ایلیا پیرولی
خبرنگار

 
در بهار سال‌جاری، میزان تحقق درآمدهای مالیاتی از مرز 70 درصد عبور کرد که در این میان سهم درآمد مالیات‌های مستقیم از کل مجموع درآمد پیش‌بینی شده، 42.7 درصد بوده و درآمد تحقق‌یافته از مالیات‌های غیرمستقیم نیز 27.8 درصد بوده است. گزاره‌ای که یادآور می‌شود، همچنان مالیات‌های مستقیم نقش اثرگذاری در درآمدهای تحقق‌یافته مالیاتی کشور دارند.
بنابر تعاریف مالیاتی، مالیات مستقیم، مالیاتی است که از درآمد شخص حقیقی یا شرکت‌ها به استناد قانون اخذ می‌شود و متمایز از مالیاتی است که بر مصرف کالاها و خدمات (مالیات غیرمستقیم) وضع می‌شود.
بنابراین، مالیات مستقیم، مبلغ پرداختی واجب و بدون بدلی است که افراد، مؤسسات، ثروت و... را به انواع مختلف شامل می‌شود. همچنین مالیات عملکرد یا مالیات بر درآمد نیز گفته می‌شود. تمامی مالکین حقیقی و حقوقی در ایران مشمول مالیات مستقیم می‌شوند.
از این‌رو مالیات اشخاص حقوقی، مالیات بر درآمدها و مالیات بر ثروت سه مؤلفه اساسی تشکیل‌دهنده مالیات مستقیم هستند.
اما مالیات‌های غیرمستقیم، شامل مالیات بر ارزش افزوده، یا همان مالیات بر کالاها و خدمات است. به عبارتی همان مالیاتی است که خریدار آن را به همراه بهای خرید کالا یا خدمات می‌پردازد و دریافت‌کننده (فروشنده) موظف است مقدار مالیات دریافتی را به خزانه دولت واریز کند.
بررسی‌های آماری نشان می‌دهد که در سه ماهه نخست سال‌جاری، سازمان امور مالیاتی توانسته از مجموع درآمد 276 هزار میلیارد تومان مالیاتی پیش‌بینی شده، 195 هزار میلیارد تومان به‌دست آورد. به بیانی حدود 5/70 درصد از درآمدهای مالیاتی محقق شده است.
با این حال، بررسی جزئیات داده‌های سازمان مالیاتی در بهار سال‌جاری نشان می‌دهد که از مجموع کل درآمد تعیین‌شده، سهم مالیات‌های مستقیم، 42.7 درصد بوده است. در این بازه زمانی، 118 هزار میلیارد تومان از مجموع کل درآمدها از مالیات‌های مستقیم به‌دست آمده است. در عین حال، بررسی‌ها یادآور این نکته است که از مجموع درآمد 159 هزار میلیارد تومانی مالیات مستقیم، 118 هزار میلیارد تومان محقق شده که حکایت از تحقق 2/74 درصدی از مجموع کل درآمدهای مالیاتی مستقیم دارد.
سهم مالیات اشخاص از مالیات مستقیم بالاترین سهم را داشته و این میزان 4/80 درصد بوده است. رتبه‌های بعدی مالیات مستقیم مالیات بر درآمد با 3/65 درصد و مالیات بر ثروت با 1/55 درصد بوده است.

بــــرش

تداوم رشد مالیات غیرمستقیم
در این میان، میزان درآمدهای مالیاتی غیرمستقیم از مجموع کل درآمدهای تعیین‌شده در بهار سال‌جاری در قالب بودجه امسال، 27.8 درصد بوده است. در این سه ماهه نخست امسال، 77 هزار میلیارد تومان از مجموع 276 هزار میلیارد تومان کل درآمد مالیاتی سهم درآمد مالیات‌های غیرمستقیم بوده است.
اما از مجموع کل درآمد تعیین شده برای مالیات‌های غیرمستقیم که 117 هزار میلیارد تومان بوده است، 77 هزار میلیارد تومان آن محقق شده که نشان از تحقق 8/65 درصد است. در این میان می‌توان گفت که 5/70 درصد از کل درآمدهای تعیین‌شده در بهار سال‌جاری در حوزه مالیات محقق شده که سهم مالیات مستقیم، از مجموع درآمد مالیاتی این بخش، 74.2 درصد بوده و سهم مالیات غیرمستقیم از مجموع کل درآمد این بخش نیز 3/65 درصد بوده است. داده‌ها این را یادآور می‌شود که سهم مالیات بر اشخاص حقوقی همچنان بالاترین رتبه را داشته و مالیات مستقیم سهم عمده‌ای در درآمد مالیاتی کشور دارد. این در حالی است که سهم مالیات بر ارزش افزوده همچنان نسبت به مالیات بر اشخاص حقوقی همچنان پایین است.