شیما جهانبخش
خبرنگار

خراسان رضوی با تولید 85 درصد زعفران کل کشور، همچنان مرکزیت خود به‌عنوان قطب کشت و تولید زعفران را حفظ کرده است. اولین برداشت‌های زعفران که به چین نوبرانه معروف است در حال حاضر در مزارع این استان آغاز شده است. با توجه به شرایط خوب آب و هوایی و باران‌های کافی، پیش‌بینی می‌شود امسال برداشت زعفران افزایش قابل توجهی نسبت به سال گذشته داشته باشد. در این شرایط صادر‌کنندگان و کشاورزان امید دارند دولت با فراهم کردن زمینه خرید توافقی(حمایتی) با نرخ دولتی، بازار عرضه زعفران را ساماندهی کند و عرصه را برای ورود دلالان تنگ نماید. این طرح در سال‌های گذشته به صورت دوره‌ای توسط سازمان تعاون روستایی در استان‌های زعفران‌خیز اجرا شده و اکنون کشاورزان زعفران‌کار خواستار استمرار اجرای آن شده‌اند.

خبر خوش برای تولید‌کنندگان زعفران
«غلامرضا میری»، رئیس اتحادیه صادر‌کنندگان زعفران ایران با بیان اینکه در حال حاضر در نخستین روزهای برداشت زعفران نوبرانه قرار داریم در گفت‌و‌گو با «ایران» گفت: با توجه به تنش‌های محیطی سال زراعی گذشته شاهد کاهش میزان تولید و عملکرد این محصول استراتژیک در استان خراسان رضوی بودیم اما خبر خوش این است که امسال با وجود بارش‌های مناسب ماه‌های قبل پیش‌بینی شده میزان تولید افزایش قابل توجهی داشته باشد.
 میری سطح زیر کشت زعفران در خراسان رضوی برای سال‌جاری را 96 هکتار اعلام کرده و می‌افزاید: ۸۵ درصد تولید زعفران کشور در خراسان رضوی انجام می‌شود. بر‌همین اساس امسال سطح قابل توجهی از مزارع استان به کشت این محصول اختصاص یافته است. 92 هزار هکتار از مزارع سال‌های قبل زیر کشت رفته و 4 هزار هکتار هم مربوط به مزارع جوان است که برای اولین بار کشت زعفران در آنها انجام شده است.

تلاش برای خرید توافقی زعفران به صورت دائمی
 این مقام مسئول با اشاره به اینکه انتظار می‌رود حدود ۳۰۰ تن زعفران در خراسان رضوی تولید شود، می‌گوید: کشاورز یک سال تلاش کرده و حالا انتظار دارد با توجه به میزان ارز‌آوری قابل توجه این محصول با ورود دولت خرید توافقی زعفران به صورت دائمی انجام شود تا دست واسطه‌گران از این بازار کوتاه شود و فروش مناسب محصولات آنها تضمین شده باشد. در این زمینه لازم است دولت با همفکری افراد خبره و صادر‌کنندگان قیمت خرید توافقی این محصول را در زمان مناسب و در اول فصل اعلام کند تا تعادل عرضه در فواصل زمانی مشخص سبب ایجاد حاشیه امن برای کشاورز شده و وی نگران پایین آمدن قیمت فروش محصول خود نباشد.
وی با ابراز امیدواری از پیگیری‌های نمایندگان استان برای اجرای این طرح، تصریح می‌کند: در سال‌های گذشته این اتفاق تنها مربوط به دوره‌های کوتاه مدت بوده اما امسال با پیگیری‌های نمایندگان استان امید است خرید توافقی زعفران با کیلویی 90 میلیون تومان به تأیید برسد تا کشاورزان بیشترین بهره را ببرند و مصرف کنندگان نیز شاهد توازن قیمت در بازار باشند.
میری با تأکید بر اینکه اگر این اتفاق رخ ندهد شاهد ورود واسطه‌گران خواهیم بود، می‌گوید: هر ساله این افراد با خرید محصول با قیمت ناچیز از کشاورز و انبار کردن آن باعث کاهش قیمت خرید در فصل برداشت و افزایش چندین برابری آن در ماه‌های بعد می‌شوند؛ موضوعی که باعث شده سودی به کشاورز نرسد. اما اگر دولت به این حوزه ورود کند واسطه نمی‌تواند محصول را از قیمت اعلام شده کمتر بخرد و صادرکنندگان اصلی خریدار محصول می‌شوند. این موضوع دو مزیت مهم دارد؛ اول از کشاورز با تعیین قیمت کف بازار حمایت می‌شود و دوم صادرکننده با اطمینان از موجودی انبار به بازاریابی، بازار‌سازی و توسعه صادرات می‌پردازد.‌ در حال حاضر وقتی زعفران دپو شده و قیمت‌ها در حال تغییر است، دست صادرکننده خالی می‌ماند، زیرا هیچ صادرکننده‌ای میزان انبوهی از زعفران در انبار خود موجود ندارد و اگر شروع به بازاریابی کند در پایان شاهد تغییر چند درصدی قیمت می‌شود و در نهایت صرفه اقتصادی نصیب او نمی‌شود.

تعاون روستایی خریدار زعفران از تولید‌کننده باشد
وی تصریح می‌کند: پیشنهاد ما این است که تعاون روستایی خریدار زعفران از تولید‌کننده باشد و پس از خرید آن را با یک سود مشخص در اختیار صادرکننده قرار دهد. البته باید این روال در طول سال گردش داشته باشد، یعنی تعاون روستا از کشاورز خرید مداوم داشته باشد تا قیمت کاهش پیدا نکند و صادر‌کننده هم با آرامش اقدام به بازاریابی کند.
رئیس اتحادیه صادرکنندگان زعفران ایران این محصول را کلید رفع مشکل اشتغال در کشور دانست و افزود: در فصل برداشت زعفران تنها در ۲ استان خراسان رضوی و جنوبی ۷۰۰ هزار خانوار از این راه امرار معاش مستقیم می‌کنند. از سوی دیگر به ازای پاکسازی 3 کیلو گل زعفران برای یک نفر اشتغال موقت ایجاد می‌شود، یعنی اگر روزی ۱۰۰ کیلو گل زعفران داشته باشیم، روزانه برای ۳۴ نفر اشتغال ایجاد می‌شود. اگر این عدد را در ۴۰ روز و حجم برداشت نهایی محاسبه کنیم، متوجه جایگاه زعفران در اشتغال کشور می‌شویم.‌ بجز این موارد، فرآوری، صادرات و بسته‌بندی نیز فرصت‌های شغلی متعددی ایجاد می‌کند.
این مقام مسئول خاطر‌نشان می‌کند: همچنین باید به این نکته هم توجه داشته باشیم که زعفران بر خلاف برخی محصولات کشاورزی حتی یک دلار ارزبری ندارد. موضوع دیگر ارزش افزوده بالای این محصول است، این به این معنا است که با صادرات زعفران بخش‌های دیگری نظیر چاپخانه و تولید کننده بسته‌بندی نیز بهره می‌برد و اشتغال ایجاد می‌کند و آخرین موضوع ارزآوری به کشور است.