چرا ترکیه از فلسطین حمایت می‌کند؟
تأملی درباره سیاست نوعثمانی‌ها در غرب آسیا
نویسنده: محمدمهدی محمدی
مسئول میز بررسی‌های راهبردی و بین‌الملل اندیشکده برهان
شنبه، یکم اردیبهشت، اسماعیل هنیه در استانبول با رجب طیب اردوغان دیدار کرد. این دیدار وجوه مهمی دارد. پس از گمانه‌زنی‌ها مبنی بر انتقال دفتر حماس از قطر به این کشور، این دیدار می‌تواند پیامی را برای کشور‌های منطقه داشته باشد، اما پرواضح است که ترکیه از مهم‌ترین مبادی اسرائیل برای صادرات و واردات بوده است. این اقدامات حتی پس از واقعه 7 اکتبر نیز ادامه داشته است و سطح روابط میان آنها هیچ تغییری نکرده است، اما چه چیزی علت مداخله ترکیه برای میانجیگری میان رژیم اسرائیل و فلسطین و همچنین حمایت‌های جسته و گریخته او، از اهالی قدس است؟
حمایت از فلسطین، روزنه نفوذ معنایی در غرب آسیا
خط معیار تشخیص ماهیت جبهه‌ها در نزاع میان ظالم و مظلوم فطری است. این می‌تواند مهم‌ترین علت برای خروش و خروج مردم در سراسر دنیا برای حمایت از فلسطین باشد. در این میان دولت‌های منطقه بر لبه قضاوت مردم جهان و همچنین مردم سرزمین خود هستند. ترکیه نیز از این قاعده مستثنی نیست. دولت اردوغان در این چهارچوب، نمی‌تواند در پاسخ به مسلمانان جهان و از آن مهم‌تر در مواجهه با دیازپورای ترکیه الکن باشد؛ به عنوان مثال مردم ترکیه با تجمع در مقابل مراکز وابسته به یهودیان در ترکیه، دولت ترکیه را وادار به همزاد پنداری با احساسات مسلمانان کرد، چرا که دولت ترکیه، ماهیتی اسلامگرا دارد.
نفوذ معنوی، منشأ قدرت
حمایت اردوغان از مردم فلسطین می‌تواند جای پای او را در منطقه محکم‌تر کند. بزرگ‌ترین آورده‌ای که حمایت از فلسطین برای دولت ترکیه دارد، معرفی خود به عنوان حامی مظلوم در افکار عمومی، به عنوان یک کشور مسلمان و همچنین حفظ اشتراک معنایی با دولت‌های منطقه از جمله ایران است. حمایت اردوغان از فلسطین عامل تضمین قدرت و حافظ بقای او در موج‌های آینده منطقه خواهد بود.
قدرت برای امنیت
رابطه بین قدرت و امنیت پیچیده و چند وجهی است. قدرت هم می‌تواند به عنوان ابزاری برای دستیابی به امنیت و هم به عنوان مبنای آن عمل کند. ترکیه هرچه بیشتر بتواند رضایت مردم خود را در مسأله فلسطین بدست بیاورد، به همان اندازه امنیت منطقه‌ای خود را در این شرایط متلاطم حفظ خواهد کرد. قطار مسائل فلسطین روی ریلی حرکت می‌کند که حتی تظاهر به حمایت از غزه نیز باعث قدرت و مشروعیت می‌شود.دلیل اصلی مواضع اخیر نوعثمانی‌های منطقه ذیل این نکته نهفته است. حمایت‌های ترکیه از فلسطین بیش از آنکه بیان‌کننده جهت‌گیری جدی در سیاست خارجی باشد، همسویی با مطالبات حقوق بشری و تسکین افکار عمومی مسلمانان است.
