حسین فاطمی
خبرنگار

کماکان شاهد حجم بالایی از اخبار و گزارش‌ها پیرامون مذاکرات تبادل اسرا و آتش‌بس بین حماس و رژیم صهیونیستی هستیم و بنا به برخی گفته‌ها، احتمال می‌رود طی ساعات یا چند روز آینده توافق حاصل شود. دیروز شنبه نیز ذیل همین اخبار، هیأت حماس وارد قاهره شد. همزمان تأکید شده بود که این هیأت با «روحیه مثبت» به سوی مذاکرات پیش می‌رود. یوسف حمدان، نماینده جنبش حماس در الجزایر نیز در این زمینه طی گفت‌وگو با وب‌سایت عربی ۲۱ اظهار داشت که حماس بعد از دریافت پاسخ صهیونیست‌ها به درخواست‌ها و ملاحظات این جنبش، موضع خود را به اطلاع میانجی‌ها می‌رساند و ما انتظار داریم که طی روز‌های آینده این اتفاق بیفتد. در حال حاضر مذاکرات و فضای فعلی تفاوت چشمگیری با دوره‌های گذشته دارد. در حالی که در دوره‌های قبلی مذاکرات در سایه کارشکنی‌های رژیم صهیونیستی هیچ نتیجه‌ای حاصل نمی‌شد.
افزون بر آن مقام‌های امنیتی مصر هم روز جمعه خبر دادند ویلیام برنز، مدیر سیا به منظور برگزاری نشست‌هایی درباره آتش‌بس و تبادل اسرا میان مقاومت فلسطین و رژیم صهیونیستی وارد قاهره شده است. گزارش‌ها هم حکایت از آن دارد که این توافق در سه مرحله خواهد بود که مصری‌ها و ایالات متحده ضمانت کرده‌اند در پایان مرحله سوم جنگ کامل پایان یابد. البته در گزارش‌های پیشین ایران، این گزاره احتمالی هم مطرح شد که احتمال کارشکنی و عهدشکنی صهیونیست‌ها و امریکایی‌ها، چه در حین مراحل اجرایی توافق و چه حتی پس از آن وجود دارد. چرا که طبق تجربه باید برای تحقق ضمانت امریکایی‌ها نگران بود.
هر چند که اخبار واصله، توافق را در دسترس می‌بیند اما در سلسله گزارش‌های قبلی نیز بر این نکته تأکید شده بود که زمانی می‌توان درخصوص موفقیت مذاکرات تبادل اسرا و آتش‌بس بین مقامات حماس و رژیم صهیونیستی با قاطعیت سخن گفت که توافق حاصل شده باشد. لذا تنها چیزی که اکنون قطعیت دارد، عدم قطعیت است. پیرو این نکته و با توجه به حجم اخبار، گزارش‌ها و مواضع مقامات، اکنون مذاکرات به یک هزارتوی سیاسی و دیپلماتیک بدل شده است. در این بین به نظر می‌رسد فشارها، هم بر طرف صهیونیستی و هم بر حماس برای پذیرش توافق شدت گرفته است، اما مقاومت فلسطین کماکان بر شروط سه‌گانه خود دال بر آتش‌بس دائم، خروج اشغالگران از نوار غزه و بقای حماس در این باریکه تأکید دارند و در مقابل صهیونیست‌ها هم در همان ادعای تکراری خود دست به تهدید شده‌اند و این بار تنها یک هفته به حماس برای پذیرش شروط توافق فرصت داده‌اند.
 
توافق به مثابه شکست یا فریب؟
با توجه به آنچه گفته شده اگر در نهایت توافق تبادل اسرا و آتش‌بس بین حماس و رژیم صهیونیستی طی دیشب حاصل شده باشد یا روزهای آینده به نتیجه برسد از هر منظر و زاویه‌ای که به آن نگاه کنیم به معنای شکست کامل بنیامین نتانیاهو و رژیم صهیونیستی است و متعاقب آن، بی‌شک سقوط کابینه بی‌بی حتمی و اجتناب‌ناپذیر خواهد بود. اصلی‌ترین اختلاف میان صهیونیست‌ها و حماس در حال حاضر بر سر اتمام جنگ به عنوان بخشی از توافق تبادل اسرا/ آتش‌بس است. حماس پیش از این تصریح کرده با هیچ توافقی که به آتش‌بس دائمی و خروج نیروهای اشغالگر از غزه منجر نشود، موافقت نخواهد کرد. بنیامین نتانیاهو هم روز چهارشنبه گفت با هیچ توافقی که بر اتمام جنگ اصرار داشته باشد، موافقت نخواهد کرد.
در نتیجه وقتی اخبار حکایت از احتمال پررنگ توافق دارد که معنای دیگرش شکست تمام عیار صهیونیست‌ها خواهد بود، بیم آن هست که اشغالگران بعد از این توافق دست به کارشکنی یا عهدشکنی بزنند. چرا که بنیامین نتانیاهو پیش‌تر عنوان کرده بود که با توافق یا بدون توافق با حماس، حمله به رفح صورت خواهد گرفت؛ ادعایی که به نظر می‌رسد از طرف امریکایی‌ها هم رد نشده است. لذا احتمال عهدشکنی بسار پررنگ جلوه می‌کند؛ کما اینکه آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه ایالات متحده امریکا دیروز (شنبه) در انجمن سدونا مؤسسه مک‌کین در آریزونا درخصوص برنامه رژیم صهیونیستی برای حمله زمینی به رفح گفت که، «موضع ما ثابت است و قبل از آن‌که اسرائیل تصمیمی برای ورود به رفح بگیرد، باید طرح شفافی برای حفاظت از غیرنظامیان ارائه شود و به دوستان خود برای حفاظت از غیرنظامیان و ارائه کمک به آنها فشار می‌آوریم.»
وزیر خارجه امریکا این را هم گفت: «تا وقتی رژیم صهیونیستی طرح معتبری در جهت حفاظت از مردم در غزه ارائه نکرده، امریکا نمی‌تواند از حمله به رفح حمایت کند.» همچنین یک رسانه عبری‌زبان گزارش داد، عربستان درباره هرگونه حمله اسرائیل به رفح به این رژیم هشدار داده و اعلام کرده هرگونه حمله زمینی به رفح، مانع عادی‌سازی روابط میان ریاض و تل‌آویو خواهد شد. برگزاری این مذاکرات در حالی است که کابینه «بنیامین نتانیاهو» نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی بشدت از طرف خانواده‌های اسرای اسرائیلی برای حصول توافق تحت فشار قرار گرفته است.
لذا باید درصدی، ولو اندک را هم برای این سناریو در نظر گرفت که توافق احتمالی پیش رو به مثابه یک فریب از طرف بی‌بی باشد که پس از تبادل اسرا و برطرف شدن فشار افکار عمومی و رسانه‌های صهیونیستی، عملیات نظامی برای اشغال رفح در دستور کار قرار بگیرد، بویژه آنکه مقامات امریکایی هم احتمال وقوع آن را رد نکرده‌اند و آن‌گونه که از فحوای کلام وزیر امور خارجه ایالات متحده برمی‌آید و عربستانی‌ها هم هشدار داده‌اند، به نظر می‌رسد حمله به رفح هنوز برای صهیونیست‌ها روی میز است. حال باید دید این توافق دارای چه جزئیاتی است و آیا می‌تواند دربردارنده شروط مقاومت دال بر آتش‌بس دائمی، خروج کامل اشغالگران از نوار غزه و بقای حماس در این باریکه باشد و از همه مهم‌تر، توافق مذکور خواهد توانست از حمله صهیونیست‌ها به رفح جلوگیری کند یا خیر؟ پاسخ به این سؤالات نشان می‌دهد که توافق پیش رو آیا به مثابه «شکست» برای صهیونیست‌ها خواهد بود یا «فریب» آنهاست.