رئیس پژوهشگاه میراث‌فرهنگی خبر داد
تشکیل کارگروه مبارزه با گنج‌یابی و حفاری‌های غیرمجاز
رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری از تشکیل کارگروه مبارزه با گنج‌یابی و حفاری‌های غیرمجاز با حضور متخصصان خبر داد و گفت: برای مقابله با آثار مخرب فرونشست و بلایای طبیعی نیز کارگروه ویژه‌ای تشکیل می‌شود.
مصطفی ده‌پهلوان در نشست خبری با تأکید بر اینکه باستان‌شناسی علم محض و نیازمند توجه است، گفت: محوریت این کارگروه با انجمن علمی باستان‌شناسی کشور است و این کار باید مردمی باشد. کارگروه مبارزه با گنج‌یابی و حفاری‌های غیرمجاز فقط مربوط به پژوهشگاه نیست و متخصصانی از دستگاه‌های مختلف گردهم می‌آیند تا با هم‌اندیشی درباره مهار فضای مجازی در حوزه گنج‌یابی به راهکار برسند.
ده پهلوان در پاسخ به اینکه چرا با گنج‌یاب‌ها و حفارانی که در فضای مجازی با هویت مشخص در حال فعالیت‌اند برخورد نمی‌شود، گفت: پژوهشگاه توان اجرایی ندارد تا به محاکم قضایی ورود و شخص یا اشخاص را دستگیر کند. هرچند به‌شدت پیگیر این موضوع هستیم. همچنین از ما خواستند پرونده‌ای با مصادیق مجرمانه برای یکی از این اشخاص تهیه کنیم که این کار فقط از عهده ما برمی‌آید و در حال انجام آن هستیم. پژوهشگاه باید مطالبه‌گرانه و با حساسیت پیگیر باشد، اما گنج‌یابی موضوعی نیست که به‌تنهایی درباره آن بتوان اقدام کرد و موضوع گنج‌یابی را هم به‌سادگی نمی‌توان از ذهن مردم پاک کرد.
ده‌پهلوان درباره موضوع حفاری‌های سازمان‌یافته که در سال‌های اخیر علنی‌تر شد، گفت: گنج‌یابی در کشور بحرانی شده است.
هرچند که از دوره ناصرالدین شاه این موضوع را داریم. گنج و گنج‌یابی و حضور نهادهای دولتی سالیان سال است که وجود داشته و ممکن است در آینده هم باشد. آیا می‌دانید حتی در دوره‌ای جویندگان گنج به برخی نمایندگان مجلس نزدیک شدند و طرح آزادسازی حفاری در کشور پیشنهاد شد که در نهایت از دستور پیگیری خارج شد. با این همه، فکر می‌کنم در یکی دو سال اخیر توانستیم به مدیران ارشد اثبات کنیم که گنج به آن منظور، توهمی بیش نیست.
فرونشست تاریخ
وی درباره افزایش تهدید فرونشست و تخریب ناشی از بلایای طبیعی و انسانی در آثار تاریخی افزود: فرونشست، ربطی به وزارت میراث فرهنگی ندارد و در حوزه دستگاه‌های دیگر است. هرچند که بررسی و مطالعه وضعیت آن در محوطه‌ها و بناهای تاریخی به ما مربوط می‌شود که درباره ارائه طرح‌های پژوهشی آن فکر می‌کنیم. در دشت مرودشت عمق چاه‌ها برای تأمین آب مزارع به ۲۰۰ متر رسیده و روستاهای زیادی برنج‌کاری می‌کنند. همچنین بحران فرونشست در تخت جمشید و نقش رستم روز به روز تشدید می‌شود. برای همین کارگروهی تخصصی تشکیل شده که در هفته‌های آتی اولین نشست آن برگزار و متخصصانی از نهادهای مرتبط دعوت می‌شوند.
ده‌پهلوان در واکنش به انتقادهای زیاد به عملکرد منفعلانه این پژوهشگاه و درباره اثرات مخرب اصوات و لرزش‌ها با اجرای کنسرت در تخت جمشید، گفت: از پژوهشگاه میراث فرهنگی برای اجرای کنسرت در تخت جمشید درخواستی نشد چون امور پایگاه‌های ملی و جهانی کارشناسان خود را از ۲۰ روز قبل اعزام کرده و بررسی لازم انجام شده بود. به نظرم نتوانستند اطلاع‌رسانی درست کنند چون آن حجم صدا نمی‌توانست آسیبی داشته باشد. ده پهلوان نداشتن آزمایشگاه زیست باستان‌شناسی کارآمد و نداشتن بایگانی خوب برای بقایای زیستی کشور را از جمله اقداماتی دانست که باید در دولت آینده حل شود.
شکارچی قبر
رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری با بیان اینکه هشتگ «شکارچی قبر» زیاد شده است، گفت: یک اسکلت انسان، مملو از اطلاعات است، شاید ۵۰۰ صفحه مطلب از یک اسکلت به دست آید در حالی که حفارها اسکلت‌ها را در پی یافتن گنج نابود می‌کنند. ما باید آرشیوی در مرکز داشته باشیم تا اگر گورستانی کاوش می‌شود، بقایای زیستی در آن نگهداری شود.
ده‌پهلوان در ادامه این نشست به وضعیت پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری نیز نگاهی داشت و اظهار کرد: امروز قرائت‌های نادرستی به نام پژوهشگاه، وزارتخانه و دانشگاه وجود دارد. خیلی وقت‌ها دیده می‌شود از دانشگاهیان به عنوان میهمان خارجی یاد می‌شود، این نگاه دوقطبی و چندقطبی آسیب بزرگی در حفاظت و صیانت از میراث فرهنگی است. همه ما سربازان میراث فرهنگی هستیم و باید تمام تلاشمان را برای حفاظت از میراث فرهنگی داشته باشیم.
ده‌پهلوان ادامه داد: در این حوزه مشکلات زیادی از جمله فرسودگی تجهیزات آزمایشگاهی داریم و در تلاشیم آزمایشگاه جدیدی راه‌اندازی کنیم.
پژوهشگاه جا به جا نمی‌شود
او با اشاره به اینکه ساختمان پژوهشگاه که اواخر دهه ۷۰ ساخته شد تا به مرکز حفاظت، مرمت و علوم آزمایشگاهی حوزه میراث فرهنگی تبدیل شود، مشابه الگوی موزه‌های هرمیتاژ و بریتانیا است، گفت: اگر بخواهیم در دنیای امروز و نسبت به تحولات جهانی پیش رویم هنوز خیلی راه داریم و نیاز است ارتقا و ساماندهی آزمایشگاهی را نیز داشته باشیم. روز نخست این ساختمان برای ۷۰ کارشناس بنا شد اما در دهه ۸۰ دستکاری‌های زیادی اتفاق افتاد که ما را از استانداردها دور کرد که اکنون درصدد هستیم آن استانداردها را برگردانیم.
ده‌پهلوان تأکید کرد: پژوهشگاه میراث فرهنگی قرار نیست جابه‌جا شود اما درصدد راه‌اندازی و ساماندهی آزمایشگاهی نوین و آرشیو بقایای زیستی هستیم. بدین ترتیب هوشمندسازی فعالیت‌های پژوهشی و شبکه‌سازی علمی و سازمانی در حوزه پژوهش دو برنامه دیگر پژوهشگاه است. همچنین دستورالعمل پیوست باستان‌شناسی به پروژه‌های عمرانی به صورت آیین‌نامه به دولت ارائه شده و این طرح این هفته در کمیسیون‌های دولت طرح می‌شود که این دستورالعمل الزام برنامه‌های چهارم و ششم بوده است.
با ارتباطات خوب با مجلس موفق شدیم در جدول ۱۲ اعتباری به مبلغ ۱۰۰ میلیارد برای پژوهش اضافه کنیم که البته هنوز تخصیص نیافته است.