علیرضا حجتی
دبیر گروه بین‌الملل

زمانی که بعد از ترور اسماعیل هنیه در تهران حماس یحیی سنوار را به جانشینی رئیس دفتر سیاسی فقید حماس برگزید، این انتخاب حماس همه را غافلگیر کرد. سنوار معمار طوفان الاقصی بود.
بعد از این انتخاب، نیویورکر، مشهورترین هفته‌نامه ادبی امریکا، یک گزارش مفصل 14 صفحه‌ای با عنوان «یادداشت‌هایی از زیر زمین» درباره زندگی یحیی سنوار منتشر کرد. به احتمال زیاد این پرونده از مدت‌ها قبل گردآوری شده بود تا در موقع مقتضی – احتمالاً از نگاه نیویورکری‌ها هنگام شهادت او – منتشر شود. این پرونده اما درست همزمان با انتخاب او به رهبری حماس منتشر شد که نشان‌دهنده اهمیت و جذابیت شخصیت سنوار برای جامعه نخبگان امریکاست.
عکس اصلی این پرونده تصویری مربوط به سال 2021 است؛ زمانی که منزل شخصی سنوار در غزه در جریان جنگ رمضان توسط اسرائیلی‌ها منهدم شد. شرح عکس نیویورکر حاکی از آن است که سنوار سرسختانه بر ویرانه‌های خانه‌اش نشسته؛ عکسی که الهام‌بخش دیگر اهالی غزه برای انتشار عکس‌های مشابه شد.
در این گزارش مبسوط، خصوصیات سنوار از زبان بازجویان، زندانبانان و صهیونیست‌هایی که سال‌ها با او در تماس بوده‌اند تشریح شده است. جالب‌ترین بخش این گزارش به جایی اختصاص دارد که یک دندانپزشک اسرائیلی از برخورد خود با یحیی سنوار می‌گوید. در این قسمت از گزارش نیویورکر آمده است: یووال بیتون، یک دندانپزشک در سال 1996، مسئولیت کلینیک‌های دندانپزشکی دو زندان در نقب را پذیرفت. او متوجه شد که با اعضای زندانی حماس، فتح و جهاد اسلامی فلسطین در تماس است. سنوار در میان آنها بود.
بیتون گفت که او با میانجیگری مصاحبه‌ای بین سنوار و یورام بینور، خبرنگار تلویزیون اسرائیل ترتیب داد که در آن سنوار به قدرت نظامی اسرائیل اذعان کرد و احتمال یک آتش‌بسی که می‌تواند به درازای یک نسل طول بکشد را مطرح کرد. پس از مصاحبه، سنوار به بیتون گفت که اسرائیل به طور ذاتی شکننده است و مطمئن است نمی‌تواند برای همیشه روی قدرت خود حساب کند. این رهبر فلسطینی پیش‌بینی کرد شکاف بین جمعیت مذهبی و سکولار کشور عمیق‌تر خواهد شد. سنوار به خبرنگار اسرائیلی گفت: پس از بیست سال ضعیف می‌شوی و من به تو حمله می‌کنم.
وقتی دفتر سیاسی حماس یحیی سنوار را جایگزین اسماعیل هنیه کرد تمام رسانه‌ها و مقامات عبری در حالت تعلیق قرار گرفتند. فردی به عنوان رهبر حماس انتخاب شد که تمام سیاست‌های تل‌آویو را در 12 ماه گذشته به چالش جدی کشانده است. یحیی سنوار برای فلسطینی‌ها همان چهره رؤیایی است. بیراه نیست که رئیس انجمن مطالعات فلسطین در دانشگاه تل‌آویو می‌نویسد: «سنوار شخصیت اصلی و کاریزمای عملیات طوفان‌الاقصی است». او همان کسی است که فلسطینی‌ها اعتقاد دارند وعده صادق می‌دهد؛ سنوار سال 2023 گفته بود بزودی سراغ اسرائیلی‌ها خواهد رفت و فلسطین را به مسیر آزادی خواهد برد. او کسی است که روزنامه امریکایی نیویورک‌تایمز در آستانه سالروز عملیات «طوفان الاقصی» درباره‌اش نوشته است: مقامات امریکایی می‌گویند به نظر می‌رسد «یحیی سنوار» رئیس دفتر سیاسی حماس پس از تحمل یک سال جنگ، زنده و مصمم‌تر از قبل آماده آسیب زدن به رژیم صهیونیستی است. اقدامات و انگیزه‌های او از مواردی است که جامعه اطلاعاتی امریکا مدت‌ها بر آن متمرکز بوده است. اما این سرویس‌های جاسوسی پس از ۷ اکتبر کار روی این رهبر حماس را افزایش داده و به طور متمرکز درباره او تحقیق می‌کنند و او را تحت تعقیب قرار داده‌اند.
سنوار مخفی است و به نظر می‌رسد که می‌داند نیروهای اسرائیلی در حال نزدیک‌ شدن به او هستند. ادعا شده که آنها در اوت گذشته به او نزدیک شده بودند.نیویورک تایمز در نهایت می‌نویسد: در حالی که راهبرد سنوار در حال حاضر مشخص نیست، اما ممکن است در نهایت موفق شود.
رویترز در گزارشی با عنوان «یحیی سنوار، رهبر تحت تعقیب حماس به نابودی اسرائیل متعهد است»، نوشت: سنوار زنده است و همچنان به صورت مخفیانه، جنگ علیه اسرائیل را هدایت می‌کند. این رسانه غربی از سنوار به عنوان معمار عملیات طوفان‌الاقصی یاد کرد و نوشت: برای معمار 62 ساله این عملیات، تنها راه ایجاد یک کشور فلسطینی، مبارزه مسلحانه است. رویترز به نقل از مقامات اسرائیلی، از زنده بودن سنوار خبر داد و نوشت: منابع اسرائیلی اعلام کرده‌اند که سنوار و برادرش، زنده هستند. آنها با اینکه از زمان عملیات طوفان‌الاقصی در ملأعام حاضر نشده‌اند اما بدون استفاده از دستگاه‌های دیجیتال، تنها از طریق عوامل انسانی، عملیات علیه اسرائیل را هدایت می‌کنند. این رسانه غربی درباره خلل ناپذیر بودن اراده سنوار نوشت: این اراده از سال‌ها زندگی در اردوگاه‌های غزه و ۲۲ سال زندگی در زندان‌های اسرائیل ناشی می‌شود. رویترز نوشته است: از نظر مقامات عربی و فلسطینی، سنوار کسی است که با حمایت ایران، توانایی‌های نظامی و راهبردی حماس را تقویت کرد و به مرحله‌ای رساند که بتوانند عملیات طوفان‌الاقصی را رقم بزنند. این رسانه به نقل از یکی از زندانیانی که با سنوار در زندان‌های سرزمین‌های اشغالی، در یک سلول بوده‌اند، نوشت: سنوار، زندان عسقلان را خانه اجدادی خود می‌دانست و کفش نمی‌پوشید و می‌گفت می‌خواهم با تمام وجودم زمین فلسطین را حس کنم.