یوسف حیدری
خبرنگار

آتش‌سوزی ماه گذشته کارخانه نخ در شهرک صنعتی یزد که در چند ساعت این کارخانه را به تلی از خاکستر تبدیل کرد، بار دیگر زنگ خطر را برای این منطقه ویژه اقتصادی و شهرک صنعتی به صدا درآورد.
شدت آتش‌سوزی در این واحد ریسندگی به اندازه‌ای بود که قبل از رسیدن آتش‌نشان‌ها که از چند نقطه شهر اعزام شده بودند و باید فاصله طولانی را طی می‌کردند، 90 درصد این واحد در آتش از بین رفت. سال گذشته بخش سردخانه کارخانه طراوت نیز به همین سرنوشت دچار شد.
نبود ایمنی لازم در کارگاه‌ها، سوله و کارخانجات تولیدی در شهرک صنعتی و منطقه ویژه اقتصادی، یکی از نکات مهمی است که زمینه‌ساز بروز حریق‌های گسترده در این منطقه است. حضور 800 واحد صنعتی در شهرک صنعتی یزد در کنار 80 واحد مستقر در منطقه ویژه اقتصادی که عمده آنها نساجی و هیدروکربنی هستند، ضرورت راه‌اندازی یک ایستگاه آتش‌نشانی مجهز و با امکانات به‌روز را چند برابر می‌کند، اما به دلیل نبود زیرساخت‌های ایمنی و آتش‌نشانی و فاصله زیاد ایستگاه‌های آتش‌نشانی شهری از شهرک صنعتی، دامنه حریق‌ها اغلب افزایش یافته و مهار آنها با چالش‌های بزرگی مواجه شده است. این مسأله نه تنها جان و مال کارگران و کارخانه‌داران را تهدید می‌کند، بلکه امکانات شهری یزد را نیز بشدت تحت فشار قرار داده است.

نبود زیرساخت مناسب ایمنی در شهرک صنعتی
سعید پاک‌سرشت، رئیس سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری یزد بعد از حریق کارخانه نخ با اشاره به هشدارهای مکرر مبنی بر تأمین تجهیزات آتش‌نشانی برای شهرک صنعتی یزد، گفت: وقوع حوادث متعدد بویژه آتش‌سوزی‌های گسترده، اهمیت توجه به این هشدارها را نشان‌می‌دهد اما متأسفانه هنوز اقدامی برای تجهیز شهرک صنعتی به تجهیزات آتش‌نشانی صورت نگرفته است.
ابوالقاسم محی‌الدینی، شهردار یزد نیز در بازدید از محل وقوع حادثه حریق گفت:«ما به هنگام وقوع آتش در شهرک صنعتی برای حراست از جان و مال مردم اقدام به اعزام نیروهایمان برای اطفای حریق می‌کنیم، اما این در واقع حقوق مردم است که در یک شهرک صنعتی که خود موظف به ایجاد زیرساخت‌های لازم است، مصرف می‌شود. بارها تأکید کرده‌ایم که حتماً شهرک صنعتی باید نسبت به ایجاد ایستگاه آتش‌نشانی اقدامات لازم را انجام دهد.»

 خدمات‌دهی به شرط ایمن‌سازی
نبود زیرساخت لازم برای اطفای حریق در شهرک صنعتی یزد پای استاندار را نیز به این شهرک کشاند. مهران فاطمی 22 مردادماه در بازدید از این شهرک گفت: واحدهایی که در شهرک صنعتی مستقر هستند از لحاظ خطرپذیری و حریق درجه‌بندی شده و متناسب با این درجه‌بندی، سهمی برای واحدها مشخص می‌شود که هزینه‌ها را پرداخت کنند. برای استقرار تجهیزات اطفای حریق در این شهرک ۲ هزار میلیارد ریال نیاز است که مقرر شده با مشارکت واحدهای مستقر و سازمان‌های مرتبط این مشکل مرتفع شود.
درجه‌بندی واحدهای صنعتی از نظر ریسک‌پذیری در حوادث را مدیرعامل شرکت شهرک‌های صنعتی یزد در گفت‌و‌گو با خبرنگار «ایران» تشریح کرده و تأکید می‌کند که از این پس خدمات‌دهی به این واحدها به شرط ایمن‌سازی خواهد بود. مسلم فلاح‌زاده اظهار داشت: ما میراث‌دار یک‌سری تصمیمات گذشته هستیم. البته نمی‌خواهیم از زیر بار مسئولیت شانه خالی کنیم. در آن سال‌ها یک‌سری واگذاری‌ها و جانمایی‌ها در منطقه ویژه اقتصادی یزد انجام گرفت و صنایع مختلف در این منطقه مستقر شدند. طی این سال‌ها تلاش کردیم بحث تأمین امنیت کارگاه‌ها و کارخانجات مستقر در شهرک صنعتی و منطقه ویژه اقتصادی رعایت شود. به هر حال از 20 سال قبل تصمیماتی گرفته شد و شرایط امروز محصول این تصمیمات است. شاید اگر امروز قرار بود دوباره تصمیم بگیرند هیچ وقت گذشته تکرار نمی‌شد.
وی ادامه داد: در خصوص موضوع ایمنی در شهرک صنعتی و منطقه ویژه اقتصادی یزد تمهیدات خاصی در نظر گرفته شده است. ابتدا از خود واحدهای مستقر در این منطقه شروع کردیم. سامانه‌ای با هزینه شهرک‌ها و همکاری سازمان صمت استان طراحی کردیم و امروز بیش از 30 درصد واحدهای مستقر در این منطقه اطلاعات‌شان را در این سامانه وارد کرده‌اند. به این ترتیب ما می‌دانیم با چه نوع واحدی طرف هستیم و واحدهای مستقر هر کدام چه کاری انجام می‌دهند. همه این اطلاعات جمع‌آوری می‌شوند. از آن طرف واحدها طبقه‌بندی و ریسک‌پذیری آنها درجه‌بندی شده است. بازبینی و بازدید را از طبقه پرریسک شروع کردیم و احتمال خطر و میزان آسیب‌پذیر بودن‌شان را به آنها یادآور شدیم. همچنین از آنها مطالبه کردیم اگر بحث‌های مربوط به ایمنی و اطفای حریق را انجام ندهند خدمات‌رسانی به این واحدها را متوقف می‌کنیم. در حال حاضر برخی از واحدها کارهای مربوط به ایمن‌سازی را انجام داده‌اند و بقیه نیز به مرور انجام خواهند داد.

تجهیز و راه‌اندازی ایستگاه آتش‌نشانی
مدیرعامل شرکت شهرک‌های صنعتی یزد در ادامه از تجهیز و راه‌اندازی ایستگاه مجهز آتش‌نشانی در شهرک صنعتی خبر داد و به خبرنگار «ایران» گفت: اقدام بعدی ما تجهیز شهرک و منطقه ویژه اقتصادی به جدیدترین امکانات اطفای حریق و ایمنی است. سال‌های قبل تفاهمنامه‌ای با یکی از مناطق شهرداری یزد انجام گرفت تا در قبال امکاناتی که به آنها می‌دهیم به ما خدمات بدهند؛ امروز به دلایلی چون خارج از شهر قرار داشتن شهرک و منطقه ویژه و ابلاغ جدید وزارت کشور بحث خدمات‌رسانی آتش‌نشانی و امداد‌رسانی مثل گذشته انجام نمی‌گیرد، به همین دلیل تلاش کردیم با تجهیز ایستگاه آتش‌نشانی منطقه ویژه آن را تا آخر شهریور‌ماه راه‌اندازی کنیم. برای این ایستگاه نیروهای مستقل به کار گرفتیم ولی با این همه این ایستگاه و تجهیزات جوابگوی مخاطرات احتمالی نیست.
وی در ادامه اظهار داشت: چند کارگاه و کارخانه پتروشیمی داریم که اگر خودشان به فکر نباشند هیچ آتش‌نشانی نمی‌تواند حریق احتمالی آنها را مهار کند. اگر حریق چند تانکر ویژه محصولات پتروشیمی را که چندی قبل در مرز دوغارون اتفاق افتاد بررسی کنید، متوجه می‌شوید حریق محصولات پتروشیمی چقدر خطرناک است و اگر در همان لحظات اولیه مهار نشود به گفته کارشناسان آتش‌نشانی، دیگر کاری از دست آتش‌نشانان و نیروهای امدادی ساخته نیست، چون حجم آتش لحظه به لحظه بیشتر می‌شود. ما سعی کردیم کارگاه‌ها و کارخانه‌های سلولزی، پتروشیمی، نساجی، مواد غذایی و قطعات الکترونیک فاصله مناسبی از هم داشته باشند و استانداردها روز به روز بیشتر می‌شود و تلاش می‌کنیم با تجهیز ایستگاه آتش‌نشانی در زمان وقوع حادثه در کمترین زمان امداد‌رسانی انجام شود.

5 حریق در شهرک صنعتی
محمد‌علی ملک‌زاده، مدیرکل مدیریت بحران استان یزد نیز در گفت‌و‌گو با خبرنگار «ایران» با اشاره به آتش‌سوزی کارخانه نساجی گفت: با توجه به گزارش اولیه از رئیس آتش‌نشانی، متأسفانه سیستم اطفای حریق واحدی که دچار آتش‌سوزی شده دچار اختلال بود. واحدهای صنعتی باید به این موارد توجه ویژه‌ای داشته باشند چراکه از نظر سرمایه‌ای، اشتغال، امنیت شغلی کارگران و... از حساسیت ویژه‌ای برخوردار است.
وی در ادامه گفت: از شهریورماه سال گذشته تاکنون شاهد 5 حادثه در این منطقه بودیم بنابراین توجه ویژه‌ای برای ایمنی این واحدها در دستور کار است. سال گذشته استاندار یزد با برگزاری جلسه در این زمینه تعیین‌تکلیف کردند و یک‌سری اقدامات تقویتی در حوزه ایمنی و پیشگیری در شهرک‌های صنعتی شکل گرفت که نیاز است واحدهای صنعتی در این زمینه همراهی بیشتری داشته باشند.