محدثه جعفری
خبرنگار

عضو هیأت علمی و رئیس دبیرخانه سلامت و امنیت غذایی دانشگاه علوم پزشکی ایران با اعلام اینکه مواد تشکیل‌دهنده اغلب محصولات لاغری که در شبکه‌های مجازی تبلیغ می‌شوند دارای مقادیری آمفتامین است، از شناسایی 136 نوع رژیم غذایی در شبکه‌های مجازی خبر داد و گفت: در یک رژیم اصولی، ماهانه فقط 4 کیلو کاهش وزن مجاز است و تبلیغاتی مثل رژیم‌های فوری و 8 کیلو کاهش وزن در دو هفته شیادی است.
دکترعبدالرضا نوروزی درباره تب لاغری در ایام نزدیک به نوروز به «ایران» گفت: باید از دو منظر به بحث چاقی و کاهش وزن نگاه شود که اولی، از منظر سلامت است.
این متخصص تغذیه افزود: سازمان بهداشت جهانی برای سال 2024 مهم‌ترین عامل تهدیدکننده سلامت انسان را چاقی و اضافه وزن دانسته است. بنا بر گزارش این سازمان، در حال حاضر طول عمر انسان در حال افزایش است چرا که سطح سلامت عمومی در تمام جوامع بالا‌تر رفته، اما در این بین موضوعی به‌عنوان اضافه وزن و چاقی موجب شده روند بهبود سلامت و طول عمر انسان دچار چالش شود.
وی با اشاره به موضوع دوم در کاهش وزن گفت: داشتن تناسب اندام موضوعی است که برای آقایان و خانم‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است. با تجمع چربی‌ها در بخش‌هایی از بدن همچون شکم، پهلو، بازو و...، این تناسب اندام به هم می‌خورد به همین دلیل افراد همیشه به‌دنبال روشی برای کاهش وزن هستند.

25 درصد از زیر 16 ساله‌ها دچار چاقی و اضافه وزن هستند
دکتر نوروزی با اشاره به اینکه حدود 60 درصد از جمعیت کلانشهرها در دنیا دچار چاقی و اضافه وزن هستند، عنوان کرد: ایران از این امر مستثنی نیست؛ طبق آمارها حدود 52 درصد کل جمعیت بزرگسال یعنی «افراد بالای 16 سال» دچار چاقی و اضافه وزن هستند و این آمار در شهرهای بزرگ که بالای 700 هزار نفر جمعیت دارند، حدود 60 درصد است، یعنی 60 درصد از افراد بالای 16 سال دارای اضافه وزن و چاقی هستند.
رئیس دبیرخانه سلامت و امنیت غذایی دانشگاه علوم پزشکی ایران، با اشاره به اینکه حدود 25 درصد افراد زیر 16 سال دچار چاقی و اضافه وزن هستند، گفت: چاقی، بیماری‌ است چرا که احتمال ابتلا به بیماری‌هایی همچون کبد چرب، فشارخون، دیابت، سرطان‌ها، نازایی‌های ثانویه، سردردهای مزمن و مشکلات گوارشی را افزایش می‌دهد، بنابراین باید چاقی را درمان کنیم.
دکتر نوروزی با بیان اینکه هر سال باید چند ماه را صرف کاهش وزن کنیم، افزود: قطعاً با زیاد شدن تغذیه و کم شدن فعالیت‌های بدنی افراد دچار اضافه وزن می‌شوند و اگر با خود بگویند دو، سه کیلو چیزی نیست و به راحتی از کنار آن بگذرند، طی چند سال به یکباره با اضافه وزنی 10 تا 15 کیلویی رو به رو می‌شوند که کاهش آن زمانبر و دشوارتر است.

مناسبت‌ها، فرصتی برای کاهش وزن
این متخصص تغذیه با اشاره به اینکه انگیزه می‌تواند در تداوم برنامه غذایی مناسب و رژیم درمانی بسیار مؤثر باشد، عنوان کرد: افراد می‌توانند به هر بهانه دست به رژیم درست و اصولی بزنند و یکی از بهترین بهانه‌ها، نوروز است. اواخر سال، فرصت مناسبی است برای کاهش وزن؛ چرا که افراد در صورت دست یافتن به تناسب اندام می‌توانند لذت پوشیدن لباس‌های نو را بدون برآمدگی‌های شکم و پهلو تجربه کنند.
وی با اشاره به مقارن شدن ایام عید نوروز با ماه مبارک رمضان، گفت: تحقیقات نشان داده است افرادی که با یک روش زندگی مناسب روزه می‌گیرند، می‌توانند تا دو ونیم کیلو از وزن‌شان بکاهند پس ایام عید و ماه رمضان می‌تواند بهانه و سببی برای این افراد باشد تا قدم اول برای کاهش وزن را هر چند اندک بردارند.

اطلاعات غلط فضای مجازی مشکل بزرگ متخصصان تغذیه
عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران با بیان اینکه اقدام به کاهش وزن به هر بهانه و در هر ایامی از سال مشکلی ندارد، گفت: مشکل از جایی شروع می‌شود که افراد برای کاهش وزن به‌دنبال راه میانبر می‌گردند و به بیراهه کشیده می‌شوند؛ بیراهه‌ای که گاهی جان و سلامتی‌شان را به خطر می‌اندازد. این دسته افراد به‌دنبال رژیم غذایی نیستند و غالباً از ما متخصصان تغذیه می‌پرسند: «چه چیزی بخوریم لاغر شویم»!
دکتر نوروزی با بیان اینکه رواج باورهای غلط در شبکه‌های مجازی بویژه اینستاگرام، یکی از مشکلات عمده برای متخصصان از جمله متخصصان تغذیه است، عنوان کرد: از آنجا که بیشتر افراد دنبال راه‌های لاغری سریع هستند، جذب تبلیغات دروغین شبکه‌های اجتماعی می‌شوند. تبلیغاتی مثل 8 کیلو کاهش وزن در دو هفته که در کنار این تیتر، کلمه «تضمینی» را هم درج می‌کنند تا جلب اعتماد کنند. در فضای مجازی، انواع و اقسام دمنوش و قهوه که برچسب لاغری و کاهش وزن را روی آن درج کرده‌اند به فروش می‌رسد که فقط نفع اقتصادی برای فروشندگان دارد و هیچ تأثیری در روند لاغری اصولی ندارد. تبلیغات در روش‌های لاغری به خوردن قرص، دمنوش و قهوه ختم نمی‌شود. برخی روش‌های لاغری با دستگاه نیز از جمله تبلیغاتی است که در شبکه‌های اجتماعی زیاد دیده می‌شود و آنها را به‌عنوان روش‌های نوین به مردم قالب می‌کنند. همه اینها کلاهبرداری است.

دستگاه‌های لاغری موضعی
 برای کاهش کلی وزن بدن نیست
دکتر نوروزی در خصوص دستگاه‌های تبلیغ شده برای لاغری گفت: دستگاه‌های لاغری موضعی، برای کاهش وزن مفید نیستند. در کلینیک‌های خودمان از این دستگاه‌ها داریم مثل «فریز کردن و آر اف فرکشنال» اما اینها برای کاهش موضعی است. برای مثال، برخی افراد با رژیم لاغر می‌شوند و کمی پهلو دارند و می‌خواهند پهلوهایشان متناسب شود. ما از این دستگاه برای لاغری موضعی استفاده می‌کنیم اما کاهش وزن به افراد نمی‌دهد. اینکه در تبلیغات می‌نویسند با 4 جلسه دستگاه لاغری، 6 کیلو کاهش وزن خواهید داشت، اصلاً امکان‌پذیر نیست. فقط وقت و پول کسانی که تبلیغات را باور می‌کنند و سراغ این دستگاه‌ها می‌روند، هدر می‌رود.

در علم پزشکی چیزی با عنوان «تضمینی» وجود ندارد
دکتر نوروزی با بیان اینکه در علم پزشکی چیزی با عنوان «تضمینی» وجود ندارد، اظهار داشت: بدن انسان تشکیلات پیچیده‌ای دارد که نمی‌توانیم برای تغییر و درمان آن تضمینی به کسی بدهیم. بنابراین اگر فردی برای لاغری یا درمان انواع بیماری از کلمه تضمینی استفاده کرد، فوراً محل را ترک کنید چون این فرد پزشک نیست و از علم پزشکی خبری ندارد.

 136 نوع روش لاغری در اینستاگرام پیدا کردیم
رئیس دبیرخانه سلامت و امنیت غذایی دانشگاه علوم پزشکی ایران، با اشاره به اینکه در یک پژوهش علمی 136 نوع روش لاغری در اینستاگرام پیدا کردیم، در توضیح چند نمونه از این روش‌های لاغری گفت: طی بررسی‌ای که در شبکه مجازی اینستاگرام داشتیم و سرچ روش‌های لاغری تبلیغ شده، 136 نوع رژیم اعم از رژیم جنرال موتورز، رژیم فستینگ، رژیم آب و روش‌های لاغری با قهوه پیدا کردیم که حتی برخی منجر به کاهش وزن افراد هم می‌شود، اما چرا؟ بدن انسان از سه ماده اصلی چربی‌ها، آب و پروتئین تشکیل شده که در بدن خانم‌ها با وزنی معادل حدود 25 درصد وزن از چربی است و در آقایان این عدد 16 درصد است. دومین ماده، آب است که 60 درصد وزن ما را تشکیل می‌دهد. سومین ماده، پروتئین و شامل عضلات و کلسیم است. زمانی که با کاهش وزن روبه رو می‌شویم، از این سه ماده اصلی کم می‌شود. هنگامی که یک روش لاغری اصولی را دنبال می‌کنیم، وزن ما از قسمت چربی‌ها کاهش پیدا می‌کند و برای مثال فردی که 5 کیلو کاهش وزن دارد، بین 4 تا 4.5 کیلو از چربی و بقیه از دو ماده دیگر کم می‌شود.
وی با اشاره به رژیم‌های لاغری اینستاگرامی گفت: در این نوع رژیم‌ها بخش عمده کاهش وزن با کاهش آب و پروتئین صورت می‌گیرد که لاغری فوری را نشان می‌دهد. وقتی کاهش وزن با رژیم‌های لاغری غیراصولی صورت می‌گیرد، فرد دچار افتادگی پوست و پیری صورت می‌شود. وقتی رژیم غذایی می‌گیریم تا در عرض یک ماه، 10 کیلو وزن کم کنیم، مشخص است که بیشترین آسیب را به بدن وارد می‌کنیم.
قرص‌های لاغری با تأثیر موقت و مواد تشکیل‌دهنده خطرناک
این متخصص تغذیه در خصوص قرص‌های لاغری که تبلیغات ماهواره‌ای زیادی هم دارد، بیان کرد: افرادی که دنبال معجزه برای لاغری هستند، بیشتر به سمت شیادان کشیده می‌شوند و اکثراً نمونه‌های خوبی برای خرید این محصولات تقلبی به شمار می‌روند.
وی توضیح داد: بدین‌ترتیب چندی پیش طرح پژوهشی در دانشگاه روی 15 محصول اعم از قرص‌ها و داروهای گیاهی لاغری انجام دادیم. در آزمایشگاه، مواد تشکیل‌دهنده اکثر این قرص‌ها را آنالیز کردیم که مشخص شد عمده مواد موجود در این قرص‌ها داروهای ادرارآور و برخی هورمون‌ها و آمفتامین است.
این متخصص تغذیه افزود: به‌دلیل وجود ترکیبات ادرارآور، فرد با مصرف آنها مدام دستشویی می‌رود و همین امر سبب کاهش وزن می‌شود. یک انسان عادی در طول روز یک لیتر تا 1200سی سی ادرار می‌کند. حال با خوردن این قرص‌ها به خاطر مواد موجود در آن، دو تا دو ونیم لیتر ادرار می‌کند. زمانی که فرد روی ترازو می‌رود با کاهش وزن چهار کیلویی رو به رو می‌شود و با خود می‌گوید این قرص مؤثر است و به دیگران هم پیشنهاد می‌کند در صورتی که او فقط آب بدنش را از دست داده و با قطع کردن قرص‌ها ظرف چند روز وزن به حالت قبل بازمی‌گردد. در واقع فقط فشار بسیاری را به کلیه‌هایش وارد کرده است.عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران با اشاره به اینکه دیگر مواد تشکیل‌دهنده این قرص‌ها، هورمون‌های تیروئید با دوزهای بالاست، اظهار داشت: داروهای اعصاب که به شدت فرد را عصبی و مضطرب می‌کند و ترکیبات آمفتامین که در مواد مخدر شیشه وجود دارد، در این قرص‌ها و پودرها یافت می‌شود که واقعاً سبب کاهش وزن موقت هم می‌شود اما به چه قیمتی؟!

حداکثر کاهش وزن، 4 کیلو در ماه
به گفته وی، برای کاهش وزن باید رژیم غذایی داشته باشیم. یعنی غذایی که می‌خوریم باید از انرژی‌ای که مصرف می‌کنیم، کمتر باشد. بنابراین باید رژیم غذایی با کالری کمتر را پیش بگیریم به طوری که نیازهای اساسی بدن تأمین شود. وقتی مقدار مصرف غذا کاهش یافت، بدن به سمت مصرف چربی می‌رود و چربی‌ها به مرور با ادامه‌دار بودن رژیم کمتر شده و وزن پایین می‌آید.
وی با اشاره به اینکه افراد با رژیم اصولی و مناسب حداکثر 4 کیلو در ماه می‌توانند کاهش وزن داشته باشند، گفت: برای کاهش وزن باید به متخصص تغذیه یا کارشناس تغذیه مراجعه کنید تا شاهد کاهش وزن مناسب بدون آسیب به بدن باشید. بدن انسان در طول هفته حداکثر یک کیلو تا یک کیلو و 200 گرم می‌تواند کم کند. اگر افراد دیدند در طول ماه بیش از 4 کیلو کاهش وزن دارند، قطعاً یک‌جای کار مشکل دارد.