سمیه افشین‌فر
خبرنگار

بر اساس نظر کارشناسان اجتماعی در سال ۱۴۱۰ با رسیدن متولدین سال ۱۳۵۰ به ۶۰ سالگی شاهد افزایش سالمندان تنها یا با اطرافیان کم به عنوان یک سیمای جدید سالمندی خواهیم بود بنابراین وجود این سالمندان تنها و تغییر سیمای سالمندی در کشور قطعاً مشکلاتی را سطح جامعه ایجاد خواهد کرد. با افزایش جامعه آماری سالمندان کشور به نظر می‌رسد که باید این افراد از حداقل حمایت‌ها در زمینه‌های مختلف برخوردار باشند و سیاستگذاری‌های دقیق و منسجمی در این حوزه انجام شود. بنا به گفته معاون امور توانبخشی سازمان بهزیستی کشور به عنوان یکی از متولیان اصلی سالمندان فاقد سرپرست بیش از ۲ هزار نفر از توانخواهان و سالمندان در مراکز حمایتی این سازمان به سر می‌برند. معاون امور توانبخشی سازمان بهزیستی کشور در گفت‌و‌گو با «ایران» درباره اقدامات انجام شده برای سالمندان و توانخواهانی که فاقد خانواده یا سرپرست مؤثر هستند، گفت: ۲ هزار و ۱۱ نفر از توانخواهان و سالمندان واجدشرایط در خانه‌ها و مجتمع‌های مسکونی بهزیستی زندگی می‌کنند که از این تعداد هزار و ۹۸۲ نفر از یارانه خدمت بهره‌مند هستند. فاطمه عباسی افزود: ۲۱۹ خانه شامل خانه حمایتی توانبخشی و پیگیری درمان بیماران روانی مزمن، خانه کوچک افراد دارای اختلال هوشی رشدی با معلولیت خفیف مجهول‌الهویه یا فاقد سرپرست مؤثر، خانه کوچک توانبخشی ویژه افراد دارای اختلال هوشی رشدی با معلولیت متوسط و شدید، خانه حمایتی توانبخشی مراقبتی سالمندان، خانه‌های گروهی توانبخشی مراقبتی افراد دارای معلولیت جسمی حرکتی و مجتمع مسکونی ویژه سالمندان در کشور وجود دارد.

خانه‌ای برای سالمندان تنها
معاون امور توانبخشی سازمان بهزیستی کشور گفت: خانه حمایتی توانبخشی مراقبتی سالمندان در واقع نوعی محل اقامت است که برای افراد سالمند (حداکثر ۱۰ نفر) امکاناتی مانند اتاق، وعده‌های غذایی، خدمات لباسشویی، نظافت و رسیدگی منزل را فراهم می‌سازد. این‌گونه تسهیلات اقامتی دارای شرایطی مشابه محیط خانه بوده و به ساکنان آن امکان برخورداری از تعاملات اجتماعی را می‌دهد. عباسی افزود: خانه حمایتی توانبخشی و پیگیری درمان بیماران روانی مزمن، خانه‌ای است برای اسکان حداکثر ۱۰ بیمار روانی مزمن که به حدی از توانمندی رسیده‌اند که بتوانند امور شخصی خود را انجام دهند. این افراد فاقد تحریکات عصبی روانی شدید بوده ولی شرایط لازم برای زندگی کاملاً مستقل و در کنار خانواده را ندارند. این خانه‌ها در سه نوع  یک چهارم راهی، نیمه‌راهی و گروهی ایجاد می‌شوند. هدف از ایجاد این خانه‌ها، ارائه خدمات بهینه به شیوه‌ای نظام‌دار و هدفمند در محیط عاطفی، اجتماعی و آموزشی مناسب در محیطی مشابه منازل عادی خانواده‌های ایرانی و بر اساس سنت‌های بومی و محلی است. وی ادامه داد: خانه کوچک افراد دارای اختلال هوشی رشدی با معلولیت خفیف مجهول‌الهویه یا فاقد سرپرست مؤثر واحدی است که به افراد با اختلال هوشی رشدی خفیف (معلولان ذهنی خفیف) در رده سنی بالا و زیر ۱۴ سال مجهول‌الهویه، بی‌سرپرست یا فاقد سرپرست مؤثر، ارائه خدمت می‌کند. فرزندان در این خانه‌ها علاوه بر برخورداری از اقدامات مراقبتی از خدمات مهدهای کودک، مدارس و مراکز روزانه توانبخشی و نیز خدمات درمانی و توانبخشی خارج از خانه بهره‌مند شده و در داخل خانه‌ها نیز تحت آموزش‌های متنوع در زمینه‌های رشدی و مورد نیاز قرار می‌گیرند.

مجتمع‌های مسکونی ویژه برای اقامت سالمندان
معاون امور توانبخشی سازمان بهزیستی کشور ادامه داد: خانه کوچک توانبخشی ویژه افراد دارای اختلال هوشی رشدی با معلولیت متوسط و شدید نیز واحدی است که به فرزندان معلول ذهنی با شدت معلولیت متوسط و شدید با اولویت افراد مجهول‌الهویه، بی‌سرپرست یا فاقد سرپرست مؤثر، خدمات مراقبتی شبانه‌روزی ارائه می‌کند. در این خانه‌ها، فرزندان با توجه به مشکلات عملکردی واضحی که دارند، نیاز به مراقبت و حمایت در انجام امور شخصی داشته و از خدمات مراقبتی ۲۴ ساعته برخوردار می‌شوند و این حمایت جهت رسیدن به استقلال نسبی آنان در زمینه فعالیت‌های روزمره زندگی تداوم خواهد یافت. عباسی درباره خانه‌های گروهی توانبخشی مراقبتی افراد دارای معلولیت جسمی حرکتی گفت: این خانه‌ها، خانه‌ای است که به افراد مجهول‌الهویه دارای معلولیت جسمی و حرکتی، بی‌سرپرست یا فاقد سرپرست مؤثر خدمت ارائه می‌کند. مقیمان تا حداکثر ۱۰ نفر در این‌گونه خانه‌ها علاوه بر برخورداری از اقدامات نگهداری، از خدمات سطح جامعه مانند مراکز آموزشی، مدرسه، دانشگاه، مراکز فنی حرفه‌ای، مراکز روزانه توانبخشی، خدمات درمانی و توانبخشی خارج از خانه، بهره‌مند می‌شوند. وی اظهار داشت: در مجتمع مسکونی ویژه سالمندان، به سالمندان با وضعیت پایدار که نیاز به خدمات مستمر پزشکی و توانبخشی ندارند، ولی زندگی بدون داشتن کمک و مراقبت برای آنان دشوار است، علاوه بر برخورداری از اقامت امن، خدمات مراقبتی - تفریحی و رفاهی ارائه می‌شود و در صورت نیاز به خدمات پزشکی، پاراکلینیکی و توانبخشی به صورت خرید خدمات توسط مرکز برای آنان مهیا می‌شود. همچنین سالمندان در واحدهای مستقل اقامت داشته و با توجه به نیاز از خدمات مجتمع و سایر خدمات سطح جامعه می‌توانند بهره‌مند باشند.