گزارش «ایران» درباره راهکارهای پیشگیری از خطرات ناشی از سفرهای نوروزی
سفر با رعایت نکات ایمنی بخیر
مهسا قوی‌قلب
خبرنگار
چند روز بیشتر تا پایان سال باقی نمانده است و خیلی‌ها از همین حالا آماده سفرهای نوروزی‌اند. آنچه بیش از هرچیز اهمیت دارد، حفظ سلامت و جان خود و همراهان، با رعایت مقررات راهنمایی و رانندگی و توجه به نکات مربوط به سلامت و ایمنی در سفر است.
بر اساس آمار، در نوروز 1402 روزانه به‌طور متوسط ۱۱۰ نفر در جادهها جان خود را بر اثر تصادف از دست دادند. در حالی که این عدد در نوروز ۱۴۰۱، تقریباً ۵۵ نفر بود. این آمار اعدادی نیستند که بر صفحه نقش می‌بندند، بلکه هر یک، فردی بودند با نقش‌هایی مؤثر در خانواده و جامعه. از دست رفتن جان هر فرد، پیامدهایی دارد و علاوه بر غم ناشی از فقدان، گاه مشکلاتی برای یک یا چند خانواده نیز ایجاد می‌کند که به آسانی قابل حل نیست. این در حالی است که خیلی از این اتفاقات با رعایت چند نکته ساده قابل پیشگیری است.
توجه به جلو و افزایش دقت و سرعت عمل از 30 کیلومتری ورودی شهرها
سرهنگ رابعه جوانبخت، رئیس اداره تصادفات پلیس راهور تهران بزرگ و کارشناس تصادفات می‌گوید: جنس تصادفاتی که در نوروز رخ می‌دهد، با سایر روزهای سال متفاوت است. وقتی علت تامه تصادفات بررسی می‌شود، پی می‌بریم که درصد بالایی از آمارها به بحث توجه نکردن به جلو بازمی‌گردد. این امر از آن دسته علت‌هایی است که رابطه مستقیمی با نحوه رانندگی، شرایط روحی و روانی، مهارت راننده و در کل مؤلفه‌های خطاهای انسانی دارد. متأسفانه می‌بینیم که در بسیاری از تصادفاتی که در نوروز اتفاق می‌افتد، راننده‌ها معمولاً به دو دسته تقسیم می‌شوند.
او در ادامه اضافه می‌کند: یک دسته مسافرانی هستند که از مسافت‌های دور مسیری را طی کرده‌اند و وارد شهر می‌شوند. معمولاً در 30 کیلومتری ورودی شهرها، رانندگان خسته هستند و با تصور اینکه دیگر به مقصد رسیده‌اند و بزودی می‌توانند استراحت کنند، خستگی بر ایشان مستولی می‌شود و تصادف رخ می‌دهد. اغلب راننده‌ها وقتی به مقصد نزدیک می‌شوند کم‌حوصله شده و با عجله یا خواب‌آلودگی رانندگی می‌کنند. خیلی از تصادفات مربوط به مبادی ورودی به تهران، با واژگونی همراه است. همچنین در این قبیل تصادفات به‌دلیل نبود آثار انعکاسی، شدت تصادف بسیار بالاست و برخوردها به یکباره انجام می‌شود. این آثار نشان می‌دهد که راننده بدون داشتن عکس‌العمل مناسب و حضور ذهن کافی در حال رانندگی بوده و دید کافی نسبت به جلو نداشته است.
در نزدیکی ورودی شهرها دقت عمل بیشتری لازم است
جوانبخت توصیه می‌کند: وقتی رانندگان مسیرهای طولانی را طی می‌کنند و احساس خستگی دارند، نباید فکر کنند که با دیده شدن چراغ‌های شهر به ورودی شهر مورد نظر نزدیک هستند و بزودی به مقصد می‌رسند. اتفاقاً در ورودی شهرها جنس ترافیک تغییر می‌کند. رانندگی بین‌شهری با رانندگی در داخل شهر خیلی متفاوت است. در جاده بین‌شهری سرعت‌ها معمولاً بالاست و هیچ عابری وجود ندارد یا موتورسیکلتی هم تردد نمی‌کند. این در حالی است که در داخل شهر بخصوص شهر بزرگی مانند تهران، تردد عابران پیاده و موتورسواران زیاد است و جنس فضا کاملاً تغییر پیدا می‌کند. مسافران دقت داشته باشند که قبل از ورود به شهرها درصورت خستگی حتماً استراحت داشته باشند و بعد وارد شهر شوند؛ در عین حال دقت داشته باشند که وقتی وارد شهر می‌شوند، دیگر معبر بزرگراه تمام شده است و دقت عمل بالاتری لازم است تا فضای مقابل خودرو را به‌صورت کامل رصد کنند چون هر لحظه امکان دارد، کودک یا سالمند یا موتورسیکلتی با فاصله نزدیک تردد کند و تصادف رخ دهد.
استفاده از دنده عقب ممنوع
این کارشناس تصادفات می‌افزاید: خیلی از مسافرانی که به شهرهای مختلف وارد می‌شوند، آشنایی کافی با مسیرها ندارند. در خود شهر تهران هم وقتی فرد یک بزرگراه یا یک خروجی را رد می‌کند، باید مسافتی طولانی را طی کند تا به مسیر اصلاح شده برسد. خواهش من از رانندگان این است که برای اصلاح مسیر به هیچ عنوان از دنده‌عقب در بزرگراه‌ها و معابر اصلی استفاده نکنند چرا که این حرکت بسیار خطرناک است و جزو تخلفات حادثه‌ساز محسوب می‌شود. این حرکت مخاطره‌آمیز را برخی از رانندگان به راحتی انجام می‌دهند، اما در بسیاری از کشورهای دنیا هنگامی که راننده‌ای اقدام به حرکت با دنده‌عقب در معابر بزرگراهی می‌کند، از او تست الکل می‌گیرند و معتقدند که آن راننده هوشیار نبوده و این چنین رفتاری را از خود نشان داده است.
اگر به هر ترتیبی تابلویی را ندیدید، هیچ وقت برای اصلاح مسیر خود در بزرگراه از دنده‌عقب استفاده نکنید. یکی از شدیدترین تصادفات به همین علت صورت می‌گیرد. چون دو نیروی مخالف هم با سرعت به هم برخورد می‌کنند و بیشترین خسارت هم به طرفین وارد می‌شود.
جوانبخت به رانندگانی که با مسیرها آشنا نیستند، توصیه می‌کند: بهتر است از برنامه‌های مسیریاب استفاده کرده و سعی کنید به جای نگاه کردن به گوشی یا تبلت، با صدای گوینده مسیر را دنبال کنید یا اگر کسی در کنار شما نشسته از او بخواهید مانند یک نقشه‌خوان شما را هدایت کند. این کار در پیشگیری از تصادفات مؤثر است.
کنترل فرمان را به دست شرایط محیطی نسپارید
نکته دیگر در خصوص تصادفات نوروزی بحث ساعت تصادفات است. جوانبخت، با اشاره به این نکته می‌گوید: خیلی از افراد در طول عید نوروز تا دیروقت میهمانی هستند و غذای چرب و سنگین هم استفاده می‌کنند که موجب کاهش خونرسانی به مغز می‌شود و بر سرعت فکر و عملکرد تأثیر می‌گذارد. با این شرایط اگر رانندگی کنند، خواب‌آلودگی تصمیم‌گیری راننده را با اختلال مواجه می‌سازد. تصادفات آخر شب نیز با واژگونی همراه است، زیرا در این زمان سرعت بالاست و وقت کمی برای عکس‌العمل باقی می‌ماند. در نوروز که معابر خلوت است، با سرعت مجاز و تعریف شده باید رانندگی کرد تا در هر لحظه امکان کنترل فرمان توسط راننده وجود داشته باشد و شرایط محیطی کنترل فرمان را در دست نگیرد.
وقوع تصادفات زنجیره‌ای با رعایت نکردن فاصله طولی
جوانبخت به موضوع مهم رعایت رابطه طولی با خودروهای جلویی اشاره می‌کند و توضیح می‌دهد: در برخی شهرها ترافیک سبک است و رانندگان با فاصله‌های نزدیک رانندگی می‌کنند اما در شهرهای بزرگ و بزرگراه‌ها این گونه نباید باشد. رعایت نکردن فاصله طولی می‌تواند منجر به تصادفات زنجیره‌ای شود. در تمامی این قبیل تصادفات با ترمزگیری خودروی اول، خودروهای دیگر زمان کافی نداشته و نمی‌توانند قبل از برخورد، خودروی خود را متوقف کنند و این منجر به برخورد چندین وسیله و تصادفات زنجیره‌ای می‌شود. در جادهها و بزرگراه‌ها هرگز با بوق زدن، خودروهای جلویی را مجبور به پر کردن فاصله با خودروی بعدی نکنید چرا که همین فاصله سبب می‌شود هنگام نیاز به ترمز ناگهانی از وقوع تصادف پیشگیری شود.
جوانبخت با اشاره به علل تامه تصادفات، می‌گوید: یکی از علل تصادفات، استفاده از نوشیدنی‌های الکلی و غیرمجاز است. این علت جزء مواردی است که سبب می‌شود راننده به هیچ عنوان کنترلی روی رانندگی نداشته باشد و کنترل خودرو در اختیار او نباشد. معمولاً به واسطه سرعت بالا، وقوع تصادف جرحی و گاه فوتی در این قبیل تصادفات حتمی است.
استفاده از تلفن همراه در حین رانندگی، احتمال تصادف را 4 برابر می‌کند
دکتر نواب شمسی‌پور، مدیرکل آموزش‌های همگانی جمعیت هلال‌احمر، در گفت‌و‌گو با «ایران» درباره هشدارهای ضروری در خصوص سفرهای نوروزی با اشاره به اینکه مسئولیت جان سرنشینان خودرو با راننده است، می‌گوید: استفاده از تلفن همراه در حین رانندگی، احتمال تصادف را تا 4 برابر افزایش می‌دهد. یک لحظه حواس‌پرتی برای کار با تلفن همراه می‌تواند راننده و سرنشینان خودرو را به کام مرگ بکشاند. بسیاری از حوادث رانندگی به‌دلیل استفاده از تلفن همراه رخ می‌دهد چون در زمان استفاده از تلفن همراه در حین رانندگی، سرعت واکنش راننده تا 50 درصد کاهش می‌یابد. ارسال پیامک در حین رانندگی حتی از صحبت کردن با تلفن همراه نیز خطرناک‌تر است.
او خطاب به رانندگان می‌افزاید: دقت داشته باشید، هر زمان قصد متوقف کردن خودرو در کنار جاده را دارید، با استفاده از علائم و نشانه‌های ایمنی، سایر رانندگان را مطلع کنید تا با فاصله مناسب از خودروی شما عبور کنند. همچنین، چنانچه قصد پیاده شدن از خودرو را دارید، پوشیدن لباس‌های رنگ روشن و استفاده از نوارهای شبرنگ روی لباس‌تان در هنگام شب می‌تواند باعث دیده شدن‌تان توسط دیگران شود. لباس‌های تیره در هنگام شب، باعث می‌شود فرد توسط سایر وسایل نقلیه دیده نشود.
او با بیان اینکه یکی از دلایل اصلی حوادث ترافیکی، خستگی و خواب‌آلودگی رانندگان است، می‌افزاید: سرنشینان خودرو برای اطمینان از خواب‌آلوده نبودن راننده، هرچند وقت یکبار به چشمان او نگاه کنند. رانندگان توجه داشته باشند که هنگام خواب‌آلودگی رانندگی نکنند و قبل از رانندگی در جاده به قدر کافی استراحت داشته باشند.
به گفته شمسی‌پور، رانندگان قبل از آغاز سفر نوروزی خود، باید تیغه‌های برف پاک کن را از نظر ظاهری و مکانیکی بررسی کنند، چون ممکن است بدنه تیغه‌ها از نظر ظاهری سالم باشد ولی بخش پلاستیکی آنها کارایی و کیفیت لازم را نداشته باشد. علاوه بر آن قبل از رانندگی در جاده از تمیز بودن شیشه‌های خودرو و آینه‌ها و سالم بودن برف پاک‌کن‌ها، چراغ‌های جلو، عقب و چراغ ترمز مطمئن شوند و چنانچه هوا نامساعد است، بیشتر مراقب باشند و با سرعت مطمئنه و کمتر از سرعت مجاز رانندگی کنند.
مدیرکل آموزش‌های همگانی جمعیت هلال‌احمر خاطرنشان می‌کند: در نوروز برخی جاده‌های کوهستانی ممکن است دچار برف و بوران شوند، از این‌رو همراه داشتن تجهیزات ایمنی و زنجیر چرخ در مواقع بحرانی می‌تواند بسیار کمک کننده باشد. علاوه بر تجهیزاتی مثل زنجیر چرخ، وسایل ضروری و ایمنی مثل جعبه کمک‌های اولیه، کپسول آتش‌نشانی و مثلث احتیاط هم از جمله مواردی است که باید هنگام سفر در خودرو موجود باشد.
