در ادامه دخالت‌های بهارستان در سیاست‌های ارزی کشور، روز گذشته یکی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی در توئیتی مدعی شد که تخصیص ارز مسافری متوقف خواهد شد؛ این ادعا در شرایطی است که اعلام سیاست‌های ارزی و پولی کشور بر عهده بانک مرکزی است و تصمیم‌گیری نسبت به شیوه تخصیص ارز به سرفصل‌های مختلف بر عهده نمایندگان مجلس نیست. بانک مرکزی در مقطع کنونی بر خلاف سال‌های گذشته با تدبیر ویژه‌ای پیش از اوج‌گیری سفرهای خارجی نوروزی، سرانه ارز مسافری را افزایش داد تا متقاضیان ارز در یک بازار رسمی نیاز خود را بر طرف کنند و از بروز التهاب در بازار غیررسمی ارز جلوگیری کرد. همچنین بانک مرکزی با اصلاح فرایند تخصیص ارز، اجازه نداد صف‌های طویلی همچون ادوار گذشته در مقابل صرافی‌ها ایجاد شود. در حال حاضر ارز مسافری پس از دریافت کارت پرواز و عبور از گیت فرودگاه و پس از اسکن پاسپورت امکان دریافت دارد در حالی که در گذشته به راحتی صرفاً با داشتن یک بلیت هواپیما فرد متقاضی امکان دریافت ارز مسافری از صرافی‌ها و کنسل کردن سفر و فروش آن در بازارغیررسمی را داشت. این نارسایی در مقطع کنونی با اصلاحات بانک مرکزی در فرایند تخصیص ارز مرتفع شد و علاوه بر اینکه امکان سوء‌استفاده و بروز مازاد تقاضای ارز مسافری وجود ندارد، صفی در مقابل صرافی‌ها تشکیل نشد. تصاویر آرشیوی از مقابل برخی صرافی‌های سطح شهر از سال 96 تا سال گذشته نمایانگر این موضوع است که همواره در آستانه سال نو، در مقابل صرافی‌ها و میدان فردوسی برای خرید اسکناس دلار از بازارغیررسمی، ازدحام و صف‌های طویلی شکل می‌گرفت در حالی که در سال‌جاری روند تخصیص ارز مسافری بسرعت و بدون ایجاد صف ادامه یافته است.

خبرسازی تنها با یک تصویر تکراری
همزمان با اینکه روند نزولی نرخ ارز در بازار غیر رسمی آغاز شد. عده‌ای که از کاهش قیمت ارز متضرر می‌شدند با انتشار مجدد و وایرال گسترده یک فیلم تکراری روزهای گذشته، از صف ایجاد شده در فرودگاه برای دریافت ارز مسافرتی، به‌دنبال تخریب سیاست‌های ارزی و ایجاد جو عمومی منفی علیه تدبیر صحیح بانک مرکزی و ایجاد التهاب در بازار بودند. حقیقت موضوع این بود که در ظهر چهارشنبه هفته گذشته ویدیویی در فضای مجازی منتشر شد که نشان می‌داد در مقابل خودپرداز‌های بانکی در فرودگاه امام خمینی(ره) برای دریافت ارز مسافرتی ازدحام شده است در حالی که این اتفاق تنها برای همان لحظه بوده و صف کشیدن مسافران برای دریافت ارز مسافرتی در صبح چهارشنبه، تنها مربوط به دقایقی محدود و به علت نزدیک بودن زمان چند پرواز با یکدیگر بوده است. بررسی روند تخصیص ارز در سایر ساعات طی روزهای گذشته نشان می‌دهد، دریافت ارز مسافرتی بعد از گیت فرودگاه براحتی و بدون هیچگونه مشکلی از طریق بانک‌های ملی، ملت و سامان صورت می‌گیرد.

تخصیص ارز مسافری ادامه دارد
در این بین، رئیس هیأت مدیره و مدیرعامل شرکت شهر فرودگاه امام خمینی گفت: مسافران در فرودگاه برای دریافت ارز مشکلی ندارند. سعید چلندری روز دوشنبه در گفت‌و‌گو با ایرنا اظهار کرد: هیچ منعی برای دریافت ارز در فرودگاه امام‌خمینی وجود ندارد و مسافران محترم در کمال آرامش دریافت ارز را انجام می‌دهند. وی درباره صف‌های طولانی دریافت ارز مسافرتی در فرودگاه امام و اقدامات انجام شده برای کمک به باجه‌های بانکی مستقر در فرودگاه اظهار داشت: باید توجه داشت این ازدحام برای دریافت ارز مسافرتی و ایجاد صف طولانی فقط یک بار رخ داد.
چلندری ادامه داد: در روزهای اخیر تنها یک بار سامانه بانک ملی برای ارائه ارز مسافرتی برای حدود ۵ ساعت قطع شد که با همکاری فرودگاه، بانک ملی توانست ارز مسافرتی را به صورت دستی به مسافران پرداخت کند. مدیرعامل شرکت شهر فرودگاه امام گفت: پس از آن در راستای افزایش سرعت عمل، ۶ دستگاه خودپرداز به دستگاه‌های خودپرداز موجود اضافه و در بخش‌های مختلف تعبیه شد تا مسافران برای استفاده از خودپردازهای ارزی معطل نمانند.

 حذف واسطه‌گری صراف‌ها
با تدبیر بانک مرکزی
مهم‌ترین تغییری که در سیاست جدید بانک مرکزی برای تخصیص ارز مسافری صورت گرفته، حذف واسطه‌گری‌ صرافی‌ها و عرضه مستقیم آن توسط شعب بانک‌ها است.
طی سال‌های گذشته سهمیه ارز مسافری از طریق صرافی‌ها توزیع می‌شد و آنها مبلغی بابت کارمزد این کار برمی‌داشتند اما با سیاست جدید بانک مرکزی، نقش واسطه‌گری صرافی‌ها حذف شده و مشتریان کارمزدی هم بابت این کار پرداخت نمی‌کنند.
به نظر می‌رسد صرافی‌ها مهم‌ترین بازندگان سیاست جدید ارزی بانک مرکزی در توزیع ارز مسافری هستند و طبیعتاً مردم هم که به علت دریافت سریع و مستقیم ارز از باجه‌های بانک‌ها در فرودگاه، دیگر نیازی به مراجعه به صرافی‌های شهر و معطلی و پرداخت کارمزد هم ندارند، برندگان این سیاست محسوب می‌شوند.

الزام قانونی تخصیص ارز مسافری
هدف اصلی اجرای این سیاست ارزی مطابق قانون، مدیریت تقاضای بازار ارز در پایان سال آن هم در بستر مبادلات رسمی ارز کشور اعلام شده و پاسخگویی به تقاضای ارز مسافرتی به عنوان یکی از سرفصل‌های ارز خدماتی تعریف شده در مقررات ارزی کشور، بر اساس نرخ مرکز مبادله ارز و طلای ایران کاملاً در چهارچوب قوانین جاری بوده و مسبوق به سابقه است.
بررسی آمار تخصیص ارز مسافرتی هوایی در سال‌های گذشته نشان می‌دهد میزان دریافت سهمیه ارز مسافرتی رقم بالایی نیست و در اوج سفرهای نوروزی ارقامی کمتر از ۲۰ میلیون دلار در یک ماه به این موضوع اختصاص یافته و اساساً طرح ادعاهایی مثل «تاراج منابع ارزی کشور برای سفرهای خارجی» نادرست است.
لازم به ذکر است که تخصیص ارز مسافرتی هوایی به طور کامل در چهارچوب نیاز ارزی احصا شده در بخش سوم مقررات ارزی بانک مرکزی و برای مسافرت‌های هوایی با اهداف مختلفی نظیر زیارتی، گردشگری، آموزشی و اداری انجام می‌گیرد که قانوناً بانک مرکزی مکلف به پاسخگویی به این تقاضا بر اساس نرخ مستخرج از مبادلات ارزی انجام شده در بازار رسمی ارز کشور است.
سازکار تخصیص ارز مسافرتی هوایی نیز به گونه‌ای طراحی شده تا ارز تخصیصی صرفاً به متقاضیان با نیاز واقعی یعنی به «مسافران بعد از درگاه خروجی فرودگاه و پس از خروج از مرز هوایی فرودگاه‌های بین‌المللی کشور» پرداخت شود؛ از این‌رو ادعای مطرح‌شده در برخی مصاحبه‌ها مبنی بر انتقال مجدد ارز به بازار تهران پس از دریافت توسط متقاضی یا استفاده از بلیت تقلبی برای کسب درآمد از اختلاف قیمت در بازار، در این سازکار میسر نیست. لازم به ذکر است که تخصیص ارز مسافری در بازه زمانی سال ۱۴۰۲، برای اهداف مختلف مسافرتی اعم از تسهیل سفر زائران اربعین حسینی و حج تمتع، مازاد بر سرانه ارز مسافرتی و از طریق مراجعه متقاضیان به شعب بانک‌های عامل انجام شده است. لذا پاسخگویی به تقاضای ارز مسافرتی به عنوان یکی از سرفصل‌های ارز خدماتی تعریف شده در مقررات ارزی، بر اساس نرخ مرکز مبادله ارز و طلای ایران کاملاً در چهارچوب قوانین جاری و مسبوق به سابقه بوده است؛ از این رو استفاده از تعابیر غیرکارشناسی نظیر توزیع رانت یا تخصیص یارانه، در مواجهه با انجام وظیفه قانونی بانک مرکزی نوعاً تشویش اذهان مخاطبین است.
بر همین اساس افزایش سرانه ارز مسافرتی با هدف اصلی مدیریت تقاضا در بازار ارز پایان سال صورت گرفته است. در واقع، نادیده گرفتن تقاضای موجود در حوزه مسافرت هوایی منجر به حذف آن نشده بلکه متقاضیان را به سمت بازار غیررسمی سوق می‌دهد که این مسأله علاوه افزایش فشار تقاضا و تحریک قیمت، باعث تعمیق بازار غیررسمی و مرجعیت بیشتر آن نزد متقاضیان ارز نیز خواهد شد، به گونه‌ای که بسیاری از افراد برای رفع نیاز ارزی خود مجبور به انجام مبادله و تبعیت از نرخ  بازاری خواهند بود که مطابق قوانین جاری کشور از مصادیق قاچاق کالا و ارز تلقی می‌شود.

برش

سفته بازی تعطیل شد
علاوه بر اینکه بانک مرکزی با تدبیر بموقع خود به منظور پاسخ به نیاز رسمی متقاضیان ارز مسافری، اجازه نداد التهابی در بازار غیررسمی ایجاد شود، با اصلاح رویه تخصیص ارز مسافری اجازه نداد صف در مقابل صرافی‌ها ایجاد شود و در همین راستا، ارز مسافری تنها به مسافران تخصیص داده شد و امکان ایجاد تقاضای سفته‌بازانه را از بین برد.