کاهش چشمگیر رشد نقدینگی در دولت سیزدهم
دولت سیزدهم در ۳۰ ماه فعالیت خود موفقترین عملکرد را در کاهش رشد نقدینگی در بین دولتهای پس از انقلاب داشته است. در شروع به کار دولت سیزدهم رشد نقدینگی به بالای ۴۰ درصد رسیده بود اما با تدابیر اتخاذ شده، جلوی رشد این شاخص مهم که عامل اصلی افزایش تورم است، گرفته شد و طبق آخرین آمار در اسفند سال ۱۴۰۲ به ۲۴.۳ درصد کاهش یافت. در ۳۰ ماه فعالیت دولت سیزدهم رشد نقدینگی بیش از ۱۶ واحد درصد کمتر شده است.
کاهش بیش از ۱۶ واحد درصدی رشد نقدینگی در ۲ سالونیم نخست دولت سیزدهم، بهترین عملکرد در کنترل رشد نقدینگی در تمامی دولتهای پس از انقلاب، محسوب میشود. این درحالی است که سایر دولتها در ۲ سال و نیم نخست فعالیت خود نتوانسته بودند همچون دولت سیزدهم رشد نقدینگی را کاهش دهند و این عامل تورمی را مدیریت کنند. در ۲ سال و نیم نخست دولت روحانی رشد نقدینگی ۴.۱ درصد افزایش پیدا کرد و آن دولت بدترین عملکرد را در بین همه دولتهای پس از انقلاب به جا گذاشت.
این شاخص در مدت مشابه در دولت احمدینژاد ۲.۶ واحد درصد کم شده بود و در دولت خاتمی ۱۰.۳ واحد درصد کاهش یافته بود. در دولت مرحوم هاشمی رفسنجانی در ۳۰ ماه نخست رشد نقدینگی تغییری نکرد و در دولت موسوی هم ۵.۴ واحد درصد کمتر شده بود. بنابراین دولت روحانی تنها دولتی بود که در ۲.۵ سال نخست فعالیتش رشد نقدینگی افزایشی شد. رشد ۲۴.۳ درصدی نقدینگی در سال ۱۴۰۲ حتی از متوسط رشد سالانه پس از انقلاب این شاخص که ۲۶ درصد بوده، کمتر است. ضمن آن که در ۸ سال دولت حسن روحانی، متوسط رشد سالانه نقدینگی به حدود ۲۹ درصد افزایش پیدا کرده بود.
دولت روحانی همچنین درحالی در سال ۱۳۹۲ در میانه انتقادات تند و تیز وی از افزایش نقدینگی در دولت احمدینژاد شروع به کار کرد که رشد نقدینگی ۲۵.۹ درصد بود اما در سال ۱۴۰۰ در شرایطی کار خود را به پایان برد که رشد نقدینگی را به مرز ۴۰ درصد رسانده بود و موتور محرک تورم را در اوج خود به دولت رئیسی تحویل داد. افزایش بیش از ۱۴ واحد درصدی رشد نقدینگی در پایان دولت روحانی نسبت به زمان شروع به کار آن، بدترین عملکرد در این زمینه در بین همه دولتها محسوب میشود. با این حال، دولت سیزدهم برای مدیریت تورم و نقدینگی با انجام اقداماتی همچون کنترل رشد پایه پولی و خلق پول بانکی، پرهیز از پولیسازی کسری بودجه (استقراض از بانک مرکزی) از طریق هماهنگی میان بانک مرکزی و دیگر ارکان اقتصادی دولت، پیگیری برنامه اصلاح نظام بانکی و کنترل بدهی بانکها به بانک مرکزی، اجرای سیاستهای احتیاطی همچون کنترل ترازنامه بانکها، اجرای سیاست تثبیت اقتصادی، مدیریت انتظارات تورمی، نظارت بر تغییرات قیمت کالاها و خدمات و تأمین مناسب کالاهای اساسی و مواد اولیه و واسطهای لازم برای بخش تولید توانست بهترین عملکرد را در کاهش رشد نقدینگی به جا بگذارد.
بانک مرکزی در سال ۱۴۰۲ و در چهارچوب برنامههای دولت سیزدهم برای کنترل رشد نقدینگی و تورم و در راستای شعار سال مبنی بر «مهار تورم و رشد تولید»، اجرای برنامه کنترل مقداری رشد ترازنامه بانکها و مؤسسات اعتباری و جریمه بانکهای متخلف از حدود تعیینشده از طریق افزایش نسبت سپرده قانونی را با جدیت در دستور کار قرار داد و برنامه پولی با هدف دستیابی به نرخ رشد نقدینگی ۲۵ درصد برای سال ۱۴۰۲ را تنظیم کرد و در پایان سال رشد نقدینگی را به ۲۴.۳ درصد کاهش داد.
با توجه به موفقیت دولت سیزدهم در کاهش رشد نقدینگی، حامیان دولت گذشته تلاش دارند با تحریف آمار یا تقطیع سخنان مقامات دولتی، این موفقیت را به حاشیه ببرند.
برش
سخن و عمل دولت قبل درباره نقدینگی
رکورد زدن دولت گذشته در افزایش رشد نقدینگی درحالی رقم خورده که حسن روحانی در سال ۱۳۹۲ به انتقاد مستمر به عملکرد دولت احمدینژاد در همین زمینه میپرداخت. او با کنایه به دولت احمدینژاد نسبت به رشد نقدینگی انتقاد کرده و گفته بود: نقدینگی را هم دشمن بالا برد؟
اما دولتهای یازدهم و دوازدهم ناموفقترین دولتها در این زمینه بودند و نتوانستند رشد نقدینگی را مهار کنند. در واقع، درحالی که روحانی رشد نقدینگی را بالا برد، رئیسی آن را پایین آورد.