امین محمودی
خبرنگار

آمارها گویای آن است که به‌طور متوسط مصرف روزانه بنزین در سال‌جاری به بیش از 121 میلیون لیتر رسیده است، البته بد نیست بدانیم در اواخر سال گذشته این میزان به 152 میلیون لیتر و در شنبه هفته گذشته نیز به 140 میلیون لیتر رسید.
این در حالی است که میزان تولید روزانه بنزین کشورمان در سال‌جاری به 114 میلیون لیتر رسیده و این گزاره به معنای آن است که کشورمان با ناترازی بنزین دست‌و‌پنجه نرم می‌کند که اگر این روند ادامه‌دار باشد، باید شاهد خروج چیزی بین 6 تا 8 میلیارد دلار ارز از کشور باشیم، آن هم در شرایطی که کشورمان به‌شدت با مشکلات نقل و انتقالات پولی و بانکی روبه‌روست.
برخی کارشناسان می‌گویند در وضعیت فعلی چاره این است که قیمت بنزین را افزایش دهند؛ هفته گذشته سخنان رئیس‌جمهور در مراسم معارفه وزیر اقتصاد نیز که نوعی آسیب‌شناسی از مصرف و تأمین بنزین بود در رسانه‌ها مورد توجه قرار گرفت و برخی این برداشت را مطرح کردند که دولت به‌دنبال افزایش قیمت بنزین است، این در حالی است که از همان آغاز دولت چهاردهم رئیس‌جمهور و محسن پاک‌نژاد، وزیر نفت اعلام کردند که راهکار قیمتی در دستور کار نیست و به دنبال مدیریت این امر از طریق راهکارهای غیرقیمتی هستیم.
اخیراً نیز محمدرضا عارف، معاون اول رئیس‌جمهور گفته که دولت چهاردهم هیچ تصمیم عجولانه‌ای نخواهد گرفت و به همین دلیل می‌توان گفت این گفته تأکید دوباره بر عدم افزایش قیمت بنزین است به همین دلیل در این گزارش به راهکارهای غیرقیمتی برای رفع ناترازی بنزین خواهیم پرداخت.
 
جلوگیری از قاچاق سوخت
آمارها و تصاویر منتشر شده در شبکه‌های اجتماعی گویای آن است که میزان قاچاق سوخت از مرزهای شرقی کشور زیاد شده است به همین دلیل به نظر می‌رسد این موضوع باید با همکاری وزارت نفت و سایر ارگان‌ها از جمله ستاد قاچاق کالا و نیروهای انتظامی حل شود.
همچنین برقراری همکاری با کشورهای همسایه و سایر کشورها برای تبادل اطلاعات و همکاری در مبارزه با قاچاق سوخت از اهمیت وافری برخوردار است چراکه آنها هم سودی از قاچاق نمی‌برند و در پی مبارزه با این پدیده هستند.
هاشم اورعی، کارشناس انرژی می‌گوید:  قاچاق سوخت چالشی قابل توجه است، به‌طوری که تفاوت قیمت زیادی در بنزین فروش داخل نسبت به بنزین کشورهای همسایه وجود دارد. به عنوان نمونه هر لیتر گازوئیل در افغانستان 51 هزار تومان به فروش می‌رسد، ولی در ایران 300 تومان است طبیعی است که در این وضعیت کسی نمی‌تواند جلودار قاچاقچیان بنزین و سایر فرآورده‌های نفتی باشد.

الزام پایان انحصار خودروسازی 
یکی از راهکارهای کاهش مصرف بنزین در کشور، تولید خودروهای با احتراق استاندارد و پایین است، این در حالی است که هم‌اکنون خودروهای بی‌کیفیت ایران خودرو و سایپا مصرف سوخت‌شان 3 تا 4 برابر استانداردهای جهانی است.
اورعی، رئیس اتحادیه انجمن‌های علمی انرژی ایران ارتقای کیفیت خودرو را راهکاری برای رفع ناترازی بنزین می‌داند، به گونه‌ای که معتقد است تا مادامی که از دو غول انحصارگر بازار خودرو حمایت همه‌جانبه می‌کنیم، شاهد آن هستیم که این خودروسازها خودروهای بی‌کیفیت خود را با قیمت سرسام‌آور روانه بازارهای مصرف کنند، بنابراین وقتی واردات نیز طی سال‌های گذشته ممنوع بود این امر صورت گرفت که میزان مصرف بنزین در خودروهای تولید داخل دو برابر میزان متوسط جهانی است که باعث تأسف است. افزایش تولید بنزین برنامه دیگری است که در برنامه هفتم توسعه نیز (که مورد تأکید دولت چهاردهم است) آمده به‌طوری که کشورمان باید به تولید 129 میلیون لیتری بنزین برسد که برای تحقق این امر بلاشک باید سرمایه‌گذاری مناسبی در حوزه احداث پالایشگاه‌ها و پتروپالایشگاه‌ها انجام شود.
 
رونق خودروهای برقی
واردات خودروهای برقی برای کلانشهرها و توسعه زیرساخت‌ها در این خصوص نیز یکی دیگر از اقداماتی است که طی یک سال اخیر در دستور کار قرار گرفته و به نظر می‌رسد پاک‌نژاد، وزیر نفت نیز روی این امر حساب ویژه‌ای باز کرده باشد.
محمدصادق مهرجو، کارشناس انرژی در این‌باره می‌گوید باید خودروهای برقی با تسهیلات کافی و ارزان‌قیمت، البته بدون تعرفه واردات و مالیات مرسوم خودروهای بنزینی در اختیار مردم قرار گیرد تا این طرح مثمرثمر واقع شود، به همین دلیل برای مدتی سعی کنیم ناوگان حمل‌ونقل سبک را به خودروهای برقی اختصاص دهیم.
وی افزود: از طرف دیگر باید به خودروساز داخلی تکلیف شود که 10 درصد محصولاتش را به ساخت خودروی برقی اختصاص دهد. با چنین شرایطی می‌توان تولید خودروهای برقی را افزایش داد، ضمن آنکه خودروهای برقی با یک آداپتور تبدیل می‌توانند با برق منزل در پارکینگ‌ها شارژ شوند.
 
متنوع‌سازی مصرف سوخت
توسعه جایگاه‌های سی‌ان‌جی و تنوع مصرف سوخت در کشور نیز می‌تواند راهکار دیگری باشد که به طرز قابل‌توجهی مصرف بنزین را در کشور کاهش دهد. به نظر می‌رسد وزارت نفت باید بتواند خودروسازان را مجاب کند تا خودروهای با قابلیت دوگانه‌سوز بیشتری تولید کنند.
علی‌اصغر زرگر، کارشناس انرژی گفت: دوگانه‌سوز کردن خودروها می‌تواند تا حد بسیار زیادی مصرف سوخت را در کشورمان کاهش دهد باید.
 
 افزایش پالایشگاه سازی 
به‌نظر می‌رسد با توسعه حمل‌و‌نقل عمومی کشورمان می‌تواند به کاهش ناترازی بنزین کمک شایانی کند وقتی مردم از خودروهای شخصی استفاده نکنند، طبیعتاً باید سیستم‌های حمل‌و‌نقل عمومی را هم افزایش کمی و هم افزایش کیفی داد. زرگر، کارشناس انرژی نیز در این خصوص می‌گوید: با توجه به نیاز مصرفی بنزین به دلیل افزایش جمعیت و تعداد خودروها هر ساله باید دولت‌ها تلاش زیادی برای سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های خود از جمله ساخت پالایشگاه در کشور برای تولید بنزین انجام دهند.

بــــرش

تسریع نوسازی ناوگان فرسوده
نرسی قربان، کارشناس انرژی معتقد است افزایش تولید نیاز به پالایشگاه جدید دارد که می‌توان به عنوان راهکار طولانی مدت و مثمر به آن تکیه کرد. 
این کارشناس انرژی نیز با انتقاد از خودروهای غیراستاندارد خاطرنشان کرد: خودروهای موجود در بازار چند برابر میانگین جهانی مصرف دارند به همین دلیل تقاضا روند صعودی به خود گرفته است.
آمارها نشان می‌دهد هم‌اکنون 55 درصد خودروهایی که در کشورمان در حال تردد هستند، فرسوده‌اند و تعداد آنها به 3/5 میلیون خودرو می‌رسد، این در حالی است که با اسقاط این خودروها می‌توان تا 50 میلیون لیتر در روز صرفه‌جویی در مصرف بنزین را تحقق بخشید.