امین محمودی
خبرنگار

دولت سیزدهم از ابتدای اردیبهشت ماه سال 1401 تصمیم گرفت تا با اصلاح ارز ترجیحی، تنها به کالاهای اساسی ارز 28هزار و 500 تومانی تخصیص دهد که این امر برای افزایش سرانه مصرف کالاهای اساسی، تأمین بازار و کاهش قیمت و در دسترس بودن این کالاها بود تا مردم خصوصاً اقشار ضعیف و متوسط بدون هیچ مشکلی به تهیه آنها بپردازند.
یکی از این کالاهای اساسی حبوبات بوده است که سهم زیادی در سفره مصرف سالانه خانوارهای ایرانی دارد ولی با این حال به نظر می‌رسد ارز تخصیص یافته به این کالاها به دست مردم نمی‌رسد و واردکنندگان و سودجویان به دنبال نفع حداکثری از بازار حبوبات هستند و به سفره خانوارها و اقشار ضعیف توجهی ندارند. این امر در حالی صورت گرفته که بارها رئیس‌جمهور در جلسات هیأت دولت بر مقابله با گرانفروشی تأکید شدیدی داشته اما به نظر می‌رسد توجهی به این امر ندارند.
برای بررسی بیشتر موضوع به جزئیات دقیق واردات حبوبات می‌پردازیم تا مشخص شود قیمت این محصولات در بازار گاه تا 70 هزار تومان بیشتر از قیمت وارداتی آنهاست.
شفاف‌سازی قابل تأمل
در سال گذشته 187 هزار تن از انواع حبوبات شامل نخود معمولی، نخود رنگی(دسی)، نخود فرنگی، لپه، ماش سبز، لوبیا چشم بلبلی، لوبیا قرمز، لوبیا چیتی، لوبیا آدزوکی، لوبیا سفید، باقلا، عدس، دال عدس و سایر سبزیجات غلافدار به ارزش 225 میلیون و 400 هزار دلار وارد کشور شد.
اگر بخواهیم میانگینی از ارزش واردات حبوبات بگیریم باید گفت به طور متوسط هر کیلوگرم از انواع حبوبات یک دلار و 205 سنت می‌شود و با توجه به اینکه حبوبات جزو کالای اساسی است که ارز 28 هزار و 500 تومانی به آن اختصاص می‌یابد، می‌توان نتیجه گرفت به طور متوسط قیمت هر کیلوگرم از حبوبات برای واردکنندگان 34 هزار و 300 تومان تمام می‌شود. با این حال اگر 4 درصد حقوق گمرکی و 9 درصد مالیات بر ارزش افزوده را نیز حساب کنیم(3 هزار و 700 تومان) باید گفت 38 هزار تومان قیمت نهایی هر کیلو گرم از انواع حبوبات است.
با این حال به بررسی جزئی و دقیق‌تر این کالاهای اساسی می‌پردازیم، به طوری که در سال گذشته 25 هزار تن انواع لوبیا به ارزش 34 میلیون و 700 هزار دلار وارد کشور شده، به همین دلیل می‌توان گفت برای هر کیلوگرم از این محصول واردکنندگان 40هزار تومان پرداخت کرده‌اند و با مجموع 13 درصدی حقوق گمرکی و مالیات بر ارزش افزوده بهای نهایی هر کیلوگرم لوبیا برای آنها به43 هزار و 700 تومان می‌رسد.
در سال گذشته همچنین 54 هزار و 500 تن انواع نخود به ارزش 57 میلیون و 600 هزار دلار وارد کشور شده، به همین دلیل می‌توان گفت برای هر کیلوگرم از این محصول واردکنندگان 30 هزار تومان(یک دلار و 5 سنت) پرداخت کرده‌اند و با مجموع 13 درصدی حقوق گمرکی و مالیات بر ارزش افزوده بهای نهایی هر کیلوگرم نخود برای آنها به33 هزار و 700 تومان می‌رسد. از طرف دیگر 88 هزار و 200 تن عدس و دال عدس به ارزش 112 میلیون دلار وارد کشور شده، به همین دلیل می‌توان گفت برای هر کیلوگرم از این محصول واردکنندگان 37 هزار تومان(یک دلار و 300 سنت) پرداخت کرده‌اند و با مجموع 13 درصدی حقوق گمرکی و مالیات بر ارزش افزوده بهای نهایی هر کیلوگرم عدس و دال عدس برای آنها به40 هزار و 700 تومان می‌رسد.
همچنین در سال گذشته 2 هزار و 589 تن لپه به ارزش 2 میلیون و 322 هزار دلار وارد کشور شده، به همین دلیل می‌توان گفت برای هر کیلوگرم از این محصول واردکنندگان 25 هزار و 650 تومان(9 دهم دلار) پرداخت کرده‌اند و با مجموع 13 درصدی حقوق گمرکی و مالیات بر ارزش افزوده بهای نهایی هر کیلوگرم لپه برای آنها به29 هزار و 350 تومان می‌رسد.
از طرف دیگر 6 هزار و 300 تن ماش به ارزش 5 میلیون و 800 هزار دلار وارد کشور شده، به همین دلیل می‌توان گفت برای هر کیلوگرم از این محصول واردکنندگان 25 هزار و 650 تومان(9 دهم دلار) پرداخت کرده‌اند و با مجموع 13 درصدی حقوق گمرکی و مالیات بر ارزش افزوده بهای نهایی هر کیلوگرم ماش نیز همانند لپه برای آنها به29 هزار و 350 تومان می‌رسد.

برش

در بازار چه خبر است؟ 
برای بررسی قیمت انواع حبوبات در بازار سری به فروشگاه‌های زنجیره‌ای زدیم که مشخص شد قیمت انواع هربسته 900 گرمی(نه یک‌کیلویی) انواع لوبیا از 99 هزار تومان شروع شده و تا 115 هزار تومان ادامه دارد. با این حال در خرده‌فروشی‌ها نیز این محصول به صورت فله با قیمت 70 تا 85 هزار تومان به فروش می‌رسد؛ همچنین قیمت انواع هربسته 900 گرمی(نه یک کیلویی) نخود از 84 هزار تومان شروع شده و تا 102 هزار تومان ادامه دارد. با این حال در خرده‌فروشی‌ها نیز این محصول به صورت فله با قیمت 75 تا 90 هزار تومان به فروش می‌رسد. از طرف دیگر قیمت انواع هربسته 900 گرمی(نه یک کیلویی) عدس از 77 هزار تومان شروع شده و تا 93 هزار تومان ادامه دارد. با این حال در خرده‌فروشی‌ها نیز این محصول به صورت فله با قیمت 70 تا 80 هزار تومان به فروش می‌رسد. قیمت انواع هربسته 900 گرمی(نه یک کیلویی) لپه از 70 هزار تومان شروع شده و تا 97 هزار تومان ادامه دارد. با این حال در خرده‌فروشی‌ها نیز این محصول به صورت فله با قیمت 50 تا 60 هزار تومان به فروش می‌رسد. قیمت انواع هربسته 900 گرمی(نه یک کیلویی) ماش نیز از 70 هزار تومان شروع شده و تا 79 هزار تومان ادامه دارد. با این حال در خرده‌فروشی‌ها نیز این محصول به صورت فله با قیمت 50 تا 60 هزار تومان به فروش می‌رسد.