از سوی کمیته ویژه منتخب رئیس جمهور برای بررسی ناآرامیهای سال ۱۴۰۱ انجام شد
گزارشی بیطرفانه برای جبران تضییع حقوق شهروندان و مجریان قانون
کمیته ویژه منتخب رئیس جمهور برای بررسی ناآرامیهای سال ۱۴۰۱ در بیانیهای تفصیلی نتیجه بررسیهای خود درباره ابعاد مختلف آن ضمن بررسی وقایع به ریشهها و عوامل بروز ناآرامیها، نقش آشکار و پنهان عوامل تروریستی و تکفیری و اراذل و اوباش و مداخله بیگانگان در تخریب و آشوب و همچنین به ارزیابی عملکرد نهادهای انتظامی و قضایی در جریان آن وقایع و نیز اعلام آماری از جانباختگان و مصدومین و نیز خسارات وارده به اموال و اماکن عمومی و خصوصی و جبران آن از سوی نهادهای مسئول پرداخت.
کمیته ویژه که از اردیبهشت 1402 با دستور رئیس جمهور و برای بررسی شفاف و بیطرفانه و جبران تضییع حقوق شهروندان و مأموران مجری قانون تشکیل شد و 16 اسفند سالجاری گزارش کامل خود را در ۲۷۹ صفحه شامل ۱۷ پیوست به رئیس جمهور ارائه کرد. این گزارش در بررسی وضعیت جانباختگان و مصدومین با اعلام اینکه در جریان اغتشاشات سال ۱۴۰۱، تعداد ۲۰۲ نفر از مردم جان خود را از دست دادند، تصریح کرد: بررسیهای کمیته ویژه با ملاحظه اسناد مربوطه، حاکی از این است که 90 نفر از جانباختگان افرادی بودند که ضمن حمل و استفاده از سلاح (سرد یا گرم) در اقدام تروریستی، درگیری و حمله به مقرهای نظامی و انتظامی، زیرساختهای حیاتی یا افراد مجری قانون کشته شدهاند. ۱۱۲ نفر از جانباختگان نیز رهگذرانی بودند که در جریان ناآرامیها توسط اغتشاشگران و به وسلیه سلاحهای غیرمجازی که توسط نیروهای مجری قانون استفاده نمیشوند یا با هدف کشتهسازی عامدانه و آگاهانه، برای فضاسازی منفی علیه نظام توسط تروریستهای مسلح جان خود را از دست دادهاند.
بر اساس این گزارش علاوه بر این تعداد ۲۵ نفر از مردم در حوادث تروریستی به دست اغتشاشگران جانباختند و ۵۴ نفر از نیروهای مجری قانون نیز در نتیجه خشونت گسترده اغتشاشگران و تروریستها به شهادت رسیدند.
گزارش این کمیته با ذکر اینکه به دلایلی همچون عدم مراجعه به مراکز درمانی، مراجع قضایی یا آسیبدیدگی جزئی نتوانسته آمار مشخصی از تعداد مصدومین از مردم به دست آورد تصریح کرد: در مواردی که مصدومین به مراجع ذی صلاح مراجعه کردهاند، بررسیهای لازم در جهت جبران خسارت و پرداخت دیه و هزینه درمان مصدومین صورت گرفته است.
در جریان ناآرامیهای سال ۱۴۰۱همچنین حدود ۵۲۰۰ نفر از نیروهای فراجا و تعداد قابل توجهی از کارکنان سپاه و بسیج توسط اغتشاشگران مجروح شدند. چنانکه برای تعداد ۱۵۴۰ نفر از آنها به علت جراحات شدید غیرقابل جبران جسمی مانند قطع نخاع، نابینایی، شکستگی اعضا و... پرونده تشکیل شد.
این گزارش خسارات وارده به اموال و اماکن عمومی و خصوصی را افزون بر 20 هزار میلیارد ریال اعلام کرد. تا زمان انتشار گزارش کمیته ویژه، توسط وزارت دادگستری مبلغ ۴۱۳۸۴۶۱۰۹۰۰۰ ریال به ۳۳۴ نفر از مصدومین ناآرامیهای سال ۱۴۰۱ به عنوان دیه و هزینه درمانی پرداخت شده و این فرایند همچنان ادامه دارد. همچنین از سوی نیروهای مجری قانون به عنوان دیه برای جبران خسارت به برخی آسیب دیدگان یا بازماندگان آنها مبلغ ۴۷۶,۳۷۰,۳۷۲,۵۸۰ ریال پرداخت شده است.
بر اساس این گزارش در جریان ناآرامیهای سال ۱۴۰۱ برای حدود ۳۴ هزار نفر پرونده تشکیل شده است. با تأکید بر این نکته که تشکیل پرونده به مفهوم بازداشت نبوده است. چنانکه بیش از ۹۰ درصد از افراد تحت قرار از همان ابتدا وارد زندان نشده و با قرارهای تأمین مناسب خارج از زندان به سر میبردند و متعاقباً بسیاری از آنان با صدور قرارهای منع تعقیب، تعیین تکلیف شدند. از این تعداد تنها ۲۹۲ نفر از افراد به دلیل ارتکاب اعمال خشن مجرمانه از جمله ایراد خسارت گسترده، تحریق و مبادرت ورزیدن به جرائم امنیتی و اقدامات تروریستی همچنان در زندان به سر میبرند که برای ۱۵۸ نفر از آنان احکام محکومیت به حبس صادر شده و برای بقیه نیز کیفرخواست صادر گردیده و پرونده آنان در فرایند رسیدگی قضایی قرار دارد.
همچنین تا زمان انتشار این گزارش، براساس شکایات مردمی واصله به فراجا در ۲۱ مورد با کارکنان این نهاد انتظامی برخورد سازمانی شده است.نظام قضایی همچنین رسیدگی به بیش از ۲۴۴ پرونده با موضوع شکایت مردمی علیه مأموران مجری قانون مرتبط با ناآرامیهای سال ۱۴۰۱ با عناوین اتهامی از جمله ضرب و جرح، توهین، تخریب، بازداشت، قتل و... را در دستورکار قرار داده که از این تعداد 61 پرونده در حال رسیدگی است، 2 حکم محکومیت به قصاص، 4 حکم حبس و 19 فقره محکومیت به جزای نقدی از نتایج رسیدگی به این پروندههاست.