حمله ملخ شکم بادمجانی به مزارع شمالی فارس
طغیان ملخ‌های مراکشی در«پریشان»
عملیات مبارزه در سطحی بالغ بر ۶۰ هزار هکتار ادامه دارد
بیتا میرعظیمی
خبرنگار
ملخ‌های مراکشی و شکم بادمجانی از 3 سال پیش تاکنون در سطح استان فارس بخصوص بستر دریاچه پریشان طغیان کرده و مشکلاتی را به باغداران و بهره‌برداران تحمیل کرده است.
طبق گفته مدیر حفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی فارس به «ایران»، عملیات مبارزه با این آفات مضر در 8هزار هکتار از مزارع استان آغاز شده و پیش‌بینی می‌شود امسال مبارزه با ملخ مراکشی با همین روند ازدیاد جمعیتی در سطحی بالغ بر 60 هزار هکتار ادامه پیدا کند.
ملخ مراکشی (Dociostaurus maroccanus) یکی از مضرترین انواع ملخ‌هاست که برای اولین بار در سال 1815 میلادی از کشور مراکش جمع‌آوری شده و تحت عنوان «مراکشی» نامگذاری شد. این آفت کشاورزی برای اولین بار در سال 1314 در ایران مشاهده شده و در اغلب استان‌های کشور مانند خراسان شمالی، مازندران، آذربایجان شرقی، کرمانشاه، لرستان، خوزستان، فارس، ایلام و... شیوع پیدا کرد. این آفت به دلیل شرایط آب و هوایی و تغذیه‌ای به سرعت تکثیر پیدا کرده و با جمعیتی بسیار زیاد به مزارع، مراتع و باغات حمله کرده و خسارات جبران‌ناپذیری را به غلات، گیاهان صیفی و صنعتی وارد می‌کند.
طغیان بی‌سابقه در فارس
استان فارس به دلیل تنوع آب و هوایی و تولید محصولات مختلف زراعی و باغی بهترین مکان زیستی برای ملخ‌های مراکشی و شکم بادمجانی محسوب می‌شود. آفتی که طی چند سال اخیر به‌دلیل بارندگی‌ها گسترش پیدا کرده و سطح زیادی از مزارع و مراتع استان از جمله دریاچه پریشان در شهرستان کازرون را آلوده کرده است. «جاوید عباسی» مدیر حفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی فارس با اشاره به طغیان بی‌سابقه ملخ‌های مراکشی طی 3 سال اخیر در اغلب شهرستان‌ها به «ایران» می‌گوید: «از فروردین ماه سال 1401 شاهد طغیان ملخ بومی از نوع مراکشی در بستر دریاچه پریشان کازرون بودیم. بررسی سوابق نشان می‌دهد که افزایش جمعیت ملخ‌ها طی 40-30 سال گذشته در این منطقه بی‌سابقه بوده و با توجه به مستعد بودن بستر دریاچه پریشان کازرون (رطوبت مناسب) و افزایش بارندگی‌ها طی چند سال اخیر، شاهد طغیان گسترده این آفات مضر در سطح باغات و مراتع استان بودیم.»
عملیات مبارزه ادامه دارد
وی می‌افزاید: «از فروردین تا خرداد 1401 درگیر مبارزه با ملخ‌های مراکشی بودیم که به یکباره تراکم ملخ بومی پیشانی سفید در دو شهرستان ممسنی و خرمبید گزارش شد. بلافاصله عملیات مبارزه در بالغ بر 13 هزار هکتار از سطح استان را با توجه به امکانات موجود و سمپاشی در 3 ماهه ابتدایی آغاز کرده و پیش‌بینی کردیم که تا انتهای سال 1401 و 3 ماهه ابتدای سال1402، بر 20 هزار هکتار مبارزه داشته باشیم.» طبق گفته عباسی، «سال گذشته همزمان با بارش‌های خوب در استان، ملخ مراکشی با بیشترین حجم در کازرون و خرمبید و همچنین ملخ شکم بادمجانی در آباده، اقلید و... طغیان کرد. عملیات مبارزه با این آفات در 3 ماهه ابتدای سال 1402 در بالغ بر 46 هزار هکتار و همچنین سطح دریاچه پریشان انجام شد. امسال نیز مجدداً از اواخر اسفند 1402 تا فروردین 1403، شاهد طغیان ملخ‌های مراکشی در حوزه دریاچه پریشان بودیم. در همین راستا، عملیات مبارزه با آفات را در بالغ بر 8 هزار هکتار آغاز کرده و پیش‌بینی کرده‌ایم که مبارزه با همین روند ازدیاد جمعیتی در سطحی بالغ بر 60-50 هزار هکتار مبارزه ادامه داشته باشد.»
خسارتی گزارش نشده است
آیا ملخ‌های مراکشی و شکم بادمجانی به صورت همزمان در شهرستان‌های استان طغیان می‌کنند؟ مدیر حفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی فارس پاسخ می‌دهد: «خیر؛ با توجه به اختلاف درجه هوا ابتدا ملخ‌های مراکشی در شهرهای شمالی مانند کازرون و ملخ‌های شکم بادمجانی نیز اوایل اردیبهشت ماه طغیان می‌کنند. این آفات از سبزینه مزارع و باغات تغذیه کرده و به محصولات باغی و کشاورزی خسارت زیادی وارد می‌کنند. خوشبختانه ما امسال نیز همانند سال‌های گذشته مبارزه با این آفات را آغاز کرده و بر این اساس تاکنون خسارتی به محصولات وارد نشده است.»
پایش مستمر باغات
وی به نقش مؤثر کشاورزان و بهره‌برداران در مبارزه با ملخ‌های مراکشی اشاره کرده و می‌گوید: «در صورت مشاهده تجمیع ملخ‌ها اعم از مراکشی و شکم بادمجانی در زمین‌ها و مراتع به جهاد کشاورزی شهرستان مربوطه گزارش دهند تا بلافاصله عملیات مبارزه با این آفات آغاز شود.» طبق گفته مدیر حفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی فارس، «عملیات مبارزه با آفات در مراتع و همچنین تأمین سموم رایگان در صورت تجمیع ملخ‌ها در باغات و زمین‌های کشاورزی و سمپاشی با جهاد کشاورزی است. به منظور مبارزه سریع‌تر و بهتر با این آفات، باید اعتبارات لازم تخصیص داده شده و پایش‌ها به صورت مستمر در باغات، زمین‌های کشاورزی و مراتع استمرار داشته باشد.»
بــــرش
محل تجمع ملخ‌ها را گزارش دهید
جهاد کشاورزی استان فارس هشدار داده که کشاورزان شهرهای شمالی به منظور مقابله با ملخ شکم بادمجانی، زمین‌های کشاورزی و باغ‌های خود را پایش کنند.
ملخ شکم بادمجانی(Bradyporuslatipes)، یکی از مهم‌ترین آفات جنگل و مرتع است که عموماً فعالیت آن از نیمه اسفند ماه شروع و تا اواخر خرداد ماه سال بعد ادامه دارد؛ آفتی که برای اولین بار در ۱۳۱۶ در جنگل‌های استان گیلان مشاهده شد و پس از آن پراکندگی‌اش در جنگل‌های هیرکانی و غرب و جنوب غرب جنگل‌های ایران گزارش شد. ملخ شکم بادمجانی علاوه برحمله به درختان و گونه‌های گیاهی دائمی و فصلی، شرایط موجود را برای آلوده شدن درختان به آفات دیگر مهیا می‌کند. بیشترین خسارت این آفت در مرحله پورگی رخ داده و ضمن تغذیه برگ درختان، در خشک کردن درختان و تخریب زیستگاه پستانداران و پرندگان ایفای نقش می‌کند. نصب تله‌های نوری، حفر کانال در مسیر حرکت ملخ شکم بادمجانی، جمع‌آوری ملخ‌ها توسط جوامع محلی و استفاده از سموم کم‌خطر یا بی‌خطر زیست محیطی می‌تواند در کاهش این پدیده تأثیرگذار باشد. طبق پیش‌بینی مدیر حفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی فارس، از اواخر فروردین امسال هجوم ملخ‌های شکم بادمجانی به شهرستان‌های شمالی استان فارس مانند خرمبید، آباده و اقلید آغاز شده. در همین راستا، مبارزه با این آفت مهاجم در ۱۵ هزار هکتار از مزارع و باغ‌های شهرستان‌های شمالی تا پایان خرداد امسال ادامه خواهد داشت. عباسی، در ادامه از کشاورزان و بهره‌برداران درخواست می‌کند تا نسبت به پایش آفت ملخ شکم بادمجانی در مزارع، باغ‌ها و مراتع اقدام کرده و در صورت مشاهده ازدیاد جمعیت آفات، در اسرع وقت به نزدیک‌ترین مرکز جهاد کشاورزی اطلاع دهند.
