«ایران» از بسته حمایتی برای دفع مگس مدیترانه‌ای در مازندران، گیلان و گلستان گزارش می‌دهد
توزیع نهاده‌های رایگان برای مقابله با آفت تابستانی باغات شمال کشور
مرجان قندی
خبرنگار
با شروع فصل تابستان دوباره میهمان ناخوانده باغ‌های استان‌های شمالی از راه رسید. چهار دهه می‌شود که آفت مگس میوه مدیترانه‌ای هر سال از اواخر فصل بهار و اوایل فصل تابستان سر و کله‌اش در استان‌های شمالی پیدا می‌شود. این موضوع در چند سال اخیر به دلیل تغییرات آب و هوایی و گسترش کشت درختان مخلوط در باغات کوچک و بزرگ در حال تبدیل شدن به یک معضل اصلی شده است. البته در همه این سال‌ها با اطلاع‌رسانی، اقدامات پیشگیرانه و مقابله بموقع، سعی شد تا شیوع این آفت کنترل شده و نگرانی جدی برای باغداران به وجود نیاید. اما همچنان مسئولان وزارت جهادکشاورزی تأکید دارند در صورت عدم توجه باغداران بخصوص در استان‌های مازندران، گلستان و گیلان این آفت می‌تواند باغداری در این استان‌ها را تحت‌الشعاع قرار داده و خسارات جبران‌ناپذیری برجای گذارد.
سرپرست معاونت بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهادکشاورزی مازندران در گفت‌و‌گو با «ایران» گفت: مگس میوه مدیترانه‌ای از سال 1354 در شمال کشور مشاهده شد و خسارت‌هایش در باغات تا سال 1364 ادامه داشت تا اینکه در یک دوره چند ساله در باغات دیده نشد، اما از سال 1385 تاکنون دوباره باغات کشور درگیر این آفت شده‌اند.
هادی باقری با اشاره به اینکه فعالیت این آفت در باغات ارتباط مستقیم با دما دارد، افزود: سال 1402 که ما زمستان گرمی داشتیم این آفت حتی در زمستان هم در باغات دیده شد. در حال حاضر که دمای هوا بالاست و در روزهای آینده بالاتر هم می‌رود مجموعه جهاد کشاورزی استان مازندران اقداماتی درخصوص حساس کردن جامعه باغدار و کشاورز انجام داده و این اخطار را به باغداران داده است که مراقبت بیشتری از باغات و محصولات خود داشته باشند.
میزبان زرد برای مگس‌های مدیترانه‌ای
آفت مگس مدیترانه‌ای چندین میزبان دارد که عمده آن مرکبات است. این آفت به محصولاتی که رنگ‌شان به زردی می‌رود علاقه بیشتری نشان می‌دهد. انجیر، سیب، خرمالو، گلابی و بقیه میوه‌هایی که رنگ‌شان نزدیک به زرد است بیشتر در معرض خطر قرار دارند. تله‌هایی هم که برای مبارزه با این آفت درنظر گرفته شده اغلب رنگ زرد دارد تا این حشره را به سمت خود جلب کند.
سرپرست معاونت بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهادکشاورزی مازندران با تشریح اقداماتی که در چند سال اخیر برای مبارزه با این آفت صورت گرفته است، گفت: دانش و آگاهی باغداران استان نسبت به این موضوع بالا رفته و امروز بیشتر آنها راهکارهای مقابله و نحوه و زمان استفاده از تله‌ها را می‌دانند. هم‌اکنون ما نیاز داریم تا با کمک رسانه‌ها اطلاع‌رسانی‌های درستی صورت گیرد تا همچنان باغداران نسبت به کنترل این آفت حساس باشند. این مسئول یادآور شد: در استان مازندران زمین گران است و باغ‌های استان بیشتر باغات مخلوط کاشت است یعنی بین ردیف‌های مرکبات، شلیل و هلو کاشته می‌شود. با توجه به اینکه این محصولات در حال حاضر برداشت شده و در بسیاری از باغات شاهد ریزش میوه روی زمین‌ها هستیم باغداران نباید فکر کنند که با برداشت شلیل، هلو و... کار تمام شده است بلکه تازه وارد مرحله حساسی شده‌اند و نباید محیط را برای آفت مگس مدیترانه‌ای مناسب نگه دارند، بنابراین باید بقایای میوه‌ها را از روی زمین جمع کنند و حداقل در عمق 50 سانتی‌متری دفن کنند.
باقری با بیان اینکه تهیه تله جلب‌کننده آفت مگس مدیترانه‌ای کار سختی نیست و در دسترس همه است و نیاز نیست حتماً از فروشنده سموم خرید کنند، خاطرنشان کرد: ما همه مسئول هستیم و هرکس در خانه خود حتی یک درخت مرکبات یا انجیر، شلیل، زردآلو و... دارد باید نسبت به بروز این آفت حساس باشد و فکر نکند آن یک درخت که به این آفت دچار شده خسارتی در پی ندارد. بلکه همین یک درخت می‌تواند عامل خطری برای باقی باغات بزرگ اطراف باشد. این آفت تقریباً آفت تنبلی است اما وقتی وفور مواد غذایی برایش مهیا باشد به وسیله باد تا ده‌ها متر هم جابه‌جا می‌شود و به باغات بزرگ هم می‌رسد.
مدیریت تلفیقی مگس مدیترانه‌ای
مدیر حفظ نباتات استان گلستان نیز در گفت‌و‌گو با «ایران» با بیان اینکه زمستان سال 1402 برف سنگین و یخبندان نداشتیم به همین علت در استان این آمادگی را داشتیم که آفت مگس مدیترانه‌ای را زودتر از موعد همیشگی یعنی در ماه‌های خرداد و تیر ببینیم، گفت: متأسفانه پیش‌بینی ما محقق شد و در 27 فروردین‌ماه اولین گزارش بروز مگس میوه مدیترانه‌ای در باغات شهرستان کردکوی ثبت شد. کیانوش حق‌نما اظهار داشت: وقتی در فروردین‌ماه اولین گزارش را دریافت کردیم، پیش‌بینی کردیم اوایل تیرماه اوج فعالیت این مگس را در باغات شاهد باشیم که به این منظور برنامه و بسته‌های حمایتی از سوی جهاد کشاورزی استان را در نظر گرفتیم.
وی افزود: امسال اولین سالی است که ما اعتبار پایلوت ملی الگویی مدیریت تلفیقی مگس مدیترانه‌ای را از حفظ نباتات سازمان جهادکشاورزی گرفتیم. علاوه بر 4 نفری که قبلاً در شرق و غرب استان جانمایی شده بودند، 23 کارشناس گیاه‌پزشکی در بخش خصوصی به پایش باغ‌های مشکوک در استان کمک کرده و گزارش‌ها را به صورت مرتب و هفتگی در سامانه سازمان حفظ نباتات ثبت می‌کنند. حق‌نما خاطرنشان کرد: متأسفانه سال گذشته سه شهرستان بندر گز، کردکوی و گرگان در استان گلستان بیشترین آلودگی را داشتند. علت آن هم به وجود خانه‌باغ‌هایی که در این سه شهرستان هستند و محصورند، مربوط است. کارشناسان ما برای پاکسازی این مناطق دسترسی نداشتند، بنابر این کنترلی اتفاق نیفتاد و این موضوع باعث شد جمعیت این آفت زیاد شود. به همین علت امسال برنامه‌ریزی صورت گرفت تا اتفاق سال قبل تکرار نشود. بنابراین برای دو شهرستان کردکوی و بندرگز که بیشترین آلودگی را داشتند از محل اعتبارات ملی و استانی دو سمپاش به ارزش حدود 300 میلیون تومان خریداری و ارسال شد.
مدیر حفظ نباتات سازمان جهادکشاورزی استان گلستان با بیان اینکه این هفته بسته حمایتی شامل نهاده رایگان برای مدیریت و کنترل آفت مگس میوه مدیترانه‌ای را در اختیار باغداران به صورت رایگان قرار می‌دهیم، اظهار داشت: این حمایت‌ها ادامه خواهد داشت اما این موضوع منوط به این است که کار به صورت مشارکتی انجام شود و باغداران یک پای کار باشند. حق‌نما یادآور شد: استان گلستان 30 هزار هکتار باغ دارد که 22 هزار هکتار آن تقریباً پتانسیل خسارت‌زایی را برای مگس میوه مدیترانه‌ای دارد. متأسفانه این مگس روی 350 گونه گیاهی خسارت وارد می‌کند. یکی از دلایلی که کار ما در استان را سخت کرده این است که باغات به صورت تجمیعی کاشته می‌شود یعنی در یک هکتار باغ محصولاتی همچون انجیر، هلو و مرکبات کاشته می‌شود. یعنی به جای اینکه فقط یک ماه درگیر یک نوع آفت باشیم هر روز درگیر یک نوع آفت هستیم.