ارزیابان یونسکو برای ثبت جهانی دره تاریخی خرم‌آباد به لرستان می‌آیند تا این دره یک گام دیگر به ثبت جهانی نزدیک‌تر شود. دره خرم‌آباد یکی از نخستین سکونتگاه‌های بشر است که در دلِ استان لرستان قرار دارد. ثبت جهانی این دره می‌تواند فرصت ویژه‌ای برای رونق گردشگری واقتصادی لرستان فراهم کند. در همین راستا، این پروژه یکی از مهم‌ترین پروژه‌های میراث‌فرهنگی و گردشگری استان لرستان محسوب می‌شود. عطا حسن‌پور، مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی لرستان از حضور ارزیابان یونسکو برای ثبت جهانی دره تاریخی خرم‌آباد در اواخر شهریور ماه جاری خبر می‌دهد و می‌گوید: در روزهای ۲۵ تا ۳۰ شهریورماه میزبان ارزیابان یونسکو در لرستان هستیم تا تاریخ کهن و چندهزار ساله این دیار را به رخ جهانیان بکشانیم.
لرستان آثار تاریخی و طبیعی زیادی را در دل خود جای‌ داده است. حسن‌پور تأکید می‌کند سهمیه ارسالی سال ۲۰۲۴ کشور به لرستان اختصاص یافته تا دره کهن و تاریخی خرم‌آباد ثبت جهانی شود. او البته می‌گوید چنانچه دره خرم‌آباد و قلعه‌ فلک‌الافلاک ثبت جهانی شود به یکباره ۱۷ اثر در میراث جهانی ثبت خواهد شد؛ اقدامی که اتفاق بزرگی برای لرستان و ایران به حساب می‌آید.

مهم‌ترین زیستگاه کهن بشر
دره خرم آباد از گذشته تاکنون به عنوان یکی از زیستگاه‌های کهن بشر شهرت داشته که از این جهت به عنوان یکی از مهم‌ترین تمدن‌های قدیمی بشری نیز مطرح است؛ موضوعی که باعث شده تا باستان‌شناسان نگاه ویژه‌ای به آن داشته باشند. لرستان همچنین به ارتفاعات سخت‌گذر و طبیعت کم‌نظیرش نیز شناخته می‌شود. «دره خرم‌آباد» با مرکزیت شهر باستانی «شاپورخواست» و وجود جاذبه‌های طبیعی و اماکن باستانی نظیر غارهای هفتگانه یکی از شواهد متقن در این رهگذر به شمار می‌رود. در این راستا، ثبت جهانی دره خرم‌آباد می‌تواند کمک ویژه‌ای به رونق اقتصادی و گردشگری لرستان کند. حسن‌پور تأکید می‌کند، نیاز است پس از سال‌ها دنیا در مقابل تمدن، هنر، فرهنگ، دین و مذهب این استان تعظیم کند. بنابراین تلاش خواهیم کرد تا ارزش‌های این دیار را به دنیا نشان دهیم که این کار بدون حضور رسانه و خبرنگاران شدنی نیست.
خرم‌آباد باستانی، روایتگر زندگی پیش از تاریخ (اختراع خط) یعنی از عصر حجر تا قجر است و از نظر معماری، فرهنگی، مذهبی و تاریخی بودن آن را نمی‌توان با هیچ کجای دنیا مقایسه کرد. حسن‌پور از تبدیل دره خرم‌آباد به جهان‌شهر خبر می‌دهد و درباره سابقه تاریخی لرستان و دره خرم‌آباد می‌گوید: عنصر آب برای زیست جوامع پیش از تاریخ ضروری بوده است. بررسی‌ها درباره هفت مکان کاوش شده و ۱۷مکان موجود در دره خرم‌آباد نشان می‌دهد که بشر در دوران پیش از تاریخ به خصوص در دوران بعد از عصر یخبندان مؤلفه‌های خوبی برای زیست‌ در این دره داشته است. آب فراوان به خاطر وجود سراب‌های فراوان، رودخانه جاری خرم‌آباد و غارهای پیش از تاریخ، هوای مناسب، پروتئین‌های دامنه سفیدکوه (کل و بز) و سوخت فراوان(جنگل‌های بلوط) باعث شده، بشر پس از دوره شکارورزی زمانی که وارد انقلاب کشاورزی می‌شود، این دره را محیط مناسبی برای توالی زیست خود بداند.
وی ادامه می‌دهد: درغارهایی مثل غار قمری دو منبع مهم یکی چشمه‌های فصلی در پایین دست غار و دوم منبع آبی همچون «گرداب سنگی» که در دوره ساسانی روی آن بنایی ساخته شده وجود دارد. این گرداب از دورترین ازمنه تاریخ جوشان است و همچنین منابع تأمین آب موجود در انتهای غارها از جمله تأمین آب جوامع زیستی بوده است و انسان‌ها در دوره پیش از تاریخ‌ در این غارها زندگی شکارورزی داشتند.

ضرورت تقویت امکانات
مسعود سعادت‌مهر، کارشناس اقتصادی نیز پیش‌بینی می‌کند گردشگری این استان به دنبال ثبت جهانی دره خرم‌آباد پیشرفت زیادی کند؛ این اتفاق می‌تواند باعث ورود حجم وسیعی از گردشگران داخلی و خارجی به استان شود.بنابراین، نیاز اســــــــت پیـــــش از این اتفاق بزرگ، زیرساخت‌های لازم مثل توسعه امکانتی نظیر هتل‌ها، راه‌ها و پروازهای داخلی را تقویت کنیم.
عضو هیأت علمی دانشگاه پیام نور لرستان تأکید می‌کند، یکی از خصلت‌های ذاتی مردم لرستان میهمان‌نوازی‌ است و در راستای جذب گردشگر ضرورت دارد آموزش‌های لازم و به‌روز برای ارتقای مهارت‌های شغلی نیروهای خدماتی هتل‌ها و سایر افراد در بخش‌های رفاهی و گردشگری ارائه شود.

نجات خرم‌آباد
ازعقب‌ماندگی تاریخی
فرهاد طهماسبی، استاد جامعه‌شناسی فرهنگی از رونق صنعت و فناوری در لرستان به دنبال ثبت جهانی دره خرم آباد خبر می‌دهد و تأکید می‌کند: با تلاش فراوان باستان‌شناسان واقعیت‌های تاریخی در شهر خرم‌آباد کشف شد.
این شهر به لحاظ تاریخی یکی از مهدهای تمدنی ایرانی محسوب می‌شود. با تأیید و تصویب مجامع بین‌المللی و یونسکو می‌توان این شهر را از عقب‌ماندگی مزمن تاریخی که متأسفانه بعد از صفویه، خرم‌آباد و لرستان به آن دچار شدند نجات داد.