سفر روز گذشته الهام علی اف، رئیس جمهور آذربایجان به تهران پایانی بر دوره کوتاه مدت تنش و فراهم کننده امکانی برای آزاد شدن انرژی متمرکز ایران و آذربایجان برای به ثمر رساندن موج تازه‌ای از روند توسعه روابط سیاسی و اقتصادی میان دو کشور بود که بخشی از آن در افتتاح پروژه‌های مشترک مرزی تجلی یافت. افتتاح و بهره‌برداری از طرح سد «قیز قلعه‌سی» و تکمیل و توسعه سد «خداآفرین» به عنوان پروژه مشترک ایران و جمهوری آذربایجان که صبح دیروز در استان شمال غربی با حضور رؤسای جمهور دو کشور صورت گرفت، در حالی بود که پیشتر رابطه دو کشور در پی بروز حادثه‌ای در سفارت باکو در تهران در دی 1401 تحت تأثیر فضایی قرار گرفت که دشمنان نیز برای دامن زدن به شعله‌های آتش افروخته از این رویداد از هیچ تلاشی دریغ نکردند. اما دولت سیزدهم با اتخاذ یک سیاست هوشمندانه نه تنها مانع از تعمیق شکاف‌های شکل گرفته شد که اثر مثبت خود را در بازگشایی مناسبات دیپلماتیک ایران و جمهوری آذربایجان و طرح‌ریزی همکاری‌های مشترک اقتصادی جدیدی نشان داد که مهم‌ترین‌شان در افتتاح پروژه‌های آبی و سدی و ایجاد کریدورهای حمل و نقل تجلی یافته است. در همین راستا رئیس جمهور روز گذشته افتتاح سد قیز قلعه‌سی و احداث کریدور راهبردی ارس را از نمادهای مهم همکاری مشترک ایران و جمهوری آذربایجان خواند و بر ضرورت تسریع در تکمیل این طرح‌ها تأکید کرد. الهام علی اف نیز ملاقات رؤسای جمهوری ایران و آذربایجان در نقطه صفر مرزی را حاوی این پیام مهم برای منطقه و جهان خواند که «هیچ‌کسی نمی‌تواند بین دو کشور سوء تفاهم و تفرقه ایجاد کند.»

رود ارس؛ کانون دوستی تهران و باکو
رئیسی روز گذشته در آیین بهره‌برداری از سد قیز قلعه‌سی در حضور همتای آذربایجانی خود، افتتاح این طرح بزرگ و بهره‌مندی دو ملت از آن را از جمله رویدادهای به یادماندنی در تاریخ روابط دو کشور عنوان کرد و افزود: رودخانه ارس همواره کانونی برای پیوند میان مردم ایران و جمهوری آذربایجان بوده که از احداث سد ارس در 50 سال پیش آغاز شده و تا امروز که به احداث مشترک این طرح بزرگ رسیده است. رئیس جمهور تأمین 2 میلیارد مترمکعب آب شرب و کشاورزی، تأمین 270 گیگاوات برق در 4 نیروگاه و اشتغالزایی برای 40 هزار نفر را از جمله ویژگی‌های طرح مشترک سد قیز قلعه‌سی میان دو کشور ایران و جمهوری آذربایجان برشمرد و افزود: این طرح که نماد توسعه در منطقه و نشانه عزم و اراده دو کشور و دو ملت برای گسترش همکاری‌ است، موجب ایجاد امید میان مردم عزیز ایران و جمهوری آذربایجان و ناامیدی دشمنان دو ملت و دو کشور خواهد شد. رئیسی با بیان اینکه روابط دو کشور ایران و جمهوری آذربایجان دوستانه، برادرانه و به تعبیر رهبری معظم انقلاب اسلامی فراتر از روابط همسایگی، مبتنی بر روابط خویشاوندی است، تصریح کرد: این پیوند و رابطه مستحکم از آنجا که ریشه در تاریخ، تمدن، فرهنگ و باورها و اعتقادات دو ملت و دو کشور دارد، هرگز گسسته نخواهد شد و روز به روز گسترش خواهد یافت.

اعلام آمادگی برای اشتراک‌گذاری پیشرفت‌ها
رئیس جمهور در ادامه با بیان اینکه امروز دستاوردها و پیشرفت‌های مهندسان و متخصصان ایرانی از جمهوری اسلامی ایران کشوری فن‌آور و پیشرفته ساخته است، نسبت به انتقال و اشتراک‌گذاری این پیشرفت‌ها با جمهوری آذربایجان اعلام آمادگی کرد و افزود: این سد که نمونه همکاری مشترک میان دو کشور و نماد توانایی مهندسان ایرانی است که ما را جزو 4 کشور بزرگ دارای علم و فناوری سدسازی در دنیا قرار داده زمینه‌ای برای توسعه همکاری میان جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان است و ما برای صدور خدمات مهندسی به جمهوری آذربایجان برای آبادانی این منطقه آمادگی داریم.
رئیسی همچنین احداث کریدور راهبردی ارس میان دو کشور را از دیگر نمادهای همکاری مشترک ایران و جمهوری آذربایجان برشمرد و بر ضرورت تسریع در تکمیل این طرح به منظور بهره‌مندی دو ملت از منافع آن تأکید کرد. رئیسی با تأکید بر اینکه ممکن است برخی تقویت پیوندها و ارتباطات میان دو کشور را نپسندند اما آنچه برای ما اهمیت دارد منافع دو ملت خواهد بود، تصریح کرد: دشمنان ما نه پیشرفت ملت ایران را می‌خواهند و نه پیشرفت ملت آذربایجان را، اما ساخت سد، نیروگاه، جاده، توسعه حمل و نقل، روابط تجاری، اقتصادی و فرهنگی و هر پیشرفتی در جمهوری آذربایجان پیشرفت ما محسوب می‌شود.

اهمیت کریدور شمال- جنوب از نگاه باکو
رئیس جمهور آذربایجان نیز در آیین افتتاح سد «قیز قلعه سی» با تأکید بر اینکه امروز روابط ایران و جمهوری آذربایجان جایگاه ویژه‌ای دارد وبا قدردانی از مهندسان ایرانی که در احداث این نیروگاه مشارکت داشته‌اند، بیان کرد: برای ساخت این پروژه‌ها از ظرفیت‌های بزرگی بهره گرفته شده است چرا که اجرای چنین پروژه‌ای نیاز به تجربه بالایی داشت. علی‌اف با بیان اینکه اولین بار است که رؤسای جمهور دو کشور در مرزی دیدار می‌کنند که نشان می‌دهد مرز میان ایران و جمهوری آذربایجان، مرز دوستی و برادری است، افزود: امروز با دکتر رئیسی درباره مسائل بسیار مهمی مذاکره کردیم و اطمینان حاصل کردیم که دیدگاه‌های ما بویژه در مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی مشترک است و ما در چهارچوب تمام سازمان‌های بین‌المللی از یکدیگر حمایت می‌کنیم. الهام علی‌اف با اشاره به پروژه‌های مشترک بین ایران و جمهوری آذربایجان که در حوزه حمل و نقل در حال اجرایی شدن است، اذعان کرد: کریدور شمال-جنوب برای منطقه بسیار مهم است و با ایجاد زیرساخت‌های راه‌آهن در ایران این کریدور به حیاتی‌ترین رگ حمل و نقل دنیا بدل خواهد شد. رئیس جمهور آذربایجان با اشاره به رشد ۵۰ درصدی حمل و نقل بین دو کشور در سال گذشته، افزود: پس از افتتاح راه آهن، این میزان بیش از پیش افزایش خواهد یافت. وی ادامه داد: امروز پل جدید آق‌بند نیز مورد بهره‌برداری قرار خواهد گرفت که بخشی از کریدور شمال جنوب است و جمهوری آذربایجان را به نخجوان متصل می‌کند.
بیگانگان نمی‌توانند در روابط ایران و آذربایجان تفرقه بیفکنند
رئیس جمهور آذربایجان توسعه روابط میان دو کشور را مثبت ارزیابی و تصریح کرد: از رئیس جمهور ایران دعوت می‌کنم در کنفرانسی که در ماه نوامبر در باکو برگزار خواهد شد، شرکت کند. این پنجمین ملاقات رؤسای جمهور ایران و آذربایجان است و این اولین ملاقاتی است که در نقطه مرزی انجام می‌گیرد. ملاقات رؤسای جمهور ایران و آذربایجان برای دنیا و منطقه پیام دارد. هیچ‌کس نمی‌تواند بین دو کشور سوءتفاهم و تفرقه ایجاد کند. الهام علی‌اف با ابراز تأسف نسبت به اشغال ۳۰ ساله اراضی جمهوری آذربایجان توسط ارمنستان، گفت: ۲۰ درصد از اراضی جمهوری آذربایجان توسط ارمنستان اشغال شده بود و متأسفانه مردم ما از خانه و کاشانه خود رانده و بیش از یک میلیون آذربایجانی بی‌خانه شده‌ بودند. وی افزود: آذربایجان تمامیت ارضی خود را در چهارچوب نظامی و سیاسی حل و در سال ۲۰۲۳ حق حاکمیت خود را تعیین کرد. در حال حاضر نیز در حال تعیین خط مرزی آذربایجان و ارمنستان هستیم. این اتفاق امیدبخشی است چرا که بعد از سال‌های متمادی توافق صلح بین جمهوری آذربایجان و ارمنستان اجرا خواهد شد. رئیس‌جمهور آذربایجان ضمن استقبال از حمایت ایران در برقراری صلح در منطقه، تصریح کرد: در ملاقات با دکتر رئیسی شاهد آن بودیم که ایران در برقراری صلح و ثبات در منطقه از هیچ تلاشی دریغ نمی‌کند. ما نیز معتقدیم که صلح و ثبات در منطقه باید با اراده و خواست مردم منطقه تأمین شود و ورود بیگانگان به مسائل منطقه قابل قبول نیست. وی ادامه داد: روابط خود با کشورهای خارجی را در چهارچوب احترام متقابل انجام می‌دهیم اما مسائل منطقه باید توسط کشورهای منطقه حل شود و ورود بیگانگان مشکلات را افزایش خواهد داد.

بـرش

ملاقات رئیسی و الهام علی اف در نقطه صفر مرزی

سید ابراهیم رئیسی و الهام علی‌اف رؤسای جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان صبح دیروز با حضور در محل احداث سد مشترک قیز قلعه‌سی در نقطه صفر مرزی و روی رودخانه ارس، از بخش‌های مختلف این سد دیدن کردند و با توضیحات دست‌اندرکاران اجرای این پروژه از جزئیات احداث و مزایای بهره‌برداری از آن مطلع شدند.آنها همچنین در جریان آیین افتتاح رسمی طرح مشترک سد قیز قلعه‌سی روی رودخانه مرزی ارس، با یکدیگر درباره روابط و مسائل دوجانبه و منطقه‌ای گفت‌و‌گو کردند. رئیس جمهور کشورمان پیش از این دیدار، در بدو ورود به استان آذربایجان شرقی از بخش‌هایی از پروژه در حال اجرای کریدور ترانزیتی جاده‌ای و ریلی ارس از جمله پایانه کلاله بازدید کرد. کریدور ترانزیتی جاده‌ای و ریلی ارس به طول 107 کیلومتر و با اعتباری بالغ بر 49 هزار میلیارد ریال احداث خواهد شد که برخی مراحل اجرای بخش جاده‌ای آن آغاز شده و بخش ریلی نیز در دست مطالعه قرار دارد. این پروژه که در مسیر کریدور منطقه‌ای قرار دارد از کلاله در شهرستان جلفا در شمال استان آذربایجان شرقی آغاز شده و با یک پل به کلاله در جمهوری آذربایجان متصل می‌شود. طبق پیش‌بینی‌ها این پروژه در مدت 36 ماه با احداث 21 دستگاه پل و 5 پل بزرگ اجرا خواهد شد.