در حافظه موقت ذخیره شد...
رسانه‌زدگی معضل جدی حوزه سلامت
حسام‌الدین خضری، تحصیلکرده پیراپزشکی و دکترای تخصصی مدیریت رسانه در گفت‌و‌گو با «ایران» می‌گوید: امروزه رسانه‌ها از همه جهت به زندگی افراد فشار می‌آورند، البته همه این فشارها منفی نیست و گاهی بر اثر همین فشارها افراد را به زندگی سالم تشویق و در آنها انگیزه زندگی ایجاد می‌کنند. اما رسانه‌زدگی در بین برخی از افراد مشکل بزرگ این روزهای جامعه است، افراد برای سرگرمی به جای اینکه مثل گذشته کتاب خواندن یا بازی‌های سنتی را انتخاب کنند به سراغ رسانه‌ها می‌روند چون همه اتفاق‌ها مثل گوش دادن به موسیقی یا گوش دادن به کتاب‌های صوتی و... در تلفن همراه رقم می‌خورد، همین باعث شده که افراد ساده‌ترین مسیر را برای گرفتن اطلاعات مختلف انتخاب کنند و آن هم تلفن‌های همراه است و این رسانه‌زدگی می‌تواند بستری را ایجاد کند که رسانه‌ها بتوانند بیشتر روی افراد جامعه کار کنند، بنابراین روی تفکر افراد جامعه هم تصویر می‌گذارند.
هر هشداری مردم را یاد کرونا می‌اندازد
این پژوهشگر حوزه سلامت و رسانه در پاسخ به این سؤال که چرا هر از چند گاهی خبرهای حوزه سلامت مردم را نگران می‌کند، می‌گوید: وقتی با همه‌گیری کرونا مواجه شدیم، دیدیم رسانه‌هایی که می‌توانستند بهترین مدل اطلاع‌رسانی را داشته باشند به جای اینکه از کارکرد آموزشی رسانه استفاده کنند، فقط به سراغ مدل هشدار رفتند و این مدل را انتخاب کردند. همین باعث شد که مردم به محض اینکه هر خبری در حوزه سلامت می‌شنوند ترس در جانشان می‌افتد و اصلاً هم برایشان فرقی نمی‌کند عامل این بیماری ویروسی، قارچی یا انگلی است یا عاملی مثل پشه. خضری با بیان اینکه مردم وقتی چیزی را می‌شنوند که می‌تواند فراگیر باشد، ذهنشان به سمت همه‌گیری کرونا می‌رود، می‌گوید: در نظر داشته باشید که سواد سلامت در جامعه آنچنان ارتقا پیدا نکرده که افراد بتوانند بین یک عامل ویروسی یا باکتریایی تفکیک قائل شوند. این پژوهشگر تأکید می‌کند: مهم‌ترین موردی که باید به مردم آموزش دهیم این است، ما با عاملی مواجه‌ایم که آن را می‌بینیم و می‌توانیم تشخیص بدهیم، محیطی که در آن هستیم پشه دارد یا ندارد، در واقع پشه با چشم قابل دیدن است در حالی که کرونایی که قبلاً با آن مواجه بودیم دیده نمی‌شد، اما افراد را مبتلا می‌کرد و جانشان را می‌گرفت و این نکته بسیار مهمی است. نکته مهم بعدی این است که راه‌های مقابله با حشرات سال‌هاست مشخص است و در جوامع مختلف شناسایی شده، همه ما مدل مقابله کردن با پشه‌ها را می‌دانیم و با یک حشره‌کش پلاستیکی تا انواع و اقسام اسپری‌های حشره‌کش یا انواع و اقسام چراغ‌هایی که در خانه برای دفع حشرات وجود دارد، می‌توانیم از گزش و آسیب حشرات در امان بمانیم. در حقیقت صرف یادگرفتن شیوه‌های یادگیری می‌تواند کمک کند که حتی فرد درگیر این پشه هم نشود. مورد دیگری که مردم باید بدانند و در مورد آن وزارت بهداشت هم باید تلاش کند این است که پشه آئدس همیشه در جوامع وجود داشته و نیش یک پشه آئدس آلوده در درصد بسیار کمی باعث مرگ و میر می‌شود، یعنی اگر در حالت عادی پشه آئدس ما را نیش بزند فقط جای نیش روی دستمان می‌ماند و بعد از بین می‌رود، ولی اگر پشه آئدس آلوده ما را نیش بزند در 95 درصد موارد ممکن است هیچ علامتی نداشته باشیم و در 5 درصد موارد نیش پشه می‌تواند ما را با تب دنگی مواجه کند.
چه‌طور خبر دقیق را بشناسیم؟
این دکترای مدیریت رسانه در پاسخ به این سؤال که چگونه می‌توانیم خبرهای حوزه سلامت را صحت‌سنجی کنیم، می‌گوید: کسب درآمد و تبلیغات در شبکه‌های مجازی امر ناپسندی نیست البته مرجع پیدا کردن هم کار سختی نیست. ما باید در شبکه‌های مجازی مسیر حرکت آدم‌های مختلف را دنبال کنیم و ببینیم آیا فرد محتوای خود را هدفمند به سمت تبلیغات تولید می‌کند یا در حال تولید محتوای خنثی است که هیچ ارتباطی با تبلیغات او ندارد. مردم باید سواد رسانه‌ای داشته باشند، سواد رسانه‌ای باعث می‌شود افراد مرجع و منبعی را که خبر را از آن پیگیری می‌کنند راحت‌تر بررسی کنند، مطمئن باشید صفحه‌ای که به آن نگاه می‌کنید و می‌بینید عکس پروفایل اصلاً عکس فرد نیست و یا هیچ آدرس و مشخصه‌ای از گوینده در صفحه او نمی‌توانیم پیدا کنیم. نکته بعدی اینکه آیا اینقدر سواد داریم که با موتورهای جست‌و‌جو خودمان بررسی کنیم و به صحت یک موضوع بپردازیم. به طور کلی منابع رسمی حوزه سلامت در کشور ما وزارت بهداشت یا دستگاه‌هایی هستند که به طور مستقیم در امر سلامت مردم دخیلند یا متخصصانی که عضو هیأت علمی دانشگاه هستند به دلیل اینکه این افراد اگر مرتکب خطایی شوند دانشگاه به آنها تذکر می‌دهد کاملاً قابل اطمینان هستند. خضری در پایان با تأکید بر اینکه پزشکان هم باید مجهز به سواد رسانه‌ای باشند، می‌گوید: یکی از مشکلات در زمان کرونا این بود که پزشک ما سواد و تخصص کافی داشت اما زبان و بیان گفتار با مردم را نداشت و همین باعث می‌شد جملات تخصصی برای مردم سوء تفاهم ایجاد کند و آنها را به ترس وادارد پس در کلام آخر ما موظف هستیم سواد رسانه‌ای داشته باشیم و پزشکان و متخصصین ما هم باید سواد ارتباطی را بلد باشند.