بیتا میرعظیمی
خبرنگار

 با گذشت سه روز از حادثه انفجار گاز در معدن زغال‌سنگ طبس و جان‌باختن شماری از معدنچیان شریف و زحمتکش، همچنان عملیات امدادرسانی و تخلیه تونل‌ها ادامه داشته و امدادگران در بلوک c با دمنده‌های قوی در حال استخراج گازهای متان هستند تا شرایط را برای ورود مهیا کرده و کارگران محبوس را خارج کنند. طبق گفته مدیرکل مدیریت بحران استانداری خراسان جنوبی به «ایران» و تا لحظه تنظیم گزارش، در پی انفجار معدن زغال‌سنگ «معدنجو»ی طبس، 49 معدنچی جان خود را از دست داده و 16 نفر دیگر زخمی شدند. از مجموع افراد جانباخته نیز تاکنون 37 نفر تحویل پزشکی قانونی شده و همچنان 12 نفر دیگر در معدن محبوس هستند.
 جزئیات انفجار معدن
«محمدعلی آخوندی» مدیرکل مدیریت بحران استانداری خراسان جنوبی، جزئیات وقوع حادثه انفجار گاز متان در یکی از معادن زغال‌سنگ طبس را تشریح کرده و به «ایران» می‌گوید: معدن زغال‌سنگ طبس از بخش‌های مختلف تشکیل شده و تقریباً 65 درصد زغال‌سنگ کشور را تأمین می‌کند. بخشی از این معدن دولتی و بخشی دیگر به صورت خصوصی توسط شرکت معدنجو اداره می‌شود. شامگاه شنبه در بلوک c و در عمق 500 متری مورب و عمق عمودی 250 متری در حین استخراج زغال‌سنگ، به یکباره انفجار آنی و شدید گاز متان رخ داد. بلافاصله فشار گاز توسعه پیدا کرده و خروجی گاز متان، بلوک b را تحت تأثیر قرار داده و منجر به خفگی بخشی از معدنچیان در بلوک‌های b و c شد.
 
تخلیه بلوک‌های b و c
وی می‌افزاید: در بخش‌های مختلف این معدن، حداقل 200 پرسنل در حال فعالیت بودند که بلافاصله پس از نشت گاز متان، دستور تخلیه صادر شده و با وجود خارج شدن بخش زیادی از کارگران، 65 معدنچی در معدن محبوس شدند. از همان ساعات اولیه وقوع حادثه، کار تخلیه بلوک b آغاز شده و بعدازظهر همان روز کار به اتمام رسید. امدادگران از این بلوک، 16 مصدوم دچار خفگی و 30 جانباخته را خارج کردند. طبق گفته این مقام مسئول، با اتمام عملیات تخلیه بلوک b، بلافاصله کار تخلیه بلوک c نیز آغاز شده و اقدامات لازم برای خروج 21 کارگر گرفتار انجام شد. از مجموع این تعداد، 7 نفر خارج شده و 12 نفر دیگر همچنان محبوس هستند.
 
جان باختن 49 معدنچی
مدیرکل مدیریت بحران استانداری خراسان جنوبی، مجموع افراد جانباخته در حادثه انفجار معدن طبس را تا لحظه تنظیم گزارش، 49 نفر اعلام کرده و خاطرنشان می‌کند: 37 معدنچی جانباخته به پزشکی قانونی تحویل داده شده و همچنان 12 نفر دیگر از معدن خارج نشده‌اند. در این حادثه 16 معدنچی دچار خفگی شده و مصدوم شدند. تاکنون برخی از آنها وضعیتشان به ثبات رسیده، برخی دیگر مرخص شده و 2 نفر دیگر همچنان با کمک دستگاه، قادر به تنفس هستند.
 
امدادرسانی ادامه دارد
محمدعلی آخوندی تصریح می‌کند: امدادگران در بلوک c با دمنده‌های قوی در حال استخراج گازهای متان هستند تا شرایط را برای ورود مهیا کرده و معدنچی‌های جانباخته را خارج کنند. برای این کار باید 50 متر 50 متر پایین رفته و پس از آن پیمایش کامل بلوک c را آغاز کنند. وی ادامه می‌دهد: مسئولین استانی و ملی در منطقه حضور داشته و به واسطه شرایط خاص معدن، مقرر کردند تا کمیته‌ای ویژه متشکل از وزارتخانه‌های کار، صمت، قوه قضائیه و بهداشت و درمان تشکیل شده و پس از کارشناسی علل وقوع این حادثه، اطلاع‌رسانی‌های لازم انجام خواهد شد.
 
سنسورهای تشخیص گازهای خطرناک
این مقام مسئول درباره اخبار مرتبط با عمل نکردن سنسورهای تشخیص گاز متان در معدن زغال‌سنگ طبس نیز می‌گوید: برای اظهارنظر در این خصوص، اطلاعات تخصصی ندارم اما یک نکته وجود دارد و آن اینکه وجود سنسورهای تشخیص گازهای خطرناک و مانیتورینگ جزو الزامات معادن غیرمکانیزه مانند این معدن نیست. این در حالی است که باید سنسورهای تشخیص گازهای خطرناک در اختیار گروه‌های ایمنی قرار داشته باشد. در هر صورت، مجموع عوامل مؤثر بر رخداد این حادثه تلخ، در دست بررسی بوده و پس از جمع‌بندی اعلام خواهد شد.
 
تسلیت به ملت ایران
در جلسات اخیر مسئولان، پیگیری‌های لازم برای شرایط خاص بازماندگان و رفاه آنها در دستورکار  کلیه دستگاه‌‌ها و وزارتخانه‌های مرتبط مانند صمت، کار و معدن قرار گرفت تا حمایت و همکاری‌های لازم با خانواده‌های بازماندگان در اسرع وقت انجام شود. مدیرکل مدیریت بحران استانداری خراسان جنوبی، ضایعه انفجار معدن زغال‌سنگ طبس را به ملت ایران تسلیت گفته و خاطرنشان می‌کند: اغلب کارگران این معدن از استان‌های گلستان، سمنان، خراسان شمالی، خراسان رضوی و سیستان و بلوچستان به منطقه آمده و در حال فعالیت بودند. برای عدم تکرار حوادث مشابه، باید سطح استانداردهای لازم بخصوص در معادن را بالاتر برده و کمتر شاهد صدور مجوزها با حداقل استانداردها باشیم. ما باید سرمایه‌گذاری‌های لازم را روی نیروهای انسانی زحمتکش متمرکز کرده و برای حفاظت از جان آنها ارزش و احترام قائل باشیم.
 
انتقال اجساد به زادگاهشان
در همین حال، «سعید صادق‌زاده» شهردار طبس نیز با اشاره به نبود کمبود برای نگهداری اجساد معدنچیان می‌گوید: اکنون ۱۰ کشوی سردخانه توسط شهرداری، یک دستگاه کانتینر مدیریت بحران و فضایی مشابه سردخانه با ظرفیت نگهداری ۳۰ جسد تعبیه شده و اجازه نداده‌ایم این سردخانه‌ها با انباشت اجساد متوفیان مواجه شود. وی تصریح می‌کند: غسل میت افرادی که قرار است در منطقه دفن شوند انجام شده و اجساد مربوط به سایر شهرستان‌ها نیز توسط ماشین‌های حمل متوفی به زادگاه خودشان منتقل می‌شوند. شهردار طبس تأکید می‌کند: برنامه‌ریزی‌ها به گونه‌ای انجام شده تا با پیک یا تراکم پیکر متوفیان مواجه نشده و خانواده جانباختگان نیز با زحمت مواجه نشوند. شهردار طبس با بیان اینکه متوفیان از دیگر شهرهای کشور از جمله سبزوار، گنبدکاووس، زابل، بیرجند، کاشمر، طبس و سایر شهرها هستند، عنوان کرد: به دلیل پراکندگی شهرها آمار معدنچیان فوت شده در اختیار دفتر امور شهری استانداری قرار گرفته و هماهنگی برای انتقال اجساد به زادگاهشان انجام شده است.
 تعیین بازپرس ویژه برای بررسی حادثه
حجت‌الاسلام والمسلمین نسایی زهان دادستان مرکز استان خراسان جنوبی نیز از تعیین بازپرس ویژه و تیم کارشناسی برای بررسی حادثه معدن طبس خبر داده و خاطرنشان کرد: فوتی‌های این حادثه مربوط به ۴ استان خراسان جنوبی، کرمان، گلستان و خراسان رضوی هستند که بعد از انتقال اجساد به پزشکی قانونی به خانواده‌ها تحویل داده می‌شوند.
وی بیان کرد: پرونده‌ای در این زمینه تشکیل و بازپرس تعیین و مقرر شده است تیمی از کارشناسان از دستگاه‌های مختلف به بازپرس برای بررسی ابعاد حادثه کمک کنند. بازپرس تا کنون از تعدادی از مصدومان حادثه که در بیمارستان بستری بوده‌اند تحقیق کرده است. دادستان مرکز استان خراسان جنوبی تصریح کرد: در حال حاضر پرونده در مرحله تحقیقات مقدماتی است به همین دلیل نمی‌توان با صراحت میزان تقصیر مقصران حادثه و ترک فعل افراد را مشخص کرد، اما پس از انجام تحقیقات، مقصران حادثه احضار شده و برخورد قضایی انجام خواهد شد.

بــــرش

برخورد با قصورها و تقصیرها

حجت‌الاسلام والمسلمین «غلامحسین محسنی اژه‌ای» رئیس قوه قضائیه با اشاره به وقوع حادثه در معدن زغال‌سنگ طبس گفت: علاوه بر رسیدگی به موضوع و برخورد با عوامل و عناصر، قصورها یا تقصیرهای احتمالی، باید با آسیب‌شناسی و تمهید و تدبیر از وقوع اتفاقات مشابه جلوگیری شود. رئیس عدلیه اضافه کرد: گاهی در وقوع این حوادث تلخ، سهل‌انگاری‌ها نقش دارند و به واسطه عدم لحاظ تدابیر ایمنی و سهل‌انگاری‌هایی، جان چند فرد زحمتکش که در اعماق زمین در شرایط سخت، مشغول کار و تلاش هستند؛ گرفته می‌شود. رئیس قوه قضائیه تصریح کرد: در حادثه تلخ به وقوع پیوسته در معدن زغال‌سنگ طبس، نظام مهندسی معدن مسئولیت دارد و باید به دقت بررسی و رسیدگی شود که آیا این بخش، وظایف و مسئولیت‌های خود را در حوزه اطمینان از رعایت اصول ایمنی در معدن زغال‌سنگ طبس، به‌درستی انجام داده است یا نه؟ قطعاً چنانچه قصور یا تقصیری در این عرصه به وقوع پیوسته باشد، با جدیت رسیدگی و برخورد خواهد شد.رئیس دستگاه قضا تصریح کرد: مسئولان ذی‌ربط قضایی در استان خراسان جنوبی و در مرکز با جدیت مشغول بررسی موضوع هستند و چنانچه هر بخشی اعم از مدیریت معدن زغال‌سنگ طبس یا نظام مهندسی معدن، مرتکب قصور یا تقصیر شده باشند، رسیدگی‌ها و برخوردهای مقتضی به عمل خواهد آمد.