گروه اقتصادی - با پیشنهاد وزیر راه ‌و شهرسازی و موافقت هیأت دولت، جبارعلی ذاکری به عنوان مدیرعامل راه‌آهن انتخاب شد. رئیس‌جمهور از مدیرعامل شرکت راه‌آهن خواست «در اجرای پروژه‌های این بخش، به تکلیف سند چشم‌انداز در رساندن کشور به جایگاه اول منطقه به طور جدی توجه شود.» روز گذشته نیز مراسم تودیع و معارفه میعاد صالحی، مدیرعامل سابق و ذاکری، مدیرعامل جدید راه‌آهن برگزار شد.
به گزارش «ایران» فرزانه صادق، وزیر راه و شهرسازی در این مراسم گفت: اگر تکمیل و توسعه کریدورهای ریلی و اتصال آن به کریدورهای مرزی را به سرعت به انجام نرسانیم، فرصت‌ها را از دست خواهیم داد.
وزیر راه و شهرسازی ادامه داد: مسأله دیگر تعامل با بحش خصوصی است و درها باید به سوی همه ارکان بخش خصوصی که در حوزه ریلی کار می‌کنند، در کمال عدالت باز باشد. شرکت‌ها باید برای کار در این حوزه با یکدیگر رقابت کنند و توجه ویژه به بخش خصوصی قوی‌تر پیش برده شود.
صادق تصریح کرد: با بودجه دولتی راه‌آهن نمی‌توان طرح‌های موجود را پیش برد و به همین دلیل بهره‌گیری از سرمایه‌گذاری بخش خصوصی باید در دستور کار قرار گیرد.

ضرورت افزایش سرعت
وزیر راه و شهرسازی با اشاره به اینکه در حوزه حمل‌ونقل ریلی در بخش باری باید اقدامات جدی صورت گیرد، گفت: سرعت حمل‌ونقل ریلی نه در حوزه باری و نه در حوزه مسافری قابل قبول نیست و افزایش این سرعت باید با اولویت بالا پیگیری شود.
 
بخش خصوصی محور تحول
مدیرعامل راه‌آهن نیز در مراسم معارفه خود گفت: برخی از کشورها صفر تا صد حوزه ریلی را به بخش خصوصی واگذار کرده‌اند و الگوی دیگر برون‌سپاری مأموریت‌هاست. کشور ما بینابین این دو قرار دارد و قطعاً نیازمند تصمیمات جدی در مراجع بالاتر و اسناد بالادستی برای تحقق کاهش تصدی‌گری راه‌آهن هستیم.
وی ادامه داد: سرمایه‌گذاری در راه‌آهن موضوع دیگری است که نمی‌توان با اتکا به درآمدهای دولتی آن را تحقق بخشید و استفاده از ظرفیت بخش خصوصی در سرمایه‌گذاری ریلی باید به صورت جدی‌تر در نظر گرفته شود.

جایگاه ویژه در برنامه هفتم
بر اساس این گزارش، بخش ریلی 3/2 درصد از تولید ناخالص داخلی حمل‌و‌نقل را به خود اختصاص داده که این رقم حدود 2/0 درصد تولید ناخالص داخلی کل کشور است. حمل‌و‌نقل ریلی به دلیل مصرف سوخت کمتر و ایمنی بالاتر، همواره مورد توجه دولت‌ها قرار می‌گیرد. در کشور ما موضوع قابل توجه در این زمینه راهبرد کلی کشور در خصوص توسعه شبکه ریلی برای حمل حداکثری بار از طریق راه‌آهن است. در طول بیش از یک قرن اخیر بیشتر از 15 هزار کیلومتر شبکه ریلی در کشور ساخته شده است. ارزش این شبکه بالغ بر 30 میلیارد دلار برآورد می‌شود، ولی به دلیل فرسودگی زیرساخت و ناوگان، عدم بهره‌مندی از تکنولوژی‌های به‌روز، نبود یکپارچگی کامل میان شقوق حمل‌و‌نقل و همچنین قیمت نازل سوخت، موجب شده شبکه حمل‌و‌نقل ریلی کارآیی ایده‌آل نداشته باشد. در حال حاضر یکی از مشکلات راه‌آهن کشور در حوزه بهره‌برداری، کمبود ناوگان باری و مسافری بخصوص لکوموتیو است. با توجه به کمبود منابع عمومی و لزوم مشارکت بخش خصوصی در راستای ساماندهی و نوسازی ناوگان ریلی کشور و به منظور تحقق اهداف ذکر شده در ماده 56 قانون برنامه در زمینه حمل‌و‌نقل ریلی و ارتقای بهره‌وری این بخش از طریق جلب مشارکت بخش غیردولتی، احکام ماده 57 مبنی بر واگذاری کشنده‌های متوقف بیش از پنج سال در قالب قراردادهای مشارکت عمومی-خصوصی و صدور مجوز واردات کشنده‌های ریلی با رعایت قانون تسهیل صدور مجوزهای کسب‌وکار با سن کمتر از پانزده سال با اولویت کشنده‌های نو در نظر گرفته شده است. بحث دیگری که در حوزه حمل‌و‌نقل ریلی پررنگ است، کمبود منابع عمومی در توسعه زیرساخت‌های ریلی است. در حالی که مهم‌ترین ذینفعان راه‌آهن کشور شرکت‌های پالایشی، فولادی و معدنی هستند، ولی محل تأمین غالب هزینه‌های احداث راه‌آهن منابع محدود دولتی است.

نمایی از پروژه‌های
در دست ساخت
ساخت، تکمیل و توسعه زیرساخت‌های حمل‌و‌نقل ریلی برای دستیابی به اهداف توسعه کلان اقتصادی، سیاسی، امنیتی و اجتماعی کشور نقش محوری دارد. در سال‌های اخیر پروژه‌هایی در دست ساخت قرار گرفته است که تکمیل آنها روندهای حمل‌و‌نقلی و ترانزیتی در کشور را تسهیل می‌کند. در حال حاضر چندین طرح حمل‌و‌نقلی در دست اجراست که مهم‌ترین پروژه‌های زیرساختی در این حوزه به شمار می‌رود.
یکی از این پروژه‌ها، راه‌آهن
چابهار-زاهدان است. طول این پروژه حدود 600 کیلومتر است که 160 کیلومتر حدفاصل زاهدان-خاش افتتاح شده و مابقی دارای پیشرفت فیزیکی 70 درصد است که با تأمین اعتبار در آینده نزدیک (تا پایان سال) قابل افتتاح است.
طرح ریلی دیگر، راه‌آهن زاهدان-‌زابل‌- بیرجند‌-‌ایستگاه یونسی به طول 900 کیلومتر است. احداث این راه‌آهن موجب فعال‌سازی کریدور ریلی شرق کشور می‌شود و تمام کارگاه‌های اجرایی این طرح فعال شده است.
راه‌آهن شیراز-‌بوشهر‌-‌عسلویه خط ریلی دیگری به طول 437 کیلومتر است که برای اغلب قطعات، قرارداد منعقد شده است. راه‌آهن میانه-اردبیل نیز 175 کیلومتر است که در پایان امسال قابل افتتاح است. خط دوم ریلی بافق-زرین‌شهر نیز 530 کیلومتر است که 213 کیلومتر آن افتتاح شده و 173 کیلومتر آن اخیراً به پایان رسیده و عملیات اجرایی برای اتمام 144 کیلومتر باقی‌ مانده در دست پیگیری است.

برش

تکمیل خطوط شمالی-جنوبی و غربی-شرقی
بر اساس این گزارش، قرارداد تمام قطعات مغفول شبکه شمالی-‌جنوبی ریلی کشور به مناقصه رفته و کارگاه‌های آنها فعال شده و در حال ساخت است. در مسیرهای غربی-شرقی نیز خطوط استراتژیک شلمچه‌-‌بصره و کرمانشاه‌-خسروی به مناقصه رفته و کارگاه‌های آنها فعال شده است. مطالعات خط ریلی سنندج-‌باشماق هم تکمیل و برای اخذ مجوز به سازمان برنامه و بودجه کشور ارسال شده است تا با تأیید، عملیات اجرایی این محور مهم نیز آغاز شود. راه‌آهن رشت-‌آستارا، راه‌آهن زاهدان-‌زابل-‌میلک، قطعه 4 راه‌آهن خواف-‌هرات، راه‌آهن مرند-‌چشمه ثریا و دوخطه شدن خط ریلی بافق-‌سرخس پروژه‌های دیگر ریلی در دست احداث هستند. تکمیل این خطوط ریلی جایگاه ایران را به عنوان محور حمل‌و‌نقلی در منطقه ارتقا می‌دهد.