نفیسه امامی
خبرنگار

برنج جزو کالاهای اساسی در بخش کشاورزی و اولویت‏دار در سبد خانوارهای ایرانی است که در صورت اعمال سیاست‏های حمایتی، خودکفایی در تولید این کالای اساسی دست یافتنی است. برداشت برنج در سال جاری از تیرماه در استان مازندران آغاز شد و تاکنون نیز در سطح 550 هزار هکتار در استان‏های گیلان، مازندران و گلستان ادامه دارد.
براساس اعلام وزارت جهاد کشاورزی، امسال 2 میلیون و 700 هزار تن برنج در کشور تولید می‏شود اما نیاز سالانه برنج کشور با احتساب ذخایر استراتژیک 3 میلیون و 200 هزار تن است. طبق گزارش مرکز آمار، سرانه مصرف برنج به ازای هر ایرانی 34 کیلو است که با احتساب تولید داخل، حداکثر کسری برنج مورد نیاز 500 هزار تن می‏شود که با اعمال مدیریت صحیح نباید بیش از این رقم وارد شود.
دولت در رابطه با زراعت برنج سیاست افزایش سطح زیر کشت را دنبال نمی‏کند چراکه برنج گیاه پرآبی است. به دلیل محدودیت‏های اقلیمی و بارش‏هایی به میزان یک سوم دنیا، تبخیر 3 برابر دنیا و قرار گرفتن کشور در کمربند خشک و نیمه خشک جهان، باید محدودیت منابع آبی در ایران مدیریت شود. بنابراین وزارت جهاد کشاورزی به دنبال افزایش سطح زیر کشت برنج نیست، بلکه برنامه دولت افزایش بهره وری و عملکرد تولید در واحد سطح و بهره‏وری و ارتقای کیفیت محصول برنج است.
محمدعلی نیکبخت، وزیر سابق جهاد کشاورزی از تولید 2.5 میلیون تن برنج سفید در کشور طی سال قبل خبر داده و گفته بود: با مجموع اقدامات صورت گرفته تولید برنج سفید در کشور روند افزایشی داشته است.

افزایش کاشت و برداشت مکانیزه
طبق آمارهای رسمی در سال 1400 حدود دو میلیون و 100 هزار تن برنج سفید در کشور تولید شد و در سال 1401 این عدد به دو میلیون و 300 هزار تن و در سال گذشته نیز به دو میلیون و 500 هزار تن افزایش یافته بود.
نیکبخت با اشاره به روند مکانیزاسیون برنج و بازسازی و نوسازی شالی‏کوبی‏ها که منجر به بهبود کیفی و کاهش ضایعات برنج سفید شده، تأکید کرده بود: درجه کاشت و برداشت مکانیزه برنج با حدود 10 درصد افزایش ظرف سه سال اخیر به ترتیب به 72 درصد و 90 درصد رسیده است.
سهراب سهرابی مجری طرح گندم و برنج کشور نیز گفته است تولید حدود 4.3 میلیون تن شلتوک و حدود 2.5 میلیون تن برنج سفید در سال 1403 هدف‏گذاری شده است.
به گفته وی، برای دستیابی به این میزان تولید، برنامه‏ریزی‏های مختلفی انجام شده که محوری‏ترین آن تهیه و توزیع بذر گواهی شده و کود به کشاورزان است. به همین منظور توزیع بذر و کود از دی ماه سال 1402 در میان برنجکاران آغاز شده است.
سهرابی اصلاح و معرفی ارقام جدید را از دیگر برنامه‏های محوری معاونت زراعت در حوزه تولید و خودکفایی برنج نام برد.

روند ضریب تولید
امسال شرایط جوی کشور به گونه‏ای بوده که ضریب تولید برنج در استان‏های شمالی از یک به 1.6 و 1.8 درصد رسیده است که میزان واردات برنج را کاهش داده است. بنابر آمار در برخی سال‏ها 1.5 تا 1.7 میلیون تن برنج وارد کشور شده بود اما بر اساس برنامه هفتم توسعه باید بهره‏وری در تولید برنج افزایش پیدا کند و سهم واردات نیز کاهش یابد.
دولت در صورت افزایش میزان تولید و خرید تضمینی برنج می‏تواند از ورود دلالان و بازرگانان به چرخه خرید و مازاد محصول روی دست کشاورزان و ضرر و زیان‏های احتمالی جلوگیری کند.
پیش‏بینی‏ها نشان می‏دهد که امسال به طور قطع بیش از سال گذشته از شالیزارهای کشور برنج تولید شود چراکه سطح زیر کشت برنج استان‏ها به 720 هزار هکتار رسیده است.

برش

امکان صادرات برنج
قاسم پیشه‏ور رئیس اتاق اصناف کشاورزی با اشاره به امکان رسیدن به خودکفایی در تولید برنج تأکید کرد: اگر دولت 50 درصد ارز واردات برنج را به زیرساخت‏های سه استان شمالی تخصیص دهد، علاوه بر تأمین 100 درصدی نیاز داخل و خودکفایی، ظرف مدت زمان 5 سال امکان صادرات برنج به بازارهای هدف وجود دارد.