محدثه جعفری
خبرنگار

 اچ.پی.وی یا پاپیلومای انسانی یا عامل زگیل تناسلی، ویروسی است که ابتلا به آن احتمال بروز انواع بیماری از جمله سرطان دهانه رحم را افزایش می‌دهد به طوری که گونه پرخطر این ویروس عامل 5 درصد از سرطان‌ها در سراسر جهان است. نگرانی از ابتلا به ویروس پاپیلومای انسانی یا همان اچ.پی‌.وی از جایی بیشتر می‌شود که مردم نسبت به این ویروس، راه‌های انتقال و واکسن آن اطلاعات کمی دارند به همین دلیل چهارم مارس برابر با 14 اسفند ماه به عنوان روز جهانی آگاهی از اچ.پی.وی نامگذاری شده است تا اطلاعات روشنی درباره شیوه انتقال ویروس و روش‌های پیشگیری از آن در اختیار عموم قرار گیرد. به همین منظور از سوی متخصصان امر کمپینی راه‌اندازی شده است تا اطلاعات درست از سوی پزشکان و از راه وب‌سایت و فضای مجازی به آدرسcanc.info به مردم منتقل شود.
دکتر علی مطلق، عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، متخصص انکولوژی و دبیر انجمن رادیوانکولوژی ایران در گفت‌وگو با «ایران» درخصوص اچ.پی.وی و شیوع این بیماری در کشور گفت: ابتدا باید تأکید کنیم که انواع ویروس اچ.پی.‌وی، طیفی از بیماری‌های خوش خیم و بدخیم را ایجاد می‌کنند. شیوع اچ.پی.وی به جمعیت تحت مطالعه و روش انجام تست بستگی دارد. در جمعیت‌های خاص مثل افرادی که چه بی‌علامت و چه با علامت، به هر دلیل برای انجام تست مراجعه می‌کنند شیوع ویروس اچ.پی.وی بالاتر است و این عدد به تنهایی مبنای قضاوت برای شیوع ویروس در جامعه نیست بلکه میزان شیوع در جمعیت عمومی که به عنوان غربالگری و بدون مراجعه شخصی خود فرد، تحت آزمایش قرار می‌گیرند، اهمیت دارد. در ایران چندین مطالعه برای بررسی این موضوع انجام شده است و براساس گزارش‌های مختلف، در جمعیت عمومی شیوع بین 8 تا 16 درصد متغیر است.
وی با اشاره به اینکه شیوع این بیماری درگروه‌های سنی زیر 30 سال بیشتر است، عنوان کرد: بسیاری از این عفونت‌ها توسط سیستم ایمنی بدن از بین می‌روند و چیزی که اهمیت دارد، عفونت‌های پایدار در سن بالای 30 سال است. مانند بسیاری از بیماری‌ها، ابتلای به این ویروس نیز، ابعاد فردی، اجتماعی و اقتصادی دارد. مهم‌ترین خطر در سطح فردی، ایجاد ضایعات بدخیم است. علاوه بر زنان، مردان نیز به این ویروس مبتلا می‌شوند و می‌توانند عامل انتقال عفونت باشند.
دبیر انجمن رادیوانکولوژی ایران گفت: مهم‌ترین راه انتقال، از طریق تماس مقاربتى با کسى است که این عفونت را دارد اما باید تأکید کنیم که این تنها راه انتقال نیست و بر اساس مطالعات، راه‌های دیگری نیز وجود دارد از جمله اینکه، ویروس از راه ترک‌های نازک پوستی می‌تواند وارد بدن شود.
دکتر مطلق در پاسخ به اینکه هزینه‌های آزمایش اچ.پی.وی بالاست و اینکه نیاز است همه تایپ‌های موجود در آزمایش مورد بررسی قرار گیرند، بیان کرد: تمام انواع اچ.پی.وی، علائم قابل مشاهده‌ای ایجاد نمى‌کنند. بسیاری از افراد مبتلا به عفونت اچ.پی.وی از بیماریشان بی‌خبرند. برخى از انواع اچ.پی.وی مى توانند باعث ایجاد زگیل در هر قسمتى از بدن شوند، از جمله ناحیه تناسلى. زگیل‌ها معمول بدون درد هستند، اما گاهى اوقات باعث خارش یا ناراحتى مى‌شوند. انواع اچ.پی.وی که باعث ایجاد زگیل مى‌شوند «کم خطر» نامیده مى‌شوند زیرا با سرطان مرتبط نیستند. آن دسته‌ای «پرخطر» نامیده مى‌شوند که سبب رشد سلول‌های پیش سرطانى در بدن شوند. این سلول‌ها در صورت درمان نشدن ممکن است به سرطان تبدیل شوند. برای بررسی ابتلا به اچ.پی.وی به عنوان تست غربالگری، فقط لازم است سویه‌های بدخیم بویژه 16 و 18 که در تصمیم‌گیری بالینی برای فرد اثرگذارند، بررسی شود.
وی افزود: برای درمان اثر انواع خوش‌خیم و بدخیم این عفونت، درمان‌هایی وجود دارد اما مهم‌ترین خطر انواع بدخیم، ایجاد سرطان در نواحی مختلف بدن است که در درجه اول باید با روش‌های غربالگری آنها را تشخیص داد تا در مرحله پیش بدخیم با روش‌های ساده‌تری درمان شوند. در صورتی که گونه بدخیم ایجاد شده باشد، جراحی، رادیوتراپی و شیمی درمانی یا همه این روش‌ها، برای درمان فرد مورد استفاده قرار خواهد گرفت.

افزایش سرطان‌های مرتبط با اچ.پی.وی، طی 2 دهه آینده
عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی گفت: ویروس اچ.پی.وی پرخطر به طور متوسط عامل 5 درصد از سرطان‌ها در سراسر جهان است و با 6 گروه از سرطان‌ها ارتباط بیشتری دارد.
این متخصص انکولوژی در خصوص راه‌های پیشگیری از ابتلا به سرطان‌های ناشی از این ویروس اظهار کرد: باید چند نکته را در نظر داشت. اول اینکه ویروس اچ.پی.وی فقط باعث سرطان دهانه رحم نمی‌شود بلکه با انواعی از بیماری‌های خوش‌خیم با شیوع و اثرات بالای سلامتی و اقتصادی همچنین انواعی از سرطان‌ها ارتباط دارد. مورد دوم اینکه در ایران مانند بسیاری از کشورها طی سه دهه گذشته، به طور شایعی از «روش پاپ اسمیر» برای غربالگری سرطان دهانه رحم استفاده شده است و این می‌تواند یکی از دلایل پایین بودن نسبی سرطان دهانه رحم در حال حاضر باشد.

ضرورت در دسترس بودن واکسن برای جلوگیری از خطرات واکسن تقلبی
وی در خصوص واکسن‌های تولید شده در ایران برای پیشگیری از اچ.پی.وی بیان کرد: واکسن دو ظرفیتی در ایران تولید شده و واکسن چهار ظرفیتی نیز در حال بررسی توسط سازمان غذا و دارو است. بر اساس چندین مطالعه، اگر واکسن به قیمت مناسب تهیه شود، هزینه اثربخش است. اما برای قرار گرفتن یک واکسن در برنامه واکسیناسیون کشوری علاوه بر ملاحظات اثربخشی و هزینه اثربخشی و در دسترس بودن، ملاحظات دیگری از جمله مسائل فرهنگی و اجتماعی نیز وجود دارد که حتماً وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی آنها را مد نظر قرار خواهد داد. دبیر انجمن رادیوانکولوژی ایران ادامه داد: تصمیم هر چه که باشد، در دسترس بودن واکسن برای افرادی که مایل به تزریق آن هستند کمک می‌کند که به یک فرآورده مورد تأیید دسترسی داشته باشند و جلوی خطرات واکسن تقلبی را می‌گیرد. اما چون عوارض عفونت‌های اچ.پی.وی درگروه‌های کمتر برخوردار جامعه بیشتر است، حمایت‌های دولتی، می‌تواند در این زمینه کمک زیادی کند.
 رفتار‌های پرخطر جنسی مهم‌ترین دلیل ابتلا به ویروس اچ.پی.وی است اما تنها عامل آن نیست
این متخصص با اشاره به ضرورت آگاهی‌رسانی به مردم در مورد این بیماری گفت: انجمن‌های علمی، مردمی و فرهنگی، باید به شیوه‌ای که برای مردم بویژه جوانان مورد پسند باشد، اطلاعات درست را به جامعه منتقل کنند چرا که عدم انتشار درست اطلاعات یا باعث ناآگاهی می‌شود و یا احتمال دریافت اطلاعات غلط را بالا می‌برد. از جمله اطلاعات درستی که باید منتقل شوند این است که مهم‌ترین دلیل ابتلا به ویروس اچ.پی.وی، رفتار‌های جنسی پر خطر در مردان و زنان است هر چند باید همزمان تأکید شود که این تنها راه انتقال نیست.
عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در مورد راه‌های مؤثر برای پیشگیری از ابتلا به این بیماری گفت: واکسن HPV یکی از راه‌های مؤثر است چرا که تأثیر زیادی در پیشگیری از ابتلا به ویروس اچ.پی.وی دارد. در این خصوص نیز باید اطلاعات درست را منتقل کرد از جمله اینکه، زدن واکسن اچ.پی.وی، باعث پیشگیری از دیگر بیماری‌های منتقله از طریق جنسی نمی‌شود پس اجتناب از رفتارهای جنسی پرخطر همچنان از اهمیت بالایی برخوردار است. شاید همین آموزش‌ها در دیگر کشورها باعث شده که جوانان بدانند با زدن این واکسن در برابر همه چیز ایمن نیستند.
به گفته این متخصص، نتیجه مطالعات متعدد نشان داده است که تزریق واکسن اچ.پی.وی، رفتارهای جنسی پرخطر را افزایش نداده است و این یعنی در کنار تزریق واکسن، آموزش‌ها نیز بخوبی انجام شده است. همین شواهد باعث شده که در بیش از نیمی از جمعیت جهان از جمله بسیاری از کشورهای مسلمان، با رعایت اصول گفته شده، واکسن تزریق شود.

بــــرش

مهار بسیاری از عفونت‌های اچ.پی.وی توسط سیستم ایمنی بدن

دکتر مطلق با اشاره به اینکه بسیاری از عفونت‌های اچ.پی.وی توسط سیستم ایمنی بدن مهار می‌شوند، به چکاپ‌های دوره‌ای اشاره کرد و گفت: فارغ از ابتلای فرد به این ویروس، برای غربالگری سرطان دهانه رحم، تست اچ.پی.وی می‌تواند به تنهایی یا همراه با پاپ اسمیر انجام شود. غربالگری با تست اچ.پی.‌وی، در فاصله سنی 30 تا 49 سال هر 5 تا 10 سال یک بار توصیه می‌شود. در صورتی که تست اچ.پی.وی در دسترس نباشد، از تست پاپ اسمیر هر 3 سال یک بار برای غربالگری استفاده می‌شود. دبیر انجمن رادیوانکولوژی ایران در خصوص افرادی که به تایپ‌های پر خطر این ویروس مبتلا می‌شوند، گفت: افرادی که دارای عفونت اچ.پی.وی از نوع 16 یا 18 هستند، در صورتی که ضایعات پیش بدخیم در آنها تشخیص داده شد بر اساس نوع آن، با روش‌های جراحی یا غیرجراحی درمان می‌شوند. در صورت درمان نامناسب، ضایعات پیش بدخیم می‌توانند تبدیل به بدخیم شوند. درمان سرطان دهانه رحم با روش‌های مختلف جراحی، پرتودرمانی و شیمی درمانی انجام می‌شود. بدیهی است که هر چقدر سرطان دهانه رحم در مرحله ابتدایی بیماری تشخیص داده شود، امکان درمان کامل آن بیشتر خواهد بود.