محدثه جعفری
خبرنگار

اهمیت خودمراقبتی با افزایش بیماری‌های مزمن
دکترمحمدرضا سهرابی معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در گفت‌و‌گو با «ایران» به مقوله اهمیت خود مراقبتی در جامعه اشاره می‌کند و می‌گوید: خودمراقبتی و توانمندی افراد برای حفظ و ارتقای سلامتی‌شان اصلی مهم در حوزه سلامت است، چراکه با پیشرفت تکنولوژی، امید به زندگی بیشتر شده و به افزایش طول عمرافراد انجامیده است. در نتیجه این افزایش طول عمر بیماری‌های مزمن و غیرواگیر هم شیوع بیشتری پیدا کرده است.
وی ادامه می‌دهد: عامل خطر بیماری‌های واگیردارغالباً ویروس‌ها، باکتری‌ها و قارچ هستند که با واکسن یا مصرف آنتی بیوتیک قابل کنترل و درمان است اما عامل خطر بیماری‌های مزمن و غیرواگیر مبتنی بر رفتارو سبک زندگی انسان‌هاست. برای جلوگیری از گسترش آن هم باید به موضوع پیشگیری اهمیت دهیم اما اکنون فضای مجازی موقعیت منحصربه فردی را برای ما ایجاد کرده است که می‌توانیم به راحتی از طریق تلفن‌های همراه و سیستم‌های تحت وب با مردم ارتباط برقرار کنیم و خدمات مورد نیازشان را ارائه دهیم.
دکتر سهرابی به راه‌اندازی کلینیک خودمراقبتی اشاره می‌کند و می‌گوید: دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تهران با همکاری یکی از شرکت‌های وابسطه به مرکز رشد این دانشگاه روی حوزه پیشگیری کار کرده و وب اپلیکیشنی با نام «کلیناپ» یعنی کلینیک چکاپ را طراحی و راه‌اندازی کرده است.
این استاد دانشگاه در توضیح خصوصیات این اپ می‌افزاید: روی بستر این وب اپلیکیشن بی‌نهایت کلینیک‌های مجازی بارگزاری می‌شود که هر کدام می‌تواند مربوط به یک مشکل مهم و اولویت‌دار سلامت باشد تا مشکلات مردم را پاسخ دهد. نحوه عملکرد این اپ به این صورت است که الگوریتم برای بیماری‌های تعریف شده و به صورت پرسش و پاسخ روباتی عمل می‌کند.

بررسی وضعیت سلامتی یا بیماری
به گفته وی، افراد می‌توانند در این اپلیکیشن با توجه به علائم ساده که از بیماری‌شان درک می‌کند شروع کرده تا به نتیجه و تصمیم‌گیری برسند. مثلاً به کاربر گفته می‌شود که در حال حاضر با توجه به علائمی که عنوان کرده مشکل خاصی ندارد یا توصیه می‌شود که به صورت غیرفوری به مراکز بهداشت و درمان کشور مراجعه کند یا می‌گوید با توجه به علائم مطرح شده به فوریت به مراکز درمانی مراجعه شود. عملاً این کلینیک، چکاپی است که در بستر وب طراحی شده است به‌عنوان دستیار پزشک یا دستیار ارائه کننده خدمات به مردم، کمک می‌کند. همچنین افراد از این طریق می‌توانند به اطلاعات درست و موثق سلامت هم دسترسی داشته باشند. دکتر سهرابی با اشاره به این‌که یکی از برنامه‌های بارگزاری شده روی این پلتفرم «خودمراقبتی» است، می‌افزاید: وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی کتابی تحت عنوان «خودمراقبتی ناخوشی‌های جزئی» تنظیم کرده و منتشر کرده است. دراین کتاب برای هفت گروه سنی در ناخوشی‌های رایج، مطلب نوشته شده است به عنوان مثال در حوزه نوزادان اسهال، استفراغ، تب، افتادن بند ناف، علائم سرماخوردگی و.... تعریف شده است.

هفت کلینیک خودمراقبتی درحوزه بهداشت
معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ادامه می‌دهد: درست است که این کتاب در گروه‌های سنی مختلف بیماری‌های شایع را شناسایی کرده و مطالبی را در 200 صفحه نوشته است اما مردم که مخاطب این کتاب هستند دسترسی به محتوای آن ندارند و استفاده از آن هم برای همه راحت نیست. به همین دلیل طراحی این وب اپلیکیشن را سفارش دادیم تا این کتاب روی کلینیک‌های مجازی بارگزاری شود. اکنون 7 کلینیک خودمراقبتی دراین اپلیکیشن داریم و افراد با مراجعه به آن می‌توانند اطلاعات درست و دقیقی از بیماری یا مشکلات‌شان را در آن جست‌و‌جو کنند.
دکتر سهرابی با اشاره به این‌که این وب اپلیکیشن هم‌اکنون در سایت معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی قرار دارد، می‌گوید: پیش شرط اول خود مراقبتی، افزایش دانش، مهارت، بینش و نگرش شهروندان است که این هم خوشبختانه از سیاست‌های بسیار مهم و مورد تأیید وزارت بهداشت دولت سیزدهم است. به طوری که اکنون افراد با مراجعه به آدرس https://health.sbmu.ac.ir/selfcare می‌توانند از خدمات این اپلیکیشن بهره‌مند شوند. یکی از خصوصیات کلیناپ، وب اپلیکیشن بودن است که نیازی نیست آن را روی موبایل نصب کنند، افراد می‌توانند در بستر وب از آن بهره‌مند شوند.

دریافت اطلاعات مؤثق سلامت از منابع معتبر
به گفته معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، سیاست براین است که از منابع معتبر اطلاعات دریافت و روی کلیناپ بارگزاری شود. به طوری که مرکزتحقیقات گوارش دانشگاه، بخشی از کار را برعهده گرفته که در مورد هفت سرطان کار می‌کند، مرکزتحقیقات غدد ما کلینیک ارزیابی خطرات دیابت و... را انجام می‌دهد و دیگر بخش‌ها هر کدام مسئولیت‌هایی را دارند تا این دستیار پزشک بتواند به درستی کمک‌رسان مردم باشد. دکتر سهرابی با اشاره به تعداد کلینیک‌های بارگزاری شده روی این اپ می‌گوید: اکنون هفت کلینیک که ویژه معاونت بهداشت است در این برنامه جانمایی شده که 51 چکاپ دارد همچنین کلینیک‌های دیگری هم روی آن قرار گرفته که مربوط مرکز تحقیقات گوارش، غدد، دیابت و چکاپ‌های عمومی است و با هر بار بروزرسانی، کلینیک‌های جدید به آن اضافه می‌شود.

غلبه بر فیک نیوزها با افزایش سواد سلامت
این معاونت بهداشت دانشگاه با بیان این‌که اجرای چنین طرح‌هایی می‌تواند سطح سواد سلامت جامعه را افزایش دهد، عنوان می‌کند: افزایش سطح سواد سلامت در مردم سبب کمرنگ شدن فیک نیوزها می‌شود. به طوری که اکنون مشاهده می‌کنید در فضای مجازی بمبارانی از اطلاعات اشتباه در حوزه سلامت دست به دست می‌شود که سلامت جامعه را خدشه دار می‌کند اما اگر مردم آگاه شوند کم کم بساط این اطلاعات غلط برچیده می‌شود به همین دلیل در «اپلیکیشن کلیناپ» آموزش‌های سلامت هم گنجانده شده است تا در پایان پرسش و پاسخ با مخاطب، مستندات آموزشی در قالب کلیپ، متن، موشن گرافی و... به افراد نشان داده می‌شود تا در مورد بیماری یا مشکلی که برای آن مراجعه کردند از منبع معتبر اطلاعات را دریافت کنند.

خدمات بهتر با هوش مصنوعی
وی در پایان به استفاده از هوش مصنوعی در کلیناپ هم اشاره می‌کند و می‌گوید: در حال برنامه‌ریزی برای استفاده از هوش مصنوعی در این وب اپلیکیشن هستیم تا افراد سؤال و جواب‌های خودشان را داشته باشند چراکه کلینیک‌ها بر اساس الگوریتم‌های از پیش تعریف شده برنامه‌ریزی شده‌اند و با استفاده از هوش مصنوعی می‌توانیم امکانات بهتر و بیشتری در اختیار افراد قرار دهیم.