بیتا میرعظیمی
خبرنگار

صدور هشدار نارنجی
محمدعلی آخوندی مدیرکل مدیریت بحران استانداری خراسان جنوبی به «ایران» می‌گوید: «پیرو هشدار نارنجی صادر شده از سوی سازمان هواشناسی، بارش‌های رگباری و سیل آسا در همه مناطق استان از جمله نیمه شرقی شامل شهرستان‌های بیرجند، بخش شوسف، سرداران، مود، سربیشه، جنوب سرایان، غرب نهبندان و جنوب طبس رخ داده و مناطقی مانند زیرکوه و خوسف را درگیر سیلاب کرد.» وی با بیان اینکه تاکنون خسارت جانی ناشی از سیلاب در استان گزارش نشده، گفت: بازسازی‌های اولیه در راستای رفع مشکلات مختلف توسط دستگاه‌های متولی در مناطق سی‌زده در حال انجام است.»

تخلیه 70 خانوار روستای «نوده»
طبق گفته این مقام مسئول، «همزمان با تشدید بارش‌های رگباری و شدید در شهرستان زیرکوه، یک بند خاکی قدیمی با ارتفاع 6 متر که کنار سد «دوازده امام» و بالای روستای نوده ساخته شده بود، مملو از آب شده و به یکباره شکسته شد. پیش از شکستن سد، دستور تخلیه روستای پایین دست نوده صادر شده و با کمک نیروهای هلال احمر حدود ۷۰ خانوار در روستایی دیگر اسکان داده شدند. ساعاتی بعد از سوی فرمانداری خبر رسید که سد شکسته شده و سیلاب عظیمی در منطقه به راه افتاده است. عمده نگرانی ما این بود که این حجم زیاد آب و سیلاب به راه افتاده، بندهای قدیمی پایین دست را نیز تخریب کرده و سیلابی عظیم ایجاد شود. برای رفع این مشکل، ماشین‌آلات سنگین مانند لودر و... را به زیرکوه اعزام کردیم. بارندگی‌ها بسیار شدید بود و در برخی مکان‌ها شاهد ریزش کوه بودیم. همچنین در برخی نقاط شاهد پدیده فرونشست رخ داده و بخش زیادی از جاده‌ها تخریب شد. حتی در مناطقی شاهد بودیم که سیلاب تا یک کیلومتر از جاده را تخریب کرده و انسداد جاده‌ای در مسیر طبس به اصفهان انسداد را پدید آورد.»

تخریب 2 بند خاکی قدیمی
مدیرکل مدیریت بحران استانداری خراسان جنوبی ادامه می‌دهد:«با تشدید بارندگی‌ها، رواناب بی‌سابقه‌ای نیز در شهر حاجی آباد به راه افتاده و سیلاب عظیمی وارد شهر شده و روستاهای محمد آباد، نوده، بمرود و کلاته نو را تحت تأثیر قرار داد. امدادرسانی‌ها و اعزام ماشین‌آلات تسریع شده و انحراف مسیر سیلاب در دستور کار قرار گرفت. همزمان دهها تیم امدادی هلال احمر خراسان جنوبی، نیروهای ارتش و سپاه به مناطق سیلزده اعزام شده و ماشین‌آلات مورد نیاز نیز به منطقه اعزام شدند. کلیه دستگاه‌ها در زیرکوه حاضر شده و با تقسیم وظایف و ارسال ماشین‌آلات کمکی به ایمن‌سازی راه‌های اولیه در حوزه‌های مختلف پرداختند.»
وی تصریح می‌کند: «با فروکش کردن شدت سیلاب، امکان بررسی زیرساخت‌ها و محورهای مواصلاتی و روستایی و شهری فراهم شد. سیلاب اغلب آبنماها در مناطق مختلف را شکسته و 2 بند خاکی قدیمی را نیز در بخش‌های مختلف استان تخریب کرده است. اغلب محورهای مواصلاتی روستایی و عشایری از جمله دشت آهنگران مسدود شده بود.»

20 درصد دانش‌آموزان از کنکور جا ماندند
با وجود خرابی‌های گسترده سیلاب در خراسان جنوبی، نکته تلخ این ماجرا نرسیدن 20 درصد دانش‌آموزان «زیر کوه» به جلسه کنکور بود. دانش‌آموزانی سختکوش که 12 سال درس خوانده و حالا در کمال ناباوری با جاده‌ای مسدود مواجه شده بودند. نه راه پس داشتند و نه راه پیش! دانش‌آموزان نگران و مستأصل به همراه خانواده‌ها در جاده‌ای کاملاً مسدود گیر کرده و رؤیای رسیدن به اهداف خود را نقش برآب می‌دیدند.
آنگونه که مدیرکل مدیریت بحران استانداری خراسان جنوبی به «ایران» می‌گوید: «در کنار بحران سیلاب، یکی از موضوعات مهم، انتقال برخی از دانش‌آموزان کنکوری به جلسه امتحان بود. بخشی از دانش‌آموزان با ماشین‌های ارتش و سپاه به محل امتحان اعزام شده و تنها 20 درصد موفق به حضور در جلسه امتحان نشدند. راه بسته بود و بیم خطرات برای انتقال دانش‌آموزان وجود داشت. البته رایزنی‌ها برای حل مشکل دانش‌آموزان جامانده از کنکور آغاز شده و توافقاتی برای ارائه تسهیلات به این دسته از دانش‌آموزان حاصل شده است. پیشتر حادثه‌ای مشابه در زلزله خوی نیز رخ داده و مساعدت‌هایی با کنکوری‌های جامانده از امتحان انجام شده بود.»
وی ادامه می‌دهد: «در هر صورت، خسارات عمده‌ای به اراضی کشاورزی، محورهای روستایی و عشایری، قنوات و کانال‌های انتقال آب در حوزه آبرسانی روستای و شهری و شبکه‌های انتقال آب وارد شده و سیستم‌های مخابراتی و انتقال برق دچار اخلال شد. برخی از روستاها دچار قطعی برق و آب شده و بلافاصله پیش‌بینی‌های لازم برای اتصال مجدد آب و برق و همچنین آبرسانی با تانکر در دستور کار قرار گرفت.»

امدادرسانی‌ها ادامه دارد
طبق گفته این مقام مسئول، «با وقوع سیلاب در حاجی آباد و بخش‌هایی از شهرستان‌های استان، در خوسف نیز سیلاب عظیمی به راه افتاد. در این منطقه اغلب روستاها در حاشیه رودخانه قرار داشته و بیم آن می‌رفت که این سیلاب مشکلات عظیمی را برای روستائیان ایجاد کند. اما خوشبختانه مشکل خاصی رخ نداده و بخش‌هایی از روستاها دچار آبگرفتگی شدند. سیلاب در جنوب طبس، سرایان و فردوس مشاهده شده و بخشی از واحدهای مسکونی را دچار آبگرفتگی محدود کرد. در شهرها بخشی از مناطق تجاری دچار آبگرفتگی شده و در روستاها نیز انبار‌ها و آغل‌های دام دچار آبگرفتگی شدند. در حال حاضر، مشکل مسدود بودن راه‌ها در شهرستان‌های زیرکوه و طبس رفع شد اما مشکلات تردد همچنان به دلیل تخریب بخشی از راه‌ها و جاده‌ها وجود دارد.»
مدیرکل مدیریت بحران استانداری خراسان جنوبی در آخر می‌افزاید: «در حال حاضر، امدادرسانی و رفع مشکلات مختلف ناشی از سیل در مناطق سیلزده استان بویژه شهرستان مرزی زیرکوه همچنان ادامه دارد. همچنین نیروهای امدادی استان به دلیل پیش‌بینی بارش پراکنده باران در آماده باش کامل و در مناطق سیلزده هم در حال کمک‌رسانی هستند. با توجه به اطلاع‌رسانی بموقع و همکاری مردم، عشایر و روستاییان از حجم خسارت‌ها تا حدودی کاسته شده اما ضروری است همچنان مردم به هشدارها توجه جدی داشته و از ترددهای غیر ضروری خودداری کنند. از طرفی، ارزیابی خسارت‌های سیلاب از جمله در بخش زیرساخت‌ها، آب، کشاورزی و عمران شهری با محوریت فرمانداری‌ها انجام خواهد شد تا با مستندسازی لازم از مرکز برای جبران خسارت‌ها اقدام شود.»

تداوم بارش‌های رگباری
با وجود حضور نیروهای امدادرسانی در مناطق سیلزده استان خراسان جنوبی و کاهش شدت بارندگی‌ها، جواد نخعی سرپرست اداره‌ کل هواشناسی خراسان جنوبی از تداوم ناپایداری جوی طی چند روز اخیر خبر داده و تأکید کرد که با توجه به ماهیت رگباری بارش‌ها وقوع روان آب، آبگرفتگی معابر و سیلابی شدن برخی مسیل‌ها دور از انتظار نیست و مردم باید همچنان به هشدارها توجه کنند. سرپرست اداره‌ کل هواشناسی خراسان جنوبی ادامه داد: براساس الگوی نقشه‌های هواشناختی با تقویت و گسترش ناپایداری‌های جوی گاهی وزش باد شدید و گرد و خاک، رگبار و رعد و برق، در مناطق مستعد بارش تگرگ و برخورد صاعقه پیش‌بینی می‌شود. وی خاطر نشان کرد: طی روزهای اخیر به ترتیب ایستگاه‌های رباط خان با ۲۵ میلیمتر، سرند طبس با ۱۴.۵ میلیمتر، رقه با ۱۴ میلیمتر و چاهنو، بیشه و خرو با ۱۱ میلیمتر بیشترین بارندگی را ثبت کردند.