کوچ هنرمندان از گالری‌ها به دنیـای دیجـیتال
هنر دیجیتال شکلی از اثر هنری است که با استفاده از فناوری دیجیتال به عنوان بخشی از فرایند تولید ایجاد می‌شود. این سبک یک رویکرد هنری است که از ابزارها و تکنیک‌های دیجیتال برای خلق آثار هنری بهره می‌برد. صفحه‌نمایش کامپیوتر، نقش کاغذ یا بوم هنرمند و ماوس کامپیوتر نقش مداد و قلم را در این سبک ایفا می‌کند. با ابزاری به شکل مدرن، می‌توان تصاویری خلق کرد که از روح انسان‌ها نشأت گرفته و بر دل بینندگان خوش‌ذوقی که به دنیای دیجیتال امروزی علاقه‌مند هستند، می‌نشیند. محمد کریمی‌نیا، طراح، گرافیست و آهنگساز سال گذشته نمایشگاهی با این سبک و سیاق تحت عنوان «توافق پنهان» در خانه هنرمندان برگزار کرد. این هنرمند در گفت‌و‌گو با «ایران» درباره ورود فضای دیجیتال به دنیای هنر گفت: کلاً فضای «هنر دیجیتال» تکنیک خودش را دارد، کاری که در حوزه دیجیتال‌آرت انجام دادم، رویدادی است که برای اولین بار در ایران اتفاق افتاد. در خرداد سال گذشته طرح‌هایی را با یک سری نرمافزارهای سه‌بعدی و جیبی طراحی کردم. با بهره بردن از فتوشاپ، پریمیر و کورل یک سری تاچ‌های نقاشی روی طرح خود زدم. وقتی که به تابلو نگاه می‌کنید انگار نقاشی شده؛ ولی بعد متوجه می‌شوید اینها با نرمافزارهای سه‌بعدی ایجاد شده‌اند.
سعیده احسانی راد
خبرنگار
جذابیت‌های هنر دیجیتال
این هنرمند درباره جذابیت نمایشگاه هنر دیجیتالی که برپا کرد، می‌گوید: چیزی که این نمایشگاه را خاص کرد این بود که وقتی وارد گالری می‌شدید یک نرم‌افزار کیوآر کد را دانلود می‌کردید و وقتی گوشی را روی هر تابلو می‌گرفتید به صورت اتوماتیک یک انیمیشن یک دقیقه‌ای از این تابلو پلی می‌شد و تمام کاراکترهایی که در آن تابلو بود شروع به حرکت می‌کردند.
خلق اثر هنری در فضای دیجیتال
کریمی‌نیا درباره اثری که در فضای دیجیتال خلق خواهد شد، می‌گوید: مفهوم هنر دیجیتال این است که من با قلم روی آیپد خود طرحی بکشم و چاپش کنم. آثاری که در نمایشگاه روی دیوار به نمایش درآمد، به این شکل بود که برای نقاشی‌هایم اتاقی در فضای دیجیتال ساختم و به نقاشی‌هایم آبجکت دادم، سپس به این فکر افتادم که انیمیشنی نیز برای آثار خود بسازم و این ایده عملی شد.
دست هنرمند در فضای هنر دیجیتال باز است
به گفته کریمی‌نیا دست هنرمند در فضای دیجیتال در مقایسه با هنرهای سنتی بازتر است. مثلاً در نورپردازی آثارم 20 نور مختلف از زاویه‌های متفاوت در نرم‌افزار دیجیتال پیاده کردم یا فرض کنید می‌توانم در آیینه عکس بگیرم ولی خودم در آیینه نباشم، در فضای عکاسی واقعی این کار سخت است ولی در دنیای دیجیتال ازلحاظ فضای اجرا، مضمون و مفهوم راحت‌تر قابل اجراست.
اساس کار و ابزارهای مورد نیاز
کریمی‌نیا اضافه می‌کند: هنر دیجیتال دارای انواع مختلفی است و مرزبندی مشخصی ندارد. من با لپ‌تاپم و با یک قلم دیجیتال نقاشی می‌کشم و پس از انجام برخی اصلاحات روی آن، چاپش کرده و به فضای «ان اف تی» می‌برم. در این سبک هنرمند از قلم، رنگ و فضای سنتی دور شده و با یک قلم نوری اثری را در فضای دیجیتال خلق می‌کند. من در کارهای دیجیتال یک قدم فراتر رفتم و نرمافزارهای دو بعدی و سه‌بعدی به کارهایم اضافه کردم. آنها را با چند مدیا ترکیب کردم مثل چاپ، ویدیو و پرفورمنس.
امکان تلفیق هنر مدرن و سنتی
وی در پاسخ به این سؤال که آیا در فضای دیجیتال امکان تلفیق هنر مدرن با سنتی وجود دارد، می‌گوید: صددرصد در دیجیتال می‌توان فضای مدرن و سنتی را با هم ترکیب کرد. چه به لحاظ اجرا و چه کانسپت(مفهومی)؛ به فرض مثال من در نمایشگاهم از یک واقعه تاریخی و تابلوی نقاشی قدیمی وام گرفتم مثلاً فضای شام آخر داوینچی را به صورت مدرن با آن چیزی که در ذهنم بود پیاده کردم.
وضعیت آموزش هنر دیجیتال
در دانشگاه
این هنرمند هنر دیجیتال درباره اینکه آیا وضعیت آموزش این روش هنری در دانشگاه مناسب است یا نه اظهار می‌دارد: از وضعیت آموزش هنر دیجیتال در دانشگاه اطلاع چندانی ندارم ولی اتفاقی که حداقل در 5سال گذشته افتاده است، باز شدن مسیری به نام «ان‌اف‌تی» است، آنچه که برای همه قابل دسترس است. به طور مثال کسی که در روستاست چون به اینترنت دسترسی دارد می‌تواند از اثر هنری‌اش عکس بگیرد و روی «ان‌اف‌تی» قرار دهد. در واقع فضای «ان‌اف‌تی» و هنر دیجیتال در بیرون دانشگاه بین هنرمندان جوان باب شده و امیدوارم شکل منسجم‌تری بگیرد.
تمام نرمافزارهای هنر دیجیتال در ایران قابل دسترسی است
وی درباره دسترسی به نرمافزارهای دیجیتال در این روش هنری می‌گوید: با توجه به اینکه در ایران حق مؤلف وجود ندارد، تمام نرم‌افزارها با قیمت پایین در دسترس قرار دارند و با این نرم‌افزارها می‌توان تمام هنرهای سنتی از مجسمه‌سازی و سفالگری را به فضای هنر دیجیتال برد. تمام هنرهایی که حتی با دست انجام می‌شود به صورت دیجیتال قابل پیاده‌سازی است. وی اضافه می‌کند در فضای دیجیتال برای خلق اثر، هنرمند هیچ محدودیت ذهنی ندارد و از فضای (واقعی) خارج شده و هر چیزی را که تصور کند به فضای دیجیتال می‌برد.
زمانبری کار در فضای دیجیتال
کریمی‌نیا درباره اینکه خلق یک اثر هنری در فضای دیجیتال چقدر زمان می‌برد، متذکر می‌شود: یک هنرمند ممکن است 4 ماه روی یک تابلوی نقاشی کار کند اما در فضای دیجیتال سرعت کار بالاست. مثلاً هنرمند هنر دیجیتال در دو روز دو تابلو می‌کشد، همچنین هر چقدر هنرمند آگاهی‌اش از هنرهای مختلف بالاتر باشد در تولید محتوا و مفهوم‌پردازی دستش بازتر خواهد بود.
ارتباط مخاطب با اثر هنری دیجیتال
بعضی هنرمندان نسبت به ارتباط مخاطب با اثر هنری بی‌تفاوت هستند. کریمی‌نیا در این باره معتقد است: تجربه زیستی من این است که حتی فیلم دیدن باید به من چیزی اضافه کند. وقتی در موقعیتی هستم که می‌توانم چیزی را خلق کنم که بقیه هم ببینند خب مضمونی را خلق می‌کنم که مخاطب دوست داشته باشد؛ مثلاً واقعه تلخی را با رنگ و نور منعطف و دوست داشتنی می‌کنم تا مخاطب با آن ارتباط بگیرد.
زیباشناختی وجه هنر دیجیتال
به نظر کریمی‌نیا وجه زیبایی‌شناسی در آثار هنری سنتی و دیجیتال کاملاً سلیقه‌ای است. نقاشی 40 سال کار کرده تا تاچ قلمش به شکلی باشد که من دوست دارم و می‌پذیرم. تاچ دست و اسم هنرمند برای پذیرش اثری از سوی مخاطب خیلی اهمیت دارد تا در یک حراجی مهم با قیمت بالا به فروش برسد. در فضای دیجیتال در بمبارانی که در فضای ان اف تی هست در اینستاگرام و هوش مصنوعی آنقدر تصویر داریم که فکر می‌کنم محتوا خیلی مهم است تا به وجه زیبایی‌شناسی بیفزاید؛ مثلاً من به عنوان هنرمند، هنرهای انضمامی که وصل به لحظه‌های ماست را بیشتر از انتزاعی دوست دارم.
عایدی اقتصادی
وی درباره عایدی اقتصادی هنر دیجیتال در مقایسه با هنر سنتی می‌گوید: جامعه مخاطبین ما گرایش به هنرهای سنتی و دستی دارد. هنوز دیجیتال به معنای واقعی جذاب نیست. افراد حاضرند یک نقاشی 50میلیون تومانی بخرند تا یک کار چاپی؛ این در حالی است که در کشورهای حاشیه خلیج فارس به آثار دیجیتال بها داده می‌شود. همین آرتر دوبی را ببینید 40 درصد کارهایش دیجیتال است. دنیا به سمت دیجیتال پیش می‌رود، با توجه به سختی‌هایی که فروش آثار هنری دیجیتال در ان‌اف‌تی دارد از تحریم‌ها تا مجاب کردن مخاطب برای خرید اثر، فروش آثار سنتی راحت‌تر بوده و عایدی اقتصادی‌اش هم بیشتر است.
