محدثه جعفری
خبرنگار

متخصص روانشناسی سلامت و معاون فنی دفتر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی گفت: هنوز هم برخی از مردم برای دریافت خدمات مشاوره‌ای از متخصصان حوزه سلامت روان پرهیز دارند و مراجعه به مشاور درمیان برخی از مردم جا نیفتاده است؛ در این موضوع رسانه‌ها نقش هدایت‌کننده دارند.
دکتر طاهره زیادلو در گفت‌و‌گو با «ایران» درخصوص اقبال مردم برای استفاده از خدمات مشاوره و کمک گرفتن از متخصصان در زمینه روانشناسی و روان درمانی افزود: رفتار پخته و هدایت‌کننده رسانه تأثیر بسیار زیادی در مسیر پیشرفت یک جامعه خواهد گذاشت به طوری که برای انگ‌زدایی از برخی مسائل مثل کمک گرفتن از روانشناس یا روانپزشک با صلاحیت، باید از رسانه‌های جمعی شروع کنیم. هر کدام از ما جدا از تخصص و تجربه شخصی، دانش حل همه مشکلات را نداریم و برای حل آن باید از متخصص امر کمک بگیریم تا ضمن جلوگیری از بزرگ شدن مسأله، راه‌حل‌های صحیحی در مواجهه با آن داشته باشیم.
وی درخصوص خدمات مشاوره روان که از سوی دولت به مردم ارائه می‌شود، عنوان کرد: طی چند سال گذشته اقدامات بسیاری در حوزه سلامت روان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی انجام شده است، ازجمله دسترسی آسان و رایگان افراد جامعه به نیروهای تخصصی و خدمات مشاوره، به طوری که با مراجعه به مراکز بهداشت می‌توانند از این گونه خدمات هم بهره‌مند شوند.
این روانشناس سلامت با اشاره به اینکه در مراکز جامع سلامت، خدمات بسیاری ارائه می‌شود، افزود: در مراکز جامع خدمات سلامت که بیشتر هموطنان در شهر و روستا به عنوان مرکزی برای واکسیناسیون کودکان می‌شناسند، خدمات دیگری هم ارائه می‌شود که مردم آشنایی کمتری با آنها دارند. در این مراکز تیمی متشکل از پزشک، روانشناس، کارشناس تغذیه، ماما و مراقب سلامت فعال است، خانه‌های بهداشت بهورز و پایگاه‌های بهداشت هم مراقب سلامت دارند که افراد با مراجعه به این مراکز می‌توانند از خدمات آن رایگان بهره‌مند شوند.

تأکید رهبری بر تقویت شبکه‌های بهداشت
دکتر زیادلو با اشاره به دستور رهبر معظم انقلاب مبنی بر تقویت شبکه‌های بهداشت کشور در سال 1399 گفت: حوزه سلامت روانی _ اجتماعی وزارتخانه هم مطابق فرمایشات رهبر معظم انقلاب عمل کرده است به طوری که در سال گذشته دفتر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد در دو بخش، این دستور را اجرایی کرد. بخش اول ارائه خدماتی است که مردم باید از آن برخوردار باشند و در دسترس آنها قرار گیرند، بنابراین علاوه بر خدمات سطح یک بهداشتی که در مراکز جامع سلامت (حضور روانشناس) ارائه می‌شود، خدمات سطح دو و سه پیشگیری که خدمات تخصصی‌تری هستند در مراکز «سراج» ارائه می‌شود. مراکز سراج نوعی الگوی ارائه خدمات سلامت روانی-اجتماعی است که با رویکرد مراقبت مشارکتی مبتنی بر اجتماع عمل می‌کند. در این مراکز، با حضور روانشناس، مددکار اجتماعی و پزشک و در مواقع لزوم روانپزشک برای ویزیت، فرایند درمان به صورت تیمی جلو می‌رود.

بیش از 2 هزار و 500 روانشناس جذب سیستم بهداشت و درمان کشور شده‌اند
معاون فنی دفتر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با اشاره به اینکه 3 هزار روانشناس در سیستم خدمات بهداشتی و درمان کشور در سطح ستادی و محیطی فعال‌اند، عنوان کرد: این افراد آموزش‌دیده و در چهارچوب‌های مشخص برای ارائه خدمت عمل می‌کنند.
وی افزود: خدماتی که در مراکز جامع سلامت به مردم ارائه می‌شود در سطوح پیشگیری یک قرار دارند و برای ارائه خدمات پیشگیری در سطح دو و سه به مراکز تخصصی‌تر یعنی سراج هدایت می‌شوند. حتی اگر بیمار برای ادامه روند درمان به مراکز مراجعه نکند پزشک به صورت ملاقات در منزل ارائه خدمت می‌کند تا روند درمان کامل شود. لازم به ذکر است مسیر ارجاع برای دریافت خدمات در سراج، به مدت 8 سال اجرای آزمایشی موفق در سیستم نظام سلامت داشته و نتایج مثبتی در مدیریت اختلالات و مشکلات روانی ـ اجتماعی بدست آمده است.

خدمات مراکز سراج رایگان است
معاون دفتر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد با اشاره به رایگان بودن خدمات مرکز سراج عنوان کرد: مهرماه سال گذشته به دستور رئیس‌جمهور در روز تجلیل از بهداشت، فرایند ادغام مراکز «سراج» در شبکه بهداشت کشور آغاز شد و همزمان با این دستور، دانشگاه‌ها و دانشکده‌های علوم پزشکی در سراسر کشور با عزمی جدی در پاسخ به نامه معاونت بهداشت وزارت بهداشت مبنی بر استقرار 100 مرکز در کشور با جهش سه برابری مراکز سراج، به 85 مرکز گسترش یافت.دکتر زیادلو با اشاره به دو پایش جامع کشوری در استقرار این مراکز اظهار داشت: سال گذشته در مرحله استقرار دو پایش ستادی بزرگ در سطح دانشگاه‌ها و دانشکده‌های علوم پزشکی کشور برنامه‌ریزی و اجرا شد؛ امسال هم در نظر داریم پایش کیفیت سنجی مراکز را انجام دهیم.

استفاده خدمات مبتنی بر فرهنگ در سلامت روان
 وی با اشاره به جذب روانشناسان از سال 95 در طرح تحول سلامت بیان کرد: برای ارائه خدمات مشاوره روانشناختی استاندارد، باید به سمت استفاده از خدمات مبتنی بر فرهنگ و زیست بوم ایرانی ـ اسلامی کشورمان قدم برداریم؛ وزارت بهداشت به طور مشخص در یک سال اخیر بر این نکته تمرکز کرده چرا که پاسخ به سؤال‌های روانشناسی قرار است برای حل یک مسأله، روش زندگی را پیشنهاد دهد و این روش‌ها نمی‌تواند برگرفته از متون، تفکرات و راه‌حل‌هایی باشد که با واقعیت، فرهنگ و نیازهای جامعه همخوانی ندارد.
این روانشناس سلامت توضیح داد: ما باید بر موضوع «انسجام خانواده» تمرکز کنیم چرا که خانواده در ایران مقدس و محلی امن برای رشد و تعالی است. بنابراین روابط بین همسران، برخوردها، تعاملات، حل مسائل، والدگری و تربیت نسل جدید، مواجهه با مشکلات و بحران‌ها، تصمیم‌گیری، روابط مادر و پدر با فرزند و فرزندان با والدین‌شان، از جمله نکات مهم در احساس آرامش در خانواده است. اگر به دلایلی برخی از این قسمت‌ها دچار اشکال شود باید برای بهبود آن از متخصص کمک گرفت.

اهمیت بهداشت روان محیط
معاون فنی دفتر سلامت روانی ـ اجتماعی با اشاره به یکی دیگر از اقدامات مهم وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی درخصوص اهمیت امنیت روان جامعه و عمل به فرمایشات رهبر معظم انقلاب بیان کرد: این دولت در تقویت نظام بهداشتی کشور، انقلاب ستادی داشته است و آن افزودن «واحد بهداشت روان محیط» به ساختار ستادی معاونت بهداشت است. این اداره ظرفیت و وظیفه مراقبت از «بهداشت روان» جامعه را با نظارت بر مواردی که امنیت روانی جامعه را به خطر می‌اندازد بر عهده دارد.
وی با بیان مثالی توضیح داد: در دنیا دستورالعمل‌های سختگیرانه‌ای برای مواردی که موجب به خطر انداختن سلامت روان جامعه می‌شود وجود دارد که در ایران نادیده گرفته شده بود؛ به عنوان مثال اصول انتشار اخبار و نحوه تبلیغات در تولیدات رسانه‌ای می‌تواند پیامدهای منفی هم به دنبال داشته باشد.

پیامد رفتارهای منفی در سریال‌ها و فیلم‌ها
معاون فنی دفتر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به پیامدهای منفی برخی از فیلم‌ها و سریال‌ها اشاره کرد و گفت: این اخبار را کنار سریال‌ها و فیلم‌های نمایش خانگی قرار دهید که چطور رفتارهای خشونت‌آمیز، استعمال دخانیات و مصرف مشروبات الکلی را ترویج و تبلیغ می‌کنند! اینکه برخی رفتارهای بد به عنوان آسیب نشان داده شوند، خوب است اما اینکه چطور نشان داده شود، مهم‌تر است. ما در موضوع حفظ اصول و ارزش‌ها منطبق با بهداشت روانی هیچ قانون بازدارنده‌ای نداریم، حتی در سطح جامعه برخی افراد با هر رسانه‌ای که در دسترس دارند می‌توانند موجی از یک خبر غیرواقعی را راه بیندازند و بعد شاهد پیامدهای ناخوشایند آن در جامعه باشیم.
دکتر زیادلو عنوان کرد: تصویب قوانین بازدارنده و استانداردها برای ارتقای «بهداشت روان» محیط از وظایفی است که با نظارت و هدایت این حوزه در مراقبت از وضعیت سلامت روانی ـ اجتماعی جامعه بویژه کودکان و نوجوانان اثر بخش خواهد بود و در دستور کار وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی قرار دارد.