داشتن زندگی باوقار در دوران سالمندی به خودمان بستگی دارد
آرزو کیهان
خبرنگار
سالمندی، بخشی طبیعی و اجتناب‌ناپذیر از زندگی انسان است. چه باید کرد که این دوره از زندگی، با کمترین اتکا به اطرافیان به سلامت سپری شود؟ آینده‌نگری به لحاظ اقتصادی برای دوران سالمندی، برنامه‌ریزی برای نحوه گذران زندگی با برنامه‌های متنوع برای جلوگیری از افسردگی و حفظ نشاط، حفظ حداکثری سلامت ذهن و جسم و کاهش استرس، نشانه‌هایی از رعایت سبک زندگی سالم برای دوره سالمندی است.
اگرچه نمی‌توان تمام عواملی را که بر سلامتی تأثیر می‌گذارد کنترل کرد، اما به خاطر داشته باشید که برخورداری از سالمندی سالم، به خودتان بستگی دارد. کارهایی هست که تقریباً بی‌هیچ هزینه‌ای، می‌تواند دوران پیری سالمی برایتان به ارمغان بیاورد. به عنوان مثال، هر روز صبح به فعالیت بدنی بپردازید. گروهی از همسایگان یا دوستانتان تشکیل دهید و فعالیت‌هایی مثل ورزش یا رفتن به پارک و از این قبیل داشته باشید. به تغذیه‌تان توجه کنید و برای حفظ هوشیاری ذهنی و کنجکاوی فکری، فعالیت‌هایی مثل حل جدول و یادگیری هر مهارتی را که دوست دارید، در برنامه‌تان بگنجانید.
با افزایش سن، کنار آمدن با برخی تغییرات در زندگی برای سالمندان، دشوار است. موضوع مرگ و از دست دادن عزیزان و دوستان، مشکلات خانوادگی، تنهایی و احساس انزوا، نقش‌های جدید مانند زندگی به عنوان یک بازنشسته و مشکلات حافظه و سلامت جسمانی از رایج‌ترین چالش‌هایی است که سالمندان با آنها روبه‌رو خواهند شد. بعضی از این چالش‌ها به نوبه خود می‌توانند منجر به مشکلات سلامت روان شوند. تشخیص زودهنگام این چالش‌ها ضروری است چرا که سالمند می‌تواند به سرعت یاد بگیرد که چطور با این مشکلات کنار بیاید.
به خورد و خوراکتان توجه کنید
انار، آواکادوو، بادام، زردچوبه، ماهی سالمون، کلم و سبزیجات برگ‌دار، خانواده توت‌ها، گوجه فرنگی، شکلات تلخ و چای سبز، روند پیری را کاهش می‌دهند.
مطالعات نشان داده است که توجه به این 8 مورد می‌تواند سرعت پیر شدن ما را کاهش دهد:
رژیم غذایی سالم داشته باشیم، تحرک بیشتری داشته باشیم، سیگار را ترک کنیم، خوابی سالم داشته باشیم، به وزن‌مان توجه کنیم، کلسترول و قند را کنترل کنیم و فشار خون‌مان را مدیریت کنیم.
انتخاب سبک زندگی سالم
با افزایش سن، باید در مورد غذا خوردن هوشمند باشیم. نیازهای غذایی می‌تواند با کاهش انرژی بدن تغییر کند و نیاز به مواد مغذی مانند پروتئین، ویتامین‌ها و مواد معدنی ممکن است افزایش یابد. مصرف بیشتر میوه و سبزیجات، گوشت بدون چربی، ماهی و مرغ، نوشیدن آب فراوان و استفاده از محصولات لبنی مانند شیر یا ماست کم‌چرب، اهمیت بالایی دارد.
مطمئن شوید که خواب کافی دارید
بیدار شدن از خواب با احساس شادابی، این امکان را می‌دهد که از این انرژی برای بیرون رفتن و قدم زدن زیر نور خورشید بهره ببرید. با این کار می‌توانید فعالیت‌های روزانه‌تان را بهبود بخشید. در این روند میزان سطح انرژی بدن، در طول روز افزایش خواهد یافت. داشتن خواب کافی و دیدن رؤیا برای مغز مفید است. خواب باکیفیت، نقش مهمی در یادآوری و پردازش مغز بر عهده دارد. بدن در خواب، می‌تواند خود را بازیابی کند.
مصرف سیگار را کم کنید و اگر می‌توانید، به طور کامل حذفش کنید.
تا حد امکان فعال بمانید
فعالیت بدنی می‌تواند تعادل، هماهنگی، تنفس، گردش خون و دقت ذهنی را بهبود ببخشد. بهتر است هم تمرینات هوازی و هم تمرینات قدرتی انجام دهید. افزایش استقامت بدن به حفظ سلامت استخوان‌ها، ماهیچه‌ها و مفاصل کمک می‌کند. ورزش در سالمندان به کنترل وزن بدن، کاهش فشار خون و خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و تقویت عضلات کمک می‌کند. با داشتن فعالیت بدنی، احتمال زمین خوردن و بروز صدمات بدنی کاهش می‌یابد.
برای دستیابی به فواید سلامتی، ورزش منظم نباید سخت باشد. افراد مسن می‌توانند با مقدار متوسط فعالیت بدنی، فواید سلامتی قابل توجهی به دست آورند. پیاده‌روی با سرعت متوسط، آهسته دویدن در حد امکان، یوگا، دوچرخه‌سواری و شنا برای سالمندان بسیار مفید است. همچنین تمرینات تعادلی، به بهبود سلامت و تحرک سالمندان کمک می‌کند.
ذهن را فعال نگه دارید
علاوه بر جسم، ذهن ما هم در دوران پیری نیازمند مراقبت است. تحرک اجتماعی بالا، عملکرد شناختی مغز را تقویت می‌کند. همچنان که کمبود فعالیت‌های اجتماعی منجر به بروز کسالت‌های روحی و زوال عقل می‌شود. از تجربیات اجتماعی نترسید و از هر فرصتی، برای یادگیری مهارت‌های جدید استفاده کنید. فعالیت‌های ذهنی می‌تواند علاوه بر افزایش رضایت از زندگی، خطر بروز زوال عقل را کاهش دهد. تعاملات اجتماعی و استفاده از شبکه‌های اجتماعی برای حفظ ارتباط با جامعه برای سالمندان مفید است. فرزندان اغلب سالمندان، بزرگ شده و اغلب کیلومترها دورتر از آنها زندگی خود را دارند. حتی ممکن است سالمندی شریک زندگی‌اش را از دست داده باشد. در این صورت، حفظ و افزایش تعاملات اجتماعی، جایگزین خوبی است. انجام فعالیت‌هایی چون نقاشی، باغبانی، آشپزی، پرورش حیوان خانگی و شرکت در برخی فعالیت‌های داوطلبانه، حتی به صورت نیمه‌وقت، برای فعال نگه داشتن ذهن سالمندان بسیار مفید است.
دید مثبت داشته باشید
نگرش هر کسی، نحوه درک و تعاملش را با جهان شکل می‌دهد. نگرش مثبت، کمک می‌کند تا بهتر با استرس یا احساسات منفی مقابله کنید. استرس، نقش کلیدی در بروز افسردگی دارد. به همین دلیل بهتر است احساسات‌تان را بپذیرید و از به اشتراک گذاشتن احساسات و صحبت کردن از نگرانی‌های خود با خانواده، دوستان یا حتی یک متخصص نترسید. باید قبول کنیم که بعضی از مسائل زندگی، خارج از کنترل ماست. بیشتر تمرکزتان را بر اموری بگذارید که قادرید بر آن کنترل داشته باشید. حس شوخ طبعی‌تان را حفظ کنید و با انجام کاری که واقعاً از آن لذت می‌برید، خودتان را سرگرم کنید.
وقتی دستگاه گوارش سالمند ضعیف عمل می‌کند
از نشانه‌های سالمندی، بروز تغییراتی در ضعف عملکرد روده بزرگ است. این تغییرات اغلب منجر به یبوست سالمندان می‌شود. ورزش نکردن، ننوشیدن مایعات کافی و رژیم غذایی کم‌فیبر در ابتلا به یبوست تأثیرگذار است. مصرف داروهایی مانند دیورتیک‌ها و مکمل‌های آهن و ابتلا به برخی بیماری‌های خاص مانند دیابت هم ممکن است در ایجاد یبوست سالمندان نقش داشته باشد.
برای پیشگیری از یبوست در سالمندان، رعایت رژیم غذایی سالم مهم است. مطمئن شوید که رژیم غذایی سالمند، شامل غذاهای پرفیبر مانند میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل است. مصرف لبنیات و گوشت‌های پرچرب و شیرینی‌ها را که ممکن است باعث یبوست شوند، محدود کنید. مقدار زیادی آب و مایعات دیگر بنوشید. فعالیت بدنی منظم می‌تواند به جلوگیری از یبوست کمک کند.
شما تنها نیستید
اگر سوگ، افسردگی یا اندوه را تجربه می‌کنید، یا شاهد زوال عقل دوست یا فردی از خانواده خودتان هستید، بدانید که می‌توانید کمک بگیرید. برای عبور از این بحران‌ها، علائم اولیه این شرایط روانی و راه‌های مدیریت آنها را بشناسید. یادتان باشد در این مسیر، خیلی‌ها مثل شما هستند.
حفظ کرامت انسانی، یک ضرورت برای هر سالمندی است
انتظار می‌رود در دوران پیری و سالمندی، کرامت انسانی سالمندان حفظ شود. افراد مسن‌تر به عنوان بخشی از مردم، احساس ارزشمندی نمی‌کنند. گاهی حتی تلاش می‌کنند تا با پنهان کردن بیماری‌هایشان، وضعیتشان را عادی جلوه دهند و به عنوان بخشی از کل جامعه محسوب شوند. سالمندان حس می‌کنند ابراز نکردن بیماری‌ها و نیازها، می‌تواند از استقلال‌شان محافظت کند. سلامت و تندرستی یک فرد برای داشتن یک زندگی معمولی، ضروری است. سالمندان نیز از این قاعده مستثنی نیستند. داشتن یک زندگی خوب، مستلزم مشارکت در فعالیت‌ها و تجربه‌های مؤثر اجتماعی است. سازمان جهانی بهداشت بر ارزش‌های اصلی مانند مشارکت اجتماعی، عدالت، برابری، استقلال و همچنین حق سلامت سالمندان تأکید می‌کند. «کرامت» به معنای «احترام»، به عنوان یک موضوع اصلی در سیاست‌های اجتماعی کشورهای اروپایی گنجانده شده است.
در نروژ، مقرراتی به نام «ضمانت کرامت» در سال 2011 اجرا شد. هدف این قانون، رفتار توأم بااحترام با سالمندانی است که خدمات بهداشتی و مراقبتی دریافت می‌کنند. به موجب متمم این قانون در سال 2013، باید از سالمندان به گونه‌ای مراقبت کرد که بتوانند باوقار زندگی کنند و زندگی را ایمن و معنادار تجربه کنند. سیاست‌های اجتماعی مرتبط با کیفیت مراقبت از سالمندان در دانمارک بر کیفیت زندگی، استقلال، مراقبت‌های بهداشتی یکپارچه، تغذیه سالم و کرامت هنگام مرگ تمرکز دارد که حق داشتن یک زندگی آبرومندانه و مرفه را به سالمندان می‌دهد.
برای داشتن یک زندگی آبرومندانه در سالمندی، خدمات اجتماعی باید از کیفیت خوبی برخوردار باشد. سالمندان باید مورد احترام و حمایت قرار گیرند و مراقبت از آنان، دلسوزانه، بامسئولیت و رفتاری همدلانه باشد.