سمیه افشین‌فر
خبرنگار

جایگزین خانواده نیستیم
سعید بابایی مدیرکل دفتر مراقبت و توانمندسازی کودکان و نوجوانان بهزیستی در پاسخ به «ایران» با اشاره به اینکه طرح میزبان بر اساس شیوه‌نامه مراقبت موقت از کودکان و نوجوانان ابلاغی سال ۱۴۰۲ در حال اجراست، بر اهمیت حضور کودک در خانواده به جای مرکز نگهداری تأکید می‌کند: خانواده میزبان جایگزین فرزندخواندگی نیست. به دلایل مختلف در دو دهه گذشته بسیاری از کودکان فاقد سرپرست وارد خانواده جایگزین نشده‌اند. بهزیستی یک سازمان دولتی است و نمی‌تواند برای کودکان جایگزین خانواده باشد. بنابراین میزبان مرحله‌ای بین مرکز و فرزندخواندگی است. اولویت خانواده میزبان برای کودکانی است که احتمال ورود آنها به خانواده پایین است؛ مثلاً کودک دارای معلولیت یا کودک با سن بالا که اگر حضور کودک منجر به فرزندخواندگی شود، عالی است.‌

خانواده پایگاهی امن
بابایی در پاسخ به انتقادهای این طرح در مورد آسیب به سلامت روان کودکان می‌گوید: روان‌شناسان معتقدند که ما دلبستگی را به‌خاطر احساس امنیتی که ایجاد می‌کند، می‌خواهیم. احساس امنیت، کلمه کلیدی است یعنی ما به یک پایگاه امن نیاز داریم. دلبستگی در مراکز نگهداری هم چندان دائمی نیست چون مربی‌ها هر چند وقت یکبار عوض می‌شوند.‌ وی با اشاره به جهانی بودن طرح میزبان تأکید می‌کند: این طرح بیش از ۵ دهه در جهان در حال انجام است. در حالی اکه اگر حکم‌ امین موقت که حکمی قضایی است، به صورت گسترده در کشور اجرا می‌شد شاید نیازی به شروع روند جدیدی نبود. اما حکم‌ امین موقت عملاً جزو حکم‌های کم‌استفاده قضایی است. خانواده میزبان نسخه به روز شده حکم‌امین موقت است.

نظارت‌ها چند‌لایه است
بابایی با بیان اینکه هیچ کودکی با اجبار وارد خانواده نمی‌شود، می‌گوید: کودک خودش حضور و تداوم را انتخاب می‌کند و اگر ناراضی باشد حتی در فرزندخواندگی برمی گردد.  خانواده میزبان پایان مسیر نیست، راهی مابین خانواده پایدار قطعی و ماندگاری در مرکز شبانه‌روزی است.‌ بابایی می‌افزاید: نظارت برخانواده‌های میزبان چندلایه است و به عهده رده‌های مختلف بهزیستی است.  مددکاری در خانواده میزبان دنبال می‌شود. این نظارت از خوداظهاری هفتگی خانواده میزبان آغاز و با نظارت‌های مددکاران در رده‌های مختلف شهرستانی و استانی دنبال می‌شود.