رئیس جمهور با سفر به دو شهر اربیل و بصره رویدادی تاریخی و بی‌سابقه را رقم زد. این نخستین بار در تاریخ مراودات دو کشور بود که اقلیم کردستان عراق در شمال و بندر استراتژیک و شیعه نشین بصره در جنوب عراق از یکی از رؤسای جمهور ایران میزبانی کردند. اقدامی که مقامات اقلیم آن را با عبارت «باورنکردنی» توصیف کردند و به باور استاندار بصره اتفاقی «تاریخی» بود. تصمیم مسعود پزشکیان به قرار دادن اربیل و بصره در برنامه سفر سه روزه‌اش به عراق تحولی در نوع نگاه و رویکرد سیاست خارجی دولت ایران به رابطه با این همسایه غربی بود که با هوشمندی رئیس‌جمهور در استفاده بموقع از ابزار زبان برای تعمیق بیشتر رابطه تهران و اربیل و نظرات و پیشنهادهایی که در بصره از سوی او مطرح شد، نشان داد که رئیس‌جمهور ایران سودای تعمیم گفتمان مبتنی بر وحدت و انسجام خود به کشورهای مسلمان غربی آسیا را در سر دارد و در مسیر تحقق این آرمان علاوه بر تعامل با مقامات عالی کشورعراق، همراه ساختن قلب مردمان آن را ضروری می‌داند؛ دیپلماسی عمومی که از دیپلماسی فردی و کلام عالی‌ترین مقام اجرایی کشور آغاز می‌شود.
 
هم‌زبانی؛ نماد پیوند عمیق ایران و اقلیم
در کنار رابطه راهبردی و عمیقی که ایران و عراق در حدود دو دهه اخیر شکل داده‌اند، رابطه تهران و اقلیم کردستان به عنوان یک دولت محلی پیوسته به تمامیت ارضی و حاکمیت ملی دولت عراق همواره بویژه از منظر اقتصادی و امنیتی از اهمیت برخوردار بوده است. فعالیت برخی گروهک‌های تروریستی در خاک اقلیم که جمهوری اسلامی ایران را ناگزیر به انجام عملیات‌های نظامی کرده بود از جمله مسائلی بود که در گذشته سایه‌اش بر سر این رابطه سنگینی می‌کرد. بر این اساس اگر چه حکومت اقلیم در چهارچوب توافق امنیتی ایران و عراق اقدامات و همکاری‌های لازم را برای برچیده شدن بساط این گروهک‌ها در دستور کار داشته و چنان که نچیروان بارزانی رئیس اقلیم کردستان عراق در دیدار با رئیس‌جمهور ایران تأکید کرده همچنان به آن پایبند است؛ با وجود این باید دیپلماسی فردی پزشکیان را راهبردی حتی فراتر از آن توافق و همراه کردن ملت کرد عراق با جریان مقابله با گروهک‌های تروریستی و فراخواندنشان به رابطه قوی‌تر با ایران در امتداد پیوندهای قومی، فرهنگی و تاریخی‌شان ارزیابی کرد. جایی که رئیس‌جمهور ایران تصمیم گرفت سؤال خبرنگار یک رسانه کردی و سپس خبرنگار شبکه تلویزیونی اقلیم را نه به زبان رسای فارسی که به شیوایی زبان کردی پاسخ دهد و گفت‌و‌گوهایی کوتاه را به ابزاری کارآمد در جهت تقویت یک رابطه مهم تبدیل کند؛ اقدامی که از سوی بارزانی نیز بی‌پاسخ نماند. او که با اشاره ضمنی به حضور رهبران کرد عراق در ایران در سال‌های حکومت صدام و فداکاری شهید سلیمانی در سال‌های بعد، هویت‌یابی ملت کرد عراق را مدیون انقلاب اسلامی ایران می‌دانست در اظهاراتی به زبان فارسی سفر رئیس‌جمهور ایران به اقلیم را به تمام معنا تاریخی توصیف کرد و بر پیشبرد روابط دوجانبه تأکید کرد. این در حالی بود که پزشکیان در دیدار رئیس و اعضای اتحادیه میهنی کردستان نیز تصریح داشت: مرزی که تبادلات تجاری در آن رونق داشته باشد، محل تردد و فعالیت تروریست‌ها نخواهد بود.

سفر تاریخی قرن
برای بندر استراتژیک بصره
در نزدیک به 100 سال گذشته بصره بندر مهم و استراتژیک عراق از مقامی در حد رئیس‌جمهور یک کشور خارجی میزبانی نکرده بود. بصره‌ای که نه فقط دروازه ارتباط عراق با دریاهای آزاد و نقطه ثقل صادرات این کشور است که به واسطه حضور اقوام مختلف و از جمله شیعیان در قالب همکاری‌های اقتصادی و فرهنگی دو کشور اهمیتی خاص دارد و می‌تواند به کانونی برای تقویت و تکمیل روابط تهران و بغداد تبدیل شود. در راستای همین هدفگذاری بود که رئیس‌جمهور یکی از مهم‌ترین طرح‌های مورد پیگیری‌اش را تکمیل خط ریلی شلمچه- بصره اعلام کرد.
با این حال سخنان رئیس‌جمهور کشورمان در اجتماع نخبگان فرهنگی، مذهبی، دانشگاهی و جمعی از عشایر بصره و در حالی که قامتش با عبای عربی اهدایی آنها پوشانده شده بود، نشان داد که حضورش در جنوبی‌ترین شهر عراق افقی بلند در حد شکل‌گیری یک اتحاد فراگیر کشورهای مسلمان غرب آسیا را برای احیای یک پیوند اعتقادی – تاریخی در راستای پیشرفت و توسعه پیگیری می‌کند. آرمانی که می‌تواند مبنایی برای بازتعریف سیاست خارجی در عرصه منطقه و تقویت روابط همسایگی از جمله با همسایگان عربی در حوزه خلیج فارس باشد.