزرگترین نمایشگاه تکنولوژی آسیا در حالی به موضوعاتی همچون هوش مصنوعی، امنیت سایبری، رایانش ابری و زیرساخت‌های داده، پرداخت که شرکت‌های ایرانی ازجمله 20 شرکت دانش‌بنیان درکنار شرکت‌هایی نظیر مایکروسافت، هوآوی، اوراکل، دل(Dell) و بسیاری از برندهای نام‌آشنای جهان، توانمندی و ظرفیت‌های خود را به نمایش گذاشتند و حتی در برخی موارد شاهد برتری استارتاپ‌های ایرانی نسبت به سایر کشورها بودیم.
شرکت‌های ایرانی با نمایش دستاوردهای بومی نوین ازجمله اینترنت اشیا، نرم‌افزارهای مدیریت و امنیت داده‌ها، توانستند فرصت‌ همکاری‌های جدیدی با شرکت‌ها و سرمایه‌گذاران بین‌المللی ایجاد کنند. نمایشگاه جیتکس که برای بیش از 4 دهه، مهم‌ترین فرصت برای علاقه‌مندان، سرمایه‌گذاران و متخصصان حوزه فناوری بوده است، امسال محور اصلی فعالیتش را «همکاری جهانی برای ساخت اقتصاد آینده مبتنی بر هوش مصنوعی» قرارداد و همین موضوع، زمینه ساز تعامل شرکت‌های ایرانی با سایر کشورها شد.
در همین رابطه، «محمد جواد صدری‌مهر»، مدیرکل دفتر زیرساخت‌های زیست بوم نوآوری معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری، جیتکس را سکوی ارتباط و تعامل در حوزه فناوری‌های نو و تحول‌آفرین دانست و از حمایت این معاونت برای حضور شتاب‌دهنده‌های فناوری و مراکز نوآوری برتر در این رویداد فناورانه خبر داد؛ حضوری که زمینه کسب تجربه و ارتقای توانمندی‌های شرکت‌های برتر و فعالان زیست‌بوم فناوری و نوآوری را فراهم کرد. درباره دستاوردهای شرکت‌های ایرانی حاضر در این نمایشگاه و مهم‌ترین ویژگی‌ها و چالش‌های توسعه فناوری در کشور با وی به گفت‌و‌گو نشستیم که در زیر می‌خوانید.

 نمایشگاه جیتکس از چه منظری مورد توجه قرار داشت و حضور معاونت علمی در این رویداد چگونه بود؟
ازآنجاکه جیتکس، رویدادی برجستــه از نظر معرفی دستاوردهای فناوری در منطقه به شمار می‌رود، جذابیت‌های قابل الگوبرداری متعددی دارد و امسال هم با حمایت معاونت علمی ریاست جمهوری، تعدادی از شتاب‌دهنده‌ها و کارخانه‌های نوآوری کشورمان فرصت حضور در این نمایشگاه را پیدا کردند. دلیل و هدف اصلی حضور در این رویداد، انتقال تجربه بود تا هریک از این مجموعه‌ها با چند استارتاپ فعال، با تجربیات روز دنیا در عرصه فناوری آشنا شوند و ضمن مقایسه با فرآیندهای جاری، الگو و مدل کاری خود را ارتقا دهند. حضور در این رویداد از نظر انتقال تجربه، نکات مثبتی داشت و در نمایشگاه، جلسات متعدد انتقال تجربیات برقرار بود.

 مهم‌ترین ویژگی نمایشگاه امسال چه بود؟
یکی از ویژگی‌های نمایشگاه، بحث کاربردی‌سازی فناوری‌ها بود. شرکت‌های بزرگ دنیا همچون هوآوی یا مایکروسافت به جای اینکه تنها فناوری را به نمایش بگذارند، بر کاربردی‌سازی آن تمرکز دارند. این موضوع مهمی است که ما نیز باید در کشور برآن تمرکز کنیم. بسیاری از این کاربردی‌سازی‌ها از نظر فناوری، عمق چندانی نداشتند اما دارای دستاوردهای قابل توجهی برای اقتصاد هستند. کاربرد فناوری در زندگی و دامنه تأثیرگذاری آن در اقتصاد، موضوعی بسیار جدی است که باید به آن توجه داشت؛ بسیاری از ایده‌های ساده، از همین طریق به کسب و کارهای موفق تبدیل شده‌اند و این موضوع به خوبی در نمایشگاه لمس شد.

 حضور استارتاپ‌های ایرانی را در جیتکس چگونه ارزیابی می‌کنید؟
یکی از موضوعات برجسته امسال، حضور شرکت‌های استارتاپی ایرانی بود و آن‌چه که در جیتکس 2024 به چشم می‌خورد، توانمندی و در برخی موارد برتری استارتاپ‌های ایرانی نسبت به سایر کشورها بود. اما نقطه‌ تحولی که باید بیشتر روی آن تمرکز کنیم و فعالیت داشته‌ باشیم، جایی است که به شرکت‌های بالغ می‌رسیم و در این زمینه، نسبت به روند جهانی، فاصله زیادی داریم. یکی از نکات مهم این است که یاد بگیریم چگونه استارتاپ را به یک شرکت بالغ تبدیل کنیم. یاد گرفتن این امر، اهمیت زیادی دارد و یکی از موضوعاتی که در نشست‌های انتقال تجربه و بازدیدها مد نظر داشتیم نیز یادگیری الگوی تبدیل استارتاپ‌ها و ایده‌های نوآورانه به کسب و کارهای بزرگ و توانمند بود.

 نقش حاکمیت و تنظیم‌گری را در این مسیر چگونه ارزیابی می‌کنید؟
در حوزه تسهیل‌گری قوانین، مقررات و آیین‌نامه‌ها جای کار زیادی داریم. وقتی کشوری مانند امارات برای جذب سرمایه‌های انسانی متخصص و استارتاپ‌ها، تمامی فرآیندهای جذب و اخذ ویزا را تسهیل کرده، باید این الگو را مد نظر قرار دهیم و با تغییر جدی رویکردها در مسیر رفع موانع قدم برداریم. برای حفظ متخصصان، چاره‌ای نداریم جز اینکه فرآیندهای ارزیابی را تغییر دهیم و مدت زمان این روند را از چند سال و چند ماه، به چند روز برسانیم.
به عنوان دستگاه‌های تصمیم‌ساز و اثرگذار، باید پیش از هر چیز سرمایه‌گذار خطرپذیر ایده‌های نوآورانه باشیم؛ ما هنوز سرمایه‌گذار خطرپذیر نیستیم. استارتاپ‌ها برای رشد، نیازمند پذیرش ریسک از سوی سرمایه‌گذار، دولت و مردم هستند. در همین راستا، اصلاح روندهای مربوط به صندوق‌های پژوهش و فناوری، یکی از اولویت‌هایی است که دنبال می‌کنیم تا روند سرمایه‌گذاری خطرپذیر(VC) روی استارتاپ‌ها و ایده‌های نوآورانه، شکلی مشخص پیدا کند.

 کدام وجه نمایشگاه جیتکس می‌تواند برای فعالان حوزه استارتاپی و دانش‌بنیان و همچنین دستگاه‌های تصمیم ساز بیشتر الگوساز باشد؟
یکی از وجوه برجسته این رویداد، توجه به کاربردی کردن فناوری‌هایی نه چندان عمیق اما دارای دامنه تأثیر زیاد بود. وجه برجسته دیگر که دستاورد نمایشگاه هم به شمار می‌رود، توسعه ابزارهای مبتنی بر هوش مصنوعی بود. با توجه به جدی شدن روند توسعه هوش مصنوعی در دنیا، شرکت‌ها عزم خود را برای ساخت و عرضه ابزارهای کمکی مبتنی بر هوش مصنوعی جزم کرده‌اند.
کشورها امروزه به این امر نگاهی ویژه دارند و موضوعات مختلف ازجمله اقتصاد، سلامت، فرهنگ و سایر حوزه‌ها در کانون توجه شرکت‌ها برای توسعه ابزارهای هوش مصنوعی قرار دارد. اگر ما سراغ آن نرویم، قطعاً دچار عقب‌ماندگی‌های جدی خواهیم شد. ما نباید تنها به صرف علم به هوش مصنوعی بپردازیم بلکه باید فراتر از آن، روی ابزارها کار کنیم.
یکی از موضوعات اصلی دیگر در جیتکس، امنیت از جمله امنیت شبکه و فضای مجازی بود. امروزه امنیت، به مسأله اصلی دنیا تبدیل شده است؛ موضوعی که نباید از آن غافل باشیم. تبدیل ایده‌های خلاقانه، ارتقای مهارت‌ها و بحث استارتاپ‌های دانش‌آموزی، موضوعی بود که نمایشگاه امسال به آن توجهی ویژه داشت. سن ورود به عرصه نوآوری در دنیا به کمتر از 15 سال رسیده است و کشورهای صاحب توانمندی در عرصه فناوری، از سنین پایین برای ورود فرزندان خود به این بخش برنامه‌ریزی می‌کنند. دیگر نباید منتظر بمانیم تا دانشجوی سال چندم دانشگاه، ایده خود را به محصول برساند بلکه باید از بدو ورود دانش‌آموز به 14-15سالگی، برنامه‌ریزی داشته باشیم. این موضوع جزو اولویت‌های معاونت علمی ریاست جمهوری است و برای آن برنامه‌های جدی داریم.