زهرا کشوری
دبیر گروه زیست‌بوم

استان فارس با شعار«ایران ما میراث ما؛ میراث ما ایران ما» برای سومین جشنواره چندرسانه‌ای میراث‌فرهنگی از ۱۵ تا ۱۸ آبان‌‌ماه آماده می‌شود. در شهری که حضرت سعدی آن را این‌گونه توصیف می‌کند: «چه مصر و چه شام و چه برّ و چه بحر/ همه روستایند و شیراز شهر». وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در شیراز به گفته دبیر جشنواره چندرسانه‌ای میراث‌فرهنگی به دنبال وفاق ملی است. در این جشنواره، حضرت سعدی میزبان شعرخوانان و موسیقیدانان است و حضرت حافظ پذیرای بازیگران تئاتر یا آن‌طور که علیرضا تابش، دبیر جشنواره چندرسانه‌ای میراث‌فرهنگی به «ایران» می‌گوید: «واقع‌خوانان» است. هخامنشیان در تخت جمشید نیز در یک نمایشگاه، تاریخ ایران باستان و ایران تاریخی را به نمایش می‌گذارند. موزه شاهچراغ هم تاریخ اسلامی موزه ملی را معرفی می‌کند.
 
آغاز ماجرا
اولین جشنواره چندرسانه‌ای در یزد برگزار شد. این جشنواره، در دومین دوره خود برنامه‌ها را به قزوین برد. به نظر می‌رسد شیراز اما برنامه‌های مفصل‌تری برای جشنواره‌ای که تابش از آن به عنوان نخستین جشنواره بین‌المللی چندرسانه‌ای یاد می‌کند، تدارک دیده است. سومین جشنواره آن‌طور که تابش می‌گوید، وجه بین‌المللی‌اش را از پخش فیلم‌هایی می‌گیرد که در کشورهای مختلف مثل تاجیکستان، ازبکستان و پاکستان درباره ایران فرهنگی بزرگ ساخته شده است و یا از کشورهایی چون روسیه، آلمان، فرانسه و... که ایران را از نگاه خود به تصویر کشیده‌اند. یک فیلم تولید مشترک ایران و تاجیکستان است. این فیلم‌ها با اجازه مؤلفانش اما بدون حضور آنها اکران می‌شود. به گفته دبیر جشنواره، بخش بین‌المللی غیررقابتی است. آثار توسط دبیر جشنواره، مشاوران او و با فراخوانی که به چند کشور داده‌اند انتخاب شده است.
 
مردمی‌سازی جشنواره
تابش می‌گوید: وزارت میراث فرهنگی در این جشنواره به دنبال مردمی‌شدن جشنواره است، برای همین هم برنامه‌ها را به بافت تاریخی شهر برده و در کنار بناهای آن اجرا می‌کند. او همین برنامه‌ریزی را باعث ویژه شدن جشنواره شیراز می‌داند. چون با برگزاری نمایشگاه‌های عکس، اجرای موسیقی و تئاتر و... تاریخ و میراث را برای مردم و ساکنان مناطق تاریخی بازخوانی می‌کند. بیش از هزار عکس به جشنواره رسیده است. به گفته تابش، عکس‌ها هم در نمایشگاه به نمایش درمی‌آیند و هم تاریخ ثبت‌شده در آنها به صورت ویدیومپینگ روی دیوار ارگ کریم‌خان زند و در گذر مردم، ورق می‌خورد. تخت جمشید هم با برگزاری نمایشگاهی از آثار موزه ملی نقش خود را در این جشنواره بازی می‌کند. تورهای شیرازگردی هم قرار است بافت تاریخی شیراز را به مخاطب عام نشان دهد و تاریخ زندیه را با مردم کوچه و بازار دوره کند. او از نمایشگاه موزه ملی در تخت جمشید، نمایشگاه آثار اسلامی در موزه شاهچراغ، موزه‌گردی، شیرازگردی و... به عنوان تلاش‌های وزارتخانه یاد می‌کند که میراث ناملموس و ملموس را در کوچه و گذرهای بافت تاریخی در ذهن مردم بازآفرینی می‌کند.
 
موزه‌گردی رایگان با خانواده
دبیر جشنواره به طرحی اشاره می‌کند که تمام موزه‌های استان فارس را از 12 تا 18 آبان برای همگان رایگان کرده است، البته به شرط‌ و شروط‌ها. به گفته تابش، شرط آن این است که بازدیدکنندگان از 6 تا 28 سال از تاریخی که می‌خوانند، بنایی که نظاره می‌کنند، میراثی که در ذهن حک می‌کنند، روایت بنویسند، فیلم یا عکس تهیه کنند و برای جشنواره ارسال کنند. تابش می‌گوید: آثار ارزیابی شده و به برگزیده‌ها جوایزی تعلق می‌گیرد.
به گفته دبیر جشنواره، این رویداد به دنبال آن است تا مردم استان فارس بتوانند بی‌واسطه با هنرمندان ملاقات کنند و آثار را در بناها و محوطه‌های تاریخی به تماشا بنشینند.
به گفته تابش، در بافت تاریخی شیراز که به کمک رسانه‌ها ثبت ملی شده، ویژه‌برنامه‌هایی برای هنرجویان کانون پرورش فکری کودکان و با همکاری کانون اجرا خواهد شد. هنرجویان، با کمک یک دستگاه تماشاخانه سیار، تاریخ ایران را در دل بافت تاریخی شیراز به تماشا می‌نشینند.
 
شیراز خبردار می‌شود؟
یکی از ایرادهای اساسی وارده به جشنواره چندرسانه‌ای در قزوین و یزد، بی‌اطلاعی شهر از برگزاری جشنواره بود. تابش می‌گوید برای شیراز با شهرداری و صدا‌وسیما جلسه داشته است. «جشنواره در رسانه ملی، روی بیلبوردهای شهر، در مترو و اپلیکیشن تاکسی‌های اینترنتی بازتاب داده می‌شود تا صدای میراث فرهنگی ناملموس و ملموس به گوش شهر برسد. معرفی مردم صاحب کمال در حوزه‌های میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی هم از دیگر برنامه‌های جشنواره است.»
 
گفتمان‌سازی میراثی
تابش می‌گوید به دنبال برجسته‌سازی گفتمان میراث فرهنگی است. او شبکه‌های اجتماعی را بخش تأثیرگذار زندگی روزمره مردم می‌داند و پای بلاگرهای تهران و فارس را هم به ماجرا کشانده است. او در واکنش به این موضوع که شبکه‌های اجتماعی تیغ دو لبه برای میراث فرهنگی است و گاهی نقش مخربی در انتشار اطلاعات غلط در حوزه تاریخ میراث فرهنگی دارند هم می‌گوید: جشنواره به دنبال آن است که دانش میراثی جامعه را بالا ببرد و اطلاعات موثقی در اختیار بلاگرها بگذارد.