«ایران» از اولویت مهم بخش انرژی گزارش می‌دهد
بهینه‌سازی انرژی با جلوگیری از هدررفت گاز در مسیر انتقال
امین محمودی
خبرنگار
مدت‌هاست که ناترازی انرژی در کشور، به‌خصوص در سال‌های اخیر، به یکی از بزرگ‌ترین چالش‌ها بدل شده است به گونه‌ای که نه تنها بخش خانگی، که صنعت کشور نیز از این موضوع آسیب‌های بسیاری می‌بیند و عدم‌النفع‌های بزرگی را برای ایران پدید آورده است. ایران با دارا بودن ذخایر عظیم انرژی، در مدیریت آنها دارای ایرادات بزرگی است که وضعیت را هم‌اکنون به جایی رسانده است که با 250 میلیون متر مکعب ناترازی گاز مواجهیم که این عدد در صورت ادامه روند موجود، بالا و بالاتر خواهد رفت. یکی از اساسی‌ترین موضوعاتی که در دولت‌های مختلف به آن بی‌توجهی شده، بهینه‌سازی انرژی و جلوگیری از هدررفت آن است؛ بخش بالایی از انرژی، پیش از آنکه به مقصد برسد، در مسیر انتقال هدر می‌رود. طبق آخرین آمار حدود ۱۵٫۵ درصد از گاز تولیدی کشور معادل ۱۵۲ میلیون متر مکعب در روز، قبل از رسیدن به مصرف‌کننده خانگی، صنایع و نیروگاه‌ها در شبکه تولید، انتقال و توزیع هدر می‌رود. رحیم زارع، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی، طی سخنانی، نسبت به اتلاف انرژی در مسیر توزیع هشدار داده و بیان کرده است: «اتلاف آب، برق، گاز در مسیر توزیع یکی از دلایل اصلی کمبود انرژی در کشور است در حالی که اگر جلوی این اتفاق گرفته شود می‌توان انرژی بسیاری را ذخیره کرد.»
هاشم اورعی، استاد دانشگاه شریف و کارشناس انرژی با بیان اینکه هدررفت یک مشکل اساسی ما در گاز و برق است، بیان کرد: «در بخش تولید برق سه مرحله تولید، انتقال و توزیع داریم و تقریباً در برق و گاز یک سوم کل تولیدی‌مان دچار هدررفت می‌شود. این عدد در دنیا صفر نیست، اما یک عدد مشخص و استانداردی دارد. ما تجهیزات کهنه‌ای در حوزه انرژی داریم و باید شبکه توزیع را به‌روز کنیم. در تولید، انتقال و مصرف هدررفت جدی داریم. شبکه انتقال گاز ما گسترده و قدیمی شده است.»
تلفات انرژی در مسیر انتقال و توزیع و همچنین تبدیل انرژی (گاز به برق) همواره وجود دارد و غیرقابل اجتناب است، اما می‌توان با کاهش میزان آن از هدررفت انرژی تا حد زیادی جلوگیری کرد. علاوه بر تلفات ذکر شده، پیش از عرضه اولیه انرژی و در بخش تولید نیز هدررفت انرژی وجود دارد که از جمله آن می‌توان به گازهای مشعل اشاره کرد؛ در سال ۱4۰۰حدود ۱۵/2میلیارد مترمکعب (معادل 4۱/7میلیون مترمکعب در روز) گاز مشعل سوزانده شده است. انتظار می‌رود با کاهش این میزان گاز مشعل، علاوه بر اینکه بخشی از مشکل تأمین گاز در فصول سرد سال برطرف می‌شود، از هدررفت منابع انرژی کشور نیز جلوگیری شود. هدررفت انرژی در شبکه‌های انتقال انرژی، یکی از عوامل اصلی افزایش مصرف در حوزه‌های مختلف انرژی ایران به حساب می‌آید.
برش
۱٫۵ تا سه میلیارد دلار هدررفت گاز
فرشید شکرخدایی، رئیس کمیسیون توسعه پایدار اتاق ایران نیز درخصوص هدررفت در مسیر انتقال گفت: ورودی‌ها و خروجی‌های تزریق گاز در شبکه مشخص است و برآورد‌ها حاکی است که ایران حدود ۱٫۵ تا سه میلیارد دلار هدررفت گاز دارد، چراکه شبکه نشتی دارد. در نتیجه می‌توان گفت ایران به اندازه صادرات گاز به ترکیه در شبکه هدررفت دارد. وی افزود: کاهش میزان هدررفت گاز در مسیر انتقال، یکی از موضوعات مهمی است که باید در بهینه‌سازی، مورد توجه قرار گیرد و از آنجا که مشکل اساسی به کهنگی شبکه انتقال بازمی‌گردد، لازم است تا دولت در این حوزه سرمایه‌گذاری کند و از سوی دیگر بتواند از طریق ارتباط با کشورهای دیگر، تکنولوژی شبکه انتقال را به روزرسانی کند تا هم از شدت ناترازی گاز، که خود یک ابرچالش برای دولت چهاردهم است بکاهد و هم از هدررفت انرژی و سرمایه کشور جلوگیری کند.