مرجان قندی
خبرنگار

آتش‌سوزی مهیب بیمارستان قائم رشت که مرگ 10 بیمار بستری در بخش آی‌سی‌یو را رقم زد یکی از تلخ‌ترین تصاویری است که مردم هنوز هم با ترس و نگرانی از آن یاد می‌کنند. بیمارستانی که قرار بود مرهمی بر درد بیماران باشد اما بی‌توجهی به هشدارهای ایمنی و پاسخگو نبودن در این زمینه باعث شد تا طعمه حریق شود و 10 خانواده را داغدار کند. در سال‌های اخیر حوادث مرگباری که بر اثر ناایمن بودن در مراکز درمانی تهران رخ داده، کم نبوده است. فاجعه آتش‌سوزی کلینیک سینا اطهر و مرگ ۱۹ ‌نفر در سال 99، آتش‌سوزی بیمارستان رسول اکرم(ص) در تابستان سال 1401، حادثه آتش‌سوزی بیمارستان گاندی در بهمن ماه سال گذشته و آخرین آن آتش‌سوزی بیمارستان شریعتی در تیرماه گذشته است. اینها فقط چند مورد از حوادثی است که رسانه‌ای شدند. طی دو سال گذشته هرازچند گاهی پرونده بیمارستان‌ها، مراکز درمانی و ساختمان‌های ناایمن پایتخت باز می‌شود و بعد از چند روز سروصدا و قول پیگیری برای رفع ناایمنی‌ها دوباره به فراموشی سپرده می‌شود. با این حال همچنان بعضی از بیمارستان‌ها در وضعیت بحرانی قرار دارند و ممکن است در صورت حادثه یک تراژدی ملی روی دهد. حادثه‌ای تلخ مثل قصه ساختمان پلاسکو و مرکز درمانی سینا اطهر. از چند ماه گذشته قوه قضائیه محکم‌تر از گذشته پای کار آمد و با هماهنگی سازمان آتش‌نشانی و ستاد بحران دستور جدی در مورد ساختمان‌ها و مراکز درمانی ناایمن پایتخت را صادر کرد. پلمب و تعطیل شدن بیمارستان لولاگر که در یکی از مناطق پرتردد قرار دارد اقدام مثبت در جهت ایمن‌سازی مراکز امدادی و بیمارستان‌های پایتخت بود. این بیمارستان دولتی از ۶ ماه قبل اخطار گرفته بود و سرانجام با هماهنگی و مشارکت بخش خصوصی در بازسازی داوطلبانه اقدام به تخلیه بخش درمانی کرد. درحالی که در روزهای اخیر فقط نام ‎بیمارستان لولاگر بر سر زبان‌ها افتاده مدیرعامل سازمان آتش‌نشانی اعلام کرد: بیمارستان‌های سینا، بوعلی، امام خمینی(ره)، شهدای یافت‌آباد، رسول اکرم(ص) و فیاض‌بخش نیز در لیست ساختمان‌های پرخطر هستند و بعد از این به سراغ آنها خواهند رفت.

ساختمان‌های ناایمن پایتخت
مسئول شناسایی ساختمان‌های ناایمن، شهرداری و سازمان آتش‌نشانی هستند که به این نوع ساختمان‌ها برای رفع نقص‌ها و ایمن کردن ساختمان اخطار می‌دهند. سخنگوی سازمان آتش‌نشانی شهرداری تهران در گفت‌و‌گو با «ایران» با اشاره به اینکه در ۱۲ سال گذشته سازمان آتش‌نشانی با محوریت پیشگیری مأمور به بازدید از ساختمان‌های تهران شد، می‌گوید: «در این مدت از ۶۴ هزار ساختمان بازدید شده است. در این طرح و ارزیابی کار را منطقه به منطقه جلو بردیم و با ساختمان‌هایی که طی ۱۰ سال اخیر ساخته شده‌اند، کاری نداشتیم. چون آنها در زمان ساخت مجبور بودند قوانین و ضوابط را رعایت کنند، اما ساختمان‌های قدیمی که تعدادشان هم بسیار است و بالای ۵۰ سال قبل ساخته شده‌اند به عنوان پایلوت خطر در این طرح مد نظر قرار گرفتند.»

برادران پلاسکو
جلال ملکی با بیان اینکه در این شناسایی‌ها فقط قوانین مربوط به آتش‌نشانی مدنظر است و ما کاری به مقاومت ساختمان و غیره نداریم، تأکید می‌کند: «در این بازدیدها برآورد می‌کنیم که تاب‌آوری هر ساختمان در برابر حوادث آتش‌سوزی چقدر است. همکاران ما برای اجرای این طرح ساختمان‌ها را به چهار دسته‌ تقسیم‌بندی کرده‌اند؛ دسته اول مربوط به ساختمان‌های بسیار پرخطر و بحرانی است که در این دسته تاکنون 129 ساختمان شناسایی شده است که لقب «برادر پلاسکو» را گرفته‌اند. دسته دوم، پرخطرها هستند. دسته سوم، میان خطر و دسته چهارم ساختمان‌های کم‌خطر. در هر کدام از این دسته‌ها تعداد ساختمان‌ها متفاوت است.» او می‌افزاید: «در این طرح از همه ساختمان‌ها بازدید شده است؛ نه فقط ساختمان‌های اداری، درمانی یا مسکونی و... همه ساختمان‌ها با قدمت و وسعت‌های متفاوت بازدید شدند.»

بیمارستان‌های تهران در صف اخذ مجوز از آتش‌نشانی
ملکی با اشاره به حادثه‌هایی که در ساختمان‌های درمانی اتفاق افتاد و متأسفانه تلفات بسیاری هم به جا گذاشت، می گوید: «برای جلوگیری از تکرار این نوع از حادثه‌ها در مراکز درمانی وزارت بهداشت خیلی جدی پای کار آمد و مکاتباتی با شهرداری و آتش‌نشانی انجام داد. در این راستا مقرر شد همه مراکز درمانی اعم از فیزیوتراپی، دندانپزشکی، داروخانه وهمه مراکزی که از وزارت بهداشت مجوز فعالیت می‌گیرند باید تأییدیه سازمان آتش‌نشانی را هم داشته باشند. اوایل خیلی‌ها فکر کردند این طرح فقط یک نمایش باشد که مدتی روی آن مانور داده شده و کم کم به فراموشی سپرده می‌شود اما انصافاً بهرام عین‌اللهی، وزیرسابق بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تأکید داشت در این طرح به هیچ عنوان قوانین آسان گرفته نشود تا جایی که بیمارستان‌های رده بالا و بزرگ تهران که اصلاً اجازه بازدید نمی‌دادند به صف شدند تا تأییدیه‌شان را از ما بگیرند و مجوز فعالیتشان را تمدید کنند.» سخنگوی سازمان آتش‌نشانی شهرداری تهران ادامه می‌دهد: «وزارت بهداشت ۱۸۹ بیمارستان در تهران به ما معرفی کرد که در بازدیدهای انجام شده تعداد ۶ بیمارستان در وضعیت بحرانی و پرخطر قرار گرفتند. اخیراً یکی از آنها که بیمارستان لولاگر است تعطیل شد و برای بقیه موارد هم دستگاه قضایی پیگیر است که اگر به نتیجه برسد آنها هم به سرنوشت بیمارستان لولاگر دچار خواهند شد.»  او با انتقاد از بی‌توجهی به توصیه‌ها و اخطارهای آتش‌نشانی می‌گوید: «این مراکز پیش از این هم چندین بار مورد بازرسی ایمنی قرار گرفته و موارد نقص ایمنی به مدیران آنها اطلاع داده شده است که متأسفانه توجه چندانی به آن نمی‌کنند. در هر صورت بعد از اینکه مسئول شناسایی ساختمان‌های ناایمن در شهرداری و سازمان آتش‌نشانی به این نوع ساختمان‌ها برای رفع نواقص و ایمن کردن ساختمان اخطار ‌دهند، در صورتی که مالکان اخطارها را جدی نگیرند بازرسان و وزارتخانه‌های کار و بهداشت می‌توانند دستور تخلیه ساختمان‌ها را صادر کنند. مرحله بعدی پلمب این ساختمان‌هاست که اجرای آن بر عهده قوه قضائیه است.»

بــــرش

۶ بیمارستان تأییدیه کامل دارند

سخنگوی سازمان آتش‌نشانی شهرداری تهران می‌گوید: «تاکنون ۶ بیمارستان تأییدیه کامل گرفتند و موفق شدند مجوز فعالیت‌شان را تمدید کنند، اما حدود ۱۲۵ ساختمان بیمارستانی هستند که در این خصوص اقدامی نکرده‌اند. البته باید انصاف داشته باشیم و نگوییم هیچ اقدامی نکرده‌اند، چون برخی از آنها در حد مراحل اداری کارها را پیش بردند! اما از نظر ما تا زمانی که اقدامات عملیاتی انجام نشود کار خاصی صورت نگرفته است. امیدواریم این تعداد هم هرچه زودتر کارشان را پیگیری کنند تا اسامی‌شان در اختیار دستگاه قضایی قرار نگیرد.» ملکی با تحسین اینکه وزارت بهداشت برای ایمن‌سازی بیمارستان‌ها و مراکز درمانی اساسنامه و استانداردهای سفت و سخت و در عین حال به‌روزی دارد، می گوید: «درست است که ۱۲۵ ساختمان هنوز کار جدی دراین باره انجام نداده‌اند اما می‌توانیم این را هم ببینیم که چیزی حدود ۳۰ درصد ساختمان‌های زیرمجموعه وزارت بهداشت از وضعیت خوب برخوردار هستند و بقیه هم کم‌کم مراحل را انجام می‌دهند. ما در برخی از دستگاه‌ها شاهد هستیم که خانه، کارگاه و زیرمجموعه‌هایی دارند اما اصلاً خبری از آنها در این باره نیست. در هر بیمارستان‌ معمولاً چند ساختمان وجود دارد که روزانه ۱۰۰ تا ۵۰۰ یا تعداد بیشتری بیمار را پذیرش می‌کنند. دشواری مدیریت کردن این کار و انجام اقدامات ایمنی و رفع نواقص هردو باهم در مراکز درمانی نسبت به کارگاه صنعتی که ۳۰ پرسنل دارد و می‌خواهد موارد جزئی ایمنی را در ساختمان رعایت کند اصلاً قابل مقایسه نیست. از این رو اگر وزارتخانه‌های دیگر مثل وزارت بهداشت پای کار باشند در آینده بسیار کمتر شاهد حوادث تلخ و ناگوار ناشی از ایمن نبودن ساختمان‌ها خواهیم بود.»