امین محمودی
خبرنگار

پس از گندم، برنج دومین محصول استراتژیک کشور محسوب می‌شود که در برنامه هفتم توسعه بر خودکفایی 90 درصدی در این زمینه تأکید شده است.
با این حال اما در وضعیت فعلی کشورمان سالانه به 3 میلیون و 400 هزار تن تا 3 میلیون و 600 هزار تن برنج نیاز دارد تا بتواند امنیت غذایی خود را تأمین کند. به طوری که از این میزان حدود 2 میلیون و 400 هزار تن آن در کشور تولید می‌شود و نیاز به حدود یک میلیون تن واردات برنج داریم. دوره ممنوعیت فصلی برنج که از ابتدای مردادماه آغاز شده و تا اواخر آبان‌ماه ادامه دارد سبب شده که طی ماه‌های گذشته شاهد آن بودیم که به تبع کاهش عرضه، قیمت برنج خارجی در بازار با افزایش روبه‌رو شود به طوری که این امر را نیز مرکز آمار کشورمان تأیید کرده است. این مرکز در آخرین گزارش ماهانه خود آورده در مهرماه برنج خارجی 5 درصد گران‌تر از شهریورماه عرضه شده و این روند به تبع سبب افزایش قیمت برنج تولید داخل نیز شده است. در این خصوص بد نیست بدانیم  قیمت برنج ایرانی نسبت به ابتدای فصل ۲۵ تا ۳۰ درصد و برنج خارجی ۳۰ تا ۵۰ درصد بسته به برندهای مختلف تغییر قیمت داشته است.

کاهش 30 درصدی ارزش واردات
آمارهای گمرک نشان می‌دهد در نیمه نخست سال جاری 500 هزار و 707 تن برنج به ارزش 559 میلیون و 800 هزار دلار وارد شده. این در حالی است که در سال گذشته تا همین بازه زمانی 613 هزار تن از این محصول به ارزش 720 میلیون دلار وارد شده بود. به همین دلیل می‌توان گفت به لحاظ وزنی واردات برنج با کاهش 22 درصدی وزنی و به لحاظ ارزشی با کاهش 30 درصدی روبه‌رو شده است.
 با این حال به نظر می‌رسد وزارت جهاد کشاورزی برای کنترل قیمت برنج عرضه انبوه برنج‌های خارجی را در بازار شروع کرده است. به طوری که به نظر می‌رسد این اقدامات ممکن است شامل افزایش واردات، ارائه تسهیلات به واردکنندگان و تشویق به مصرف برنج داخلی به عنوان جایگزین موقت باشد. همچنین همکاری با کشورهایی که منابع اصلی برنج وارداتی به ایران هستند، می‌تواند به تسریع حل مشکلات کمک کند.
رعایت حاشیه سود منطقی
 رضا کنگری، رئیس اتحادیه بنکداران مواد غذایی می‌گوید: قیمت برخی اقلام همچون برنج خارجی و حبوبات به دلیل آنکه تابع نرخ ارز است، با نوساناتی در بازار روبه‌روست. رئیس اتحادیه بنکداران مواد غذایی ادامه داد: هم اکنون قیمت برنج خارجی با نوساناتی در بازار روبه‌روست که بدین منظور وزارت جهاد ۲۰۰ تن برنج خارجی با نرخ ۳۳ هزار تومان در اختیار بنکداران قرار داده است تا با نرخ ۳۵ هزار تومان در اختیار مصرف کننده  قرار بگیرد که در نهایت به دلیل حاشیه سود پایین، نامه‌نگاری مبنی بر اصلاح حاشیه سود انجام داده‌ایم تا سود ۳ درصدی بنکدار و ۸.۵ درصد خرده‌فروشی  لحاظ شود. وی بیان داشت: آغاز توزیع برنج‌های تنظیم بازار با رعایت حاشیه سود منطقی برای بنکدار و استمرار آن می‌تواند بازار را به ثبات برساند.
 
اولویت ترخیص برنج‌های رسوبی
از سوی دیگر خبرها حاکی از آن است که برنج‌های وارداتی رسوب شده در گمرکات کشور نیز ترخیص شده و در بازار عرضه شده است. به طوری که در این باره نیز مجتبی قهرمانی، رئیس کل دادگستری هرمزگان گفت: محموله 2 هزار و 400 تنی برنج وارداتی که سه روز پیش با دستور قضایی از بندر شهید رجایی ترخیص شده بود، روانه بازار شده و به دست مصرف‌کنندگان در سراسر کشور رسیده است. وی ابراز امیدواری کرد که آغاز توزیع برنج‌های وارداتی با قیمت مصوب و رعایت حاشیه سود منطقی برای بنکداران و استمرار آن بتواند ضمن تعدیل قیمت‌ها، بازار را به ثبات و آرامش کامل برساند. با این حال به نظر می‌رسد هم اکنون حدود 120 هزار تن برنج دیگر نیز در گمرکات این استان رسوب شده باشد که واردات این میزان از برنج می‌تواند سهم زیادی در کاهش قیمت آن در بازار باشد، به طوری که این میزان کفاف نیاز یک ماه مردم کشور را می‌دهد. چندی پیش هم مجمع نمایندگان استان‌های ساحلی و جنوب کشور در مجلس شورای اسلامی طی نامه‌ای به رئیس جمهور عنوان کردند که ممنوعیت واردات برنج باعث کمبود شدید و گرانی برنج و فشار بر اقشار کم‌درآمد استان‌های ساحلی و مرزی شده است و خواستار ترخیص برنج‌های رسوبی در گمرکات شدند، اما وزارت جهاد طبق قانون حاضر به ترخیص برنج وارداتی در فصل ممنوعیت نشد.