سمیه افشین‌فر
خبرنگار

 سردار منتظرالمهدی معاون فرهنگی و اجتماعی پلیس، از خودکشی سالانه بیش از چهار هزار نفر در کشورمان خبر می دهد که به دلیل این اقدام شوم جان خود را از دست می‌دهند. این در حالی است که پیامدهای ناگوار چنین مرگ و آسیبی نه تنها متوجه قربانیان و خانواده آنان بلکه معطوف جامعه نیز می‌شود.
در مواجهه با فردی که قصد خودکشی دارد باید چکار کرد؟
دکتر سیدفخرالدین آرمن روانپزشک در پاسخ به این پرسش، با بیان اینکه مهم‌ترین قدم برای فرهنگ‌سازی در این مورد پرهیز از هرگونه عکسبرداری و انتشار آن است، می‌گوید: اگر با فردی که قصد خودکشی دارد مواجه شدید به هیچ عنوان اقدام به گرفتن عکس و فیلم و انتشار آن در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی نکنید. متأسفانه در بسیاری از مواقع می‌بینیم که مردم در مواجهه با این افراد گوشی‌های تلفن در دست فیلم می‌گیرند و این فیلم مرتب در فضای مجازی می‌چرخد. بنابراین توصیه جدی من این است که به هیچ عنوان موضوع خودکشی را پررنگ نکنید.
 انتشار مداوم چنین فیلم‌هایی فضا را در مورد این موضوع عادی می‌کند و این حرکت مناسبی نیست.
در مرحله بعدی بهترین کار این است که بلافاصله از سازمان‌هایی مثل اورژانس اجتماعی، پلیس و یا آتش‌نشانی تقاضای کمک کنیم، چرا که در این مراکز افراد آگاه و کاردانی حضور دارند و می‌توانند به فرد کمک کنند. این روانپزشک ادامه می‌دهد: اگر به افراد متخصص دسترسی نداشتید باید تا جایی که می‌توانید سعی کنید شخص را نگه دارید و اصطلاحاً زمان بخرید یعنی با او حرف بزنید.
درست‌ترین راه این است که با آن فرد خیلی با آرامش و طمأنینه و با نرمی و محبت صحبت کنید، بگذارید کسی که در معرض خطر است حرف‌هایش را بزند و شما فقط شنونده خوبی باشید و او را تأیید کنید.
 به او احساس خوب و امنیت بدهید. در حقیقت بدون قضاوت حرف‌هایش را گوش کنید و هرگز او را تحلیل نکنید.
 به هیچ وجه تنهایش نگذارید تا افرادی که در این زمینه صاحب‌نظر هستند، برسند. دکتر آرمن تأکید می‌کند: معمولاً کسانی که اقدام به خودکشی می‌کنند یا از یک بیماری روانی زمینه‌ای مثل افسردگی شدید یا اختلال دوقطبی و... رنج می‌برند و یا تحت تأثیر مواد مخدر قرار دارند.
 وی از خانواده‌ها می‌خواهد که نسبت به مصرف مواد مخدر توهم‌زا در بین جوانان و نو جوانان هوشیار باشند و اگر فرزندشان اقدام به مصرف مواد می‌کند حتماً او را به روانپزشک و مشاور ارجاع دهند.

پیشگیری از خودکشی وظیفه‌ای ملی است

سخنگوی پلیس در یادداشتی به مناسبت روز جهانی پیشگیری از خودکشی با تأکید بر اینکه فارغ از علت بروز خودکشی باید مانع از وقوع خودکشی شد، نوشت: برای این منظور چند اقدام ضروری به نظر می‌رسد که در گام نخست باید «خطوط تلفن اضطراری» را در سراسر کشور گسترش داد و به همه افراد جامعه یاد داد که در «شرایط بحرانی» (آنگاه که میل به خودکشی شکل می‌گیرد) با آن تلفن تماس بگیرند یا با استفاده از برنامه‌های کاربردی موجود درد و رنج و قصد خود را بازگویند.
منتظرالمهدی گسترش مراکز سلامت روان را به عنوان گام دوم پیشگیری از خودکشی مطرح کرد و دراین باره توضیح داد: این مراکز به افراد افسرده و مستأصل کمک می‌کنند تا چگونه غم و اندوه و سوگ و داغ خویش را از میان بردارند و اندیشه خودکشی را فرونهند؛ علاوه بر آن، چنین مراکزی می‌توانند انگیزش «خوب زیستن» را در افراد مستعد خودکشی احیا کنند.
معاون فراجا تصریح کرد: در گام سوم باید هر نوع اندیشه و سخنی را که بیانگر تمایل به خودکشی است (به ویژه در نوجوانان و جوانان) جدی گرفت. چه، آنگونه که مطالعات نشان داده‌اند ۸۰ درصد افرادی که مبادرت به خودکشی می‌کنند پیشتر اینجا و آنجا از آن سخن گفته‌اند. سخنگوی پلیس گام چهارم را مرتبط با حوزه آموزش دانست و تأکید کرد: مدارس، دانشگاه‌ها و رسانه‌ها باید تقویت «مهارت هوش هیجانی» در فراگیران و مخاطبان را جدی بگیرند. از انبوه شواهد چنین پیداست که با افزایش این مهارت (به ویژه مهارت حل مسائل عاطفی) نرخ خودکشی رو به کاهش می‌رود. وی با تأکید بر اینکه نباید از غربالگری روان‌شناختی افراد جامعه غافل بود، نوشت: خودکشی، روان جامعه را آزرده می‌سازد و غم و اندوه عمومی را افزایش می‌دهد. از همین رو، باید پیشگیری در آن را به یک «وظیفه ملی» تبدیل کرد. بنابراین ضروری است روز جهانی پیشگیری از خودکشی را به سرآغازی برای پیشگیری از این عمل اندوهبار و فاجعه‌آمیز تبدیل نماییم.