راضیه خوئینی
خبرنگار

آتش دوباره به جان پارک ملی کرخه افتاد. این چندمین بار طی 2 ماه اخیر است که کرخه طعمه حریق می‌شود و قلبِ دوست داران محیط زیست را به درد می‌آورد. بلایی که به گوزن‌های زرد ایرانی رحم نمی‌کند و انگار می‌خواهد زیستگاه آنها را کاملاً به خاکستر تبدیل کند. در حالی که خبرها حاکی از اطفای حریق تا ساعت 12 ظهر روز دوشنبه 18 تیرماه بود اما الوندی، رئیس پارک ملی کرخه شوش به «ایران» می‌گوید: تا ظهر آتش‌سوزی مهار شده بود که ناگهان با وزش باد، دوباره آتش از نقطه دیگری شروع به زبانه کشیدن کرد. با استفاده از تمام امکانات در حال تلاش برای فرونشاندن آن هستیم و امیدواریم تا ساعت‌های آینده بتوانیم آن را اطفا کنیم.
به گفته الوندی قطعاً عوامل انسانی در این آتش سوزی‌ها دخیل هستند. ولی هنوز مشخص نیست که تعمدی در این اتفاقات زنجیره‌وار وجود دارد یا خیر. پوشش متراکم جنگلی و همچنین ورزش شدید باد موجب گسترش این آتش‌سوزی شد که با استفاده از تمام ظرفیت‌های محیطبانی و نیروهای مردمی این آتش بامداد دیروز مهار شد. الوندی می‌گوید: تا ساعت 2 و نیم الی ۳ بامداد دیروز آتش را کاملاً مهار کرده بودیم. صبح هم وقتی که هوا آرام بود و بادی نمی‌وزید، خبری از آتش‌سوزی نبود؛ ولی ناگهان از ساعت ۱۲:۳۰ الی 13 همراه با وزش باد این ماجرا دوباره آغاز شد. حالا دوباره باید از یک مسیر دیگر برویم و همه تلاش‌ها و امکانات خود را به کار ببریم تا آتش مهار شود.
رئیس پارک ملی کرخه با اشاره به شعله ور شدن مجدد آتش در بخش‌هایی از این جنگل‌ها می‌افزاید: تیم‌های محیطبانی صبح روز دوشنبه درحال گشتزنی در منطقه به منظور مساحت سنجی و برآورد خسارات وارد شده به این پارک بودند که ناگهان متوجه بروز دوباره آتش در بخش‌هایی از منطقه شدند. آنها مناطق را شناسایی و مهار مجدد آتش را آغاز کردند.
وی درباره اعزام بالگرد آب پاش می‌گوید: با مدیران صحبت‌هایی کردیم تا بالگرد آب پاش اعزام شود ولی به دلیل وزش باد و خطرات احتمالی در مسیر، این بالگرد اعزام نشد. شرایط طوری است که احساس می‌شود این بالگرد کارایی نداشته باشد و ترجیح دادیم برای اطفای حریق از مسیرهای دیگری اقدام کنیم.
وی افزود: شاید رسیدن این بالگرد خیلی زمان ببرد و شرایط جوی هم ناآرام است، ذرات گرد و خاک هم در آسمان وجود دارد. ولی همچنان بالگرد جزو گزینه‌های ماست. با مدیران بالاتر هم صحبت کرده‌ایم و اگر دیگر چاره‌ای نداشته باشیم بالگرد اعزام خواهد شد.
به گفته الوندی حدود 65 هکتار از 14 هزارهکتار فضای سبز پارک ملی کرخه در این آتش‌سوزی روز دوشنبه سوخت و خاکستر شد اما تیم‌های محیطبانی همچنان علاوه بر تلاش برای اطفای حریق در بخش‌هایی که دوباره آتش شعله ور شده است، در حال ارزیابی خسارت‌های وارد شده به این پارک هستند.
او درباره مدت زمان لازم برای مهار این آتش‌سوزی می‌گوید: فکر می‌کنم که امروز تا غروب 18 تیرماه این ماجرا جمع شود. زیرا فضاهایی که باید بسوزد و امکان دسترسی به آن وجود نداشت سوخته و آتش فرونشسته است. مسیرهایی که مثلاً از چند ضلع به رودخانه می‌رسد یا فضاهایی خالی که به بیشه زار منتهی می‌شود. احتمالاً اگر بتوانیم چند دستگاه لودر هم ببریم و چند آتش‌بُر بزنیم این آتش‌سوزی به پایان می‌رسد.
در واقع با دستگاه لودر حفره‌هایی اطراف منطقه درگیر آتش ایجاد می‌کنند. با این اقدام که باعث حذف مواد سوختنی همچون نیزارها و علوفه از تیررس آتش می‌شود، آتش‌سوزی در همان نقطه محدود و مهار می‌شود.
الوندی عوامل انسانی را در ایجاد حریق قطعی می‌داند و می‌افزاید: نمی‌توانیم دقیق بگوییم که آتش‌سوزی‌ها عمدی است یا غیرعمد. زیرا هنوز شواهد و مستندات کافی برای اظهار نظر دقیق در این زمینه وجود ندارد و نمی‌توان کاملاً دلایل آن‌را مشخص کرد. این در حالی است که رئیس پارک ملی کرخه از تعمدی بودن آتش‌سوزی قبلی خبر داده و گفته بود که درباره سرایت آتش از اراضی کشاورزی برخی را شناسایی کرده و در حال پیگیری قضایی این قبیل موارد هستند. بخشی از آتش‌سوزی‌ها هم عمدی و اقداماتی تلافی‌جویانه در پی پیگیری‌های قبلی بوده‌ است. یک نفر که اقدام به آتش زدن جنگل کرده بود، شناسایی شده و پیگیری قضایی درباره او در حال انجام است.
داود میرشکار، مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان هم درباره این آتش‌سوزی بسیار گسترده که در غرب و شرق رودخانه کرخه رخ داده است می‌گوید: آتش‌سوزی از حدود ساعت ۱۲ ظهر روز یکشنبه آغاز شد. با توجه به وزش شدید باد، آتش رو به گسترش بود که از فرمانداری، بخشداری و نیروهای مردمی برای مهار آتش به کمک ما آمدند.
میرشکار می‌افزاید: هماهنگی برای اعزام بالگرد آبپاش انجام شد اما با توجه به تاریکی هوا امکان استفاده از بالگرد وجود نداشت. در نهایت حدود ساعت ۴:۰۰ بامداد روز دوشنبه آتش مهار شد. اگر آتش مهار نمی‌شد بالگرد آب‌پاش به محل حادثه اعزام می‌شد. ولی از طریق ایجاد آتش‌بُر با استفاده از تجهیزات سنگین از گسترش آتش جلوگیری کردیم و در نهایت آتش مهار شد.
متأسفانه اواسط خردادماه سال‌جاری، یعنی کمتر از یک ماه گذشته هم آتش سوزی‌های متوالی 5 روزه در پارک ملی کرخه، ۴۶ هکتار از جنگل‌های بکر این منطقه را نابود کرد. وسعت منطقه حفاظت شده کرخه حدود ۱۴ هزار هکتار است و 7500هکتار آن پارک ملی است. منطقه‌ای با پوشش گیاهی گز، پده، کنار، توت خودرو، بید، کنارک و دیگر درختان. این منطقه حفاظت شده در شمال استان خوزستان قرار دارد و محل زیست گونه‌های مختلف جانوری از جمله گوزن زرد ایرانی است. گونه‌ای که زنگ خطر درباره انقراض جمعیت آنها به صدا در آمده است.
به گفته داود میرشکار، مدیــــــــــــرکل حفاظت محیط زیست خوزستان این آتش‌سوزی آسیب‌های فراوانی به لانه و آشیانه پرندگان زده است.
البته سایر حیوانات جنگل هم از گزند آسیب‌های این آتش‌سوزی در امان نماندنـــــــــد. بیشتر گونه‌های گیاهی آسیب دیده از این حریق، درختان پده و گز هستند.