گفتوگو با رضا مراد صحرایی وزیر آموزش و پرورش
شتاب در تحول نظام آموزشی
وزیر آموزش و پرورش میگوید: فضاهای آموزشی در دولت مردمی ۴۹ درصد رشد داشته و به موازات آن فعالیتهای پرورشی نیز در قالب اردوهای مختلف گستردهتر شده است. گرایش به مهارتآموزی و تحصیل در هنرستانها بیشتر شده و اقشار کم درآمد، از عدالت آموزشی بیشتری برخوردار شدهاند. در این گفتوگو مسائل مختلفی را با وی مطرح کردیم که در پی میخوانید.
غزل رضایی ثانی
خبرنگار
برنامه شما برای ارتقای سطح آموزش کشور چیست؟
طبق برنامه هفتم توسعه، ۳۸ حکم برای ارتقای نظام آموزشی و پرورشی کشور وجود دارد که نسبت به برنامههای پیشین ممتاز است. یکی از مهمترین مواد این برنامه ماده ۹۲ با عنوان «آموزش و پرورش به مثابه امر ملی» است که در آن دولت مکلف شده ظرف ۶ ماه نسبت به تقسیم کار ملی برای اجرای سند تحول اقدام کند. در همین راستا 2 هزار و ۵۰۰ هنرستان در آینده تولیدی و کارآفرین خواهند شد. همچنین تا ۵ سال آینده بیش از یکهزار هنرستان دیگر ساخته میشود. دستگاههای بزرگ کشور مانند وزارتخانههای صمت، کشاورزی، صنعت و وزارت کار که به امور صنعتی و تولیدی میپردازند، مکلف شدهاند حداقل ۵ هنرستان جدید بسازند و تعداد دیگری تکلیف برعهده آنها خواهد بود که ائتلافی برای مهارتآموزی دانشآموزان است. سیاست توسعه متوازن ادامه پیدا کرده و تعداد دانشآموزانی که به هنرستانها رفتهاند، افزایشی بوده است. حدود ۴۰ درصد متوسطه دوم در هنرستانها تحصیل میکنند و این نویدبخش یک جامعه ماهر در آینده و بستن مسیر بیسوادی است.
در کنار ارتقای نظام آموزشی چه اقدامی برای توسعه بعد پرورشی انجام شده است؟
در سالی که گذشت ما برنامه فراگیر پرورشی را با منظومه امید، ایمان، خودباوری، خردورزی، نشاط و هویت داشتیم که منجر به اجرای صدها برنامه سراسری در مدارس کشور شد. امتداد سند در مدرسه از طریق این طرح دنبال شد. به گونهای که آمار دانشآموزان در اعتکاف امسال ۱۲۷ درصد رشد داشت. همچنین در برگزاری نمازهای جماعت رشد کم سابقهای داشتهایم. رشد فوقالعادهای هم در شرکت دانشآموزان در اردوهای دانشآموزی داشتیم و بیش از ۱۳ و نیم میلیون نفر در اردوهای مختلف پرورشی شرکت کردند.
وضعیت سامانه «نماد» را تاکنون چگونه ارزیابی میکنید؟
سامانه «نماد» بیش از سالهای دیگر مورد توجه قرار گرفته است. نماد به معنی «نظام مقابله با آسیبهای اجتماعی» است که تاکنون قریب به ۶ میلیون و ۷۰۰ هزار دانشآموز از لحاظ سلامت جسمانی و روانی با این سامانه غربالگری شده و کسانی که در معرض آسیب بودند، شناسایی شدند. علاوه بر این، مراکز مشاوره ما از ۳۲ مرکز به بیش از ۷۰۰ مرکز افزایش پیدا کرد تا دانشآموزان بتوانند برای مراجعه راحتتر باشند.
امسال فضاهای ورزشی چقدر توسعه پیدا کردند؟
فضاهای ورزشی ما حدوداً ۴۹ درصد رشد پیدا کرد و در حوزه عدالت آموزشی هم کارهای بزرگی اتفاق افتاد که از جمله آنها میشود به تهیه و ارسال بیش از یک میلیون بسته لوازمالتحریر و مواد کمک آموزشی به دانشآموزان اشاره کرد. همچنین ۳ میلیون جلد کتاب درسی برای کتابخانههای کلاس توسط کانون پرورش فکری نیز تهیه شد.
در سال جاری چقدر پروژه ساخت و تجهیز مدرسه انجام شده است؟
ما تقریباً در هر یک روز ۸ مدرسه ساختیم یا تکمیل و تجهیز کردیم. همچنین قریب به دو هزار و ۹۰۰ مدرسه در سالی که گذشت تکمیل و تحویل دانشآموزان شد. نقش خیرین در ساخت مدارس نیز بسیار حائزاهمیت است و برنامه داریم از خیرین برای تکمیل مدارس نیمهساز کمک بگیریم.
اقدامات شما برای توسعه مدارس سمپاد چه بوده است؟
اساسنامه سمپاد اصلاح شد و سمپاد به جای دو دوره سه ساله به یک دوره پیوسته ۶ ساله تبدیل و نظام تربیتی آن تصویب شد. همچنین یکی از مصوبات خوب دولت که سابقه نداشت، تصویب رایگان شدن هزینه پذیرفتهشدگان چهار دهک اول جامعه در مدارس سمپاد بود که باعث افزایش چشمگیر دانشآموزان مناطق محروم در مدارس سمپاد شد. البته که هزینه را دولت به طور طبیعی تأمین خواهد کرد. لازم به ذکر است تصویب راهاندازی مدارس تیزهوشان ویژه مناطق عشایری، یک کار خوب دیگر در جهت گسترش عدالت آموزشی بود که برای نخستین بار اتفاق افتاد.
با توجه به تأسیس سازمان ملی تعلیم و تربیت، تاکنون چه تعداد از مهدهای کودک سراسر کشور تعیین تکلیف شدهاند؟
سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک نسبت به سال گذشته موفقیتهای بیشتری داشت و بیش از ۲۶ هزار مهد کودک تعیین تکلیف شدند. سپس بیش از ۳۰ هزار مجوز برای مسئولیت، مدیریت، معاونت و اداره مهدهای کودک صادر شد. نظام «جامع تربیت دوره کودکی» که یکی از تکالیف سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک است، تدوین شده و در سال ۱۴۰۳ به شورای انقلاب فرهنگی تحویل داده خواهد شد. همچنین آییننامه «تربیت اوان کودکی» بهعنوان «تاک» تهیه شد و هماکنون در دستور کار هیأت وزیران قرار گرفته است.
با توجه به انتقادهایی که از دانشگاه فرهنگیان وجود داشت، چه تغییراتی در این دانشگاه برای بهبود عملکرد اعمال شد؟
نکته دیگر تصویب نظامنامه «سنجش و پذیرش دانشجو- معلم» در این دانشگاه است که منجر به آزمون اختصاصی معلم شد. اقدام دیگر تدوین آییننامه اعطای رتبه تحصیلی به دانشجویان است که در مراحل پایانی است. ولی نکته مهم دیگر اصلاح آرایش درونی دانشگاه است. بهعنوان مثال ۶۴ پردیس در ۳۲ استان داشتیم که اکنون با بازبینیهای صورت گرفته در ۳۱ دانشگاه استان، پردیسها به دانشگاه ارتقا پیدا کردند. نظام گزینش و پذیرش دانشگاه نیز دچار یک تحول جدی شدند و ظرفیت دانشگاه فرهنگیان نسبت به سال گذشته باز هم افزایش پیدا کرد. بهعنوان مثال امسال ۳۰ هزار ورودی برای دانشگاه فرهنگیان خواهیم داشت و این نویدبخش آیندهای شکوفا برای نظام تعلیم و تربیت است زیرا از حالا برای رفع کمبود معلم برنامهریزی شده تا کیفیت معلمانی که در آینده خواهند آمد، کیفیت بهتری باشد.
برنامه توزیع شیر در مدارس به کجا رسید؟
بازگرداندن شیر به مدرسهها برای ما حائزاهمیت بود. پس از حدود یک دهه به تدبیر رئیس جمهور محترم توزیع رایگان شیر در مدارس ابتدایی آغاز شد و هفتهای دو نوبت شیر در اختیار دانشآموزان دوره ابتدایی قرار گرفت. این کار مهمی بود از این حیث که به سلامت جسمانی کودکان ما کمک شایان توجهی خواهد کرد. در بسیاری از مناطق توزیع شیر تأثیر بسیار ویژهای در یادگیری دانشآموزان دارد از این جهت که تغذیه سالم موضوع بسیار مهمی است.
سرانجام پروژه ساخت مسکن برای فرهنگیان به کجا رسید؟
مقدمات انعقاد تفاهمنامه ساخت یکصد هزار مسکن برای فرهنگیان هم با وزارت راه و شهرسازی انجام شد. این تفاهمنامه اکنون نهایی شده و بزودی کلنگ ساخت این منازل مسکونی در سرتاسر کشور بر زمین زده خواهد شد.
به تازگی اصلاحیه قانون تأسیس مدارس غیردولتی از سوی رئیس جمهور ابلاغ شد، از نظر شما تغییرات در این قانون چقدر در مدارس غیردولتی تأثیرگذار است؟
دقیقاً یک اتفاق مهم دیگر که حاصل معاضدت و پیگیری ویژه وزارت آموزش و پرورش بود، اصلاح قانون تأسیس مدارس غیردولتی و توسعه مشارکتهای مردمی است. این قانون چند تغییر کیفی داشته، اولاً زمینههای شفافیت را در شهریههای مدارس غیردولتی فراهم آورد و ساعت کار معلمان را کاهش داد، همچنین ویژگی بسیار مهم آن، این بود که قانون جدید مهدهای کودک و کودکستانها را هم تعیین تکلیف کرده و یک سامانی به ساختار سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک داده است.