حسین فاطمی
خبرنگار

به موازات اتفاقات میدانی در غزه و نیز تلاش‌های دیپلماتیک برای تبادل اسرا، تحولات سیاسی هم در میان گروه‌های فلسطینی مشاهده می‌شود که حکایت از تحولات ناشی از مذاکرات پس پرده دارد. در همین باره نخست‌وزیر تشکیلات خودگردان فلسطین دیروز (دوشنبه) استعفای دولت این تشکیلات در کرانه باختری را اعلام کرد.
به نوشته ایسنا، «محمد اشتیه»، نخست‌وزیر دولت تشکیلات خودگردان در سخنانی در این باره اعلام کرد‌: «استعفای دولت را به محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان ارائه کردم.» البته اشتیه در ابتدای جلسه هیأت وزرا در کنار اعلام این خبر تأکید کرد: «ما در صحنه رویارویی با رژیم اشغالگر باقی خواهیم ماند و تشکیلات خودگردان فلسطین به مبارزه برای ایجاد کشور در سرزمین فلسطین ادامه خواهد داد.» وی ادامه داد: «معتقد هستم مرحله بعدی و چالش‌های آن نیازمند ترتیبات و تدابیر جدید دولتی و سیاسی است.» اشتیه همچنین گفت: «واقعیت جدید در غزه مستلزم گسترش اختیارات تشکیلات خودگردان فلسطین بر کل سرزمین فلسطین است.» با این حال و در صورت موافقت محمود عباس با نامه استعفای دولت، کابینه اشتیه تا زمان تشکیل دولت جدید، به صورت موقت امور را مدیریت خواهد کرد و به دولت پیشبرد امور (موقت) تبدیل خواهد شد.
 
استعفای اشتیه و تشکیل دولت تکنوکرات فلسطینی
دولت تشکیلات خودگردان دیروز دوشنبه در حالی استعفا کرد که یک روز قبل از آن، یک منبع فلسطینی از احتمال تشکیل دولت جدید تکنوکرات فلسطین تا پایان هفته جاری خبر داده بود. در سایه آنچه عنوان شد این ظن و گمان وجود دارد که استعفای اشتیه و تشکیل دولت تکنوکرات فلسطینی چندان بی‌ارتباط با مذاکرات جاری در قبال تحولات غزه نیست، خاصه آنکه بخشی از این گفت‌و‌گوها به آینده این باریکه و نحوه اداره آن بازمی‌گردد. در همین باره و براساس گزارش اسکای نیوز عربی، این تحولات در راستای تقویت اخباری رخ می‌دهد که هفته اخیر از موافقت جنبش مقاومت اسلامی فلسطین (حماس) با تشکیل یک دولت تکنوکرات خبر داده بود که مأموریت آن بازسازی غزه و بازگشت امنیت به این باریکه پس از جنگ است.
منابع شبکه خبری اسکای نیوز عربی از احتمال سپرده شدن مأموریت تشکیل چنین دولتی به «محمد مصطفی»، رئیس صندوق سرمایه‌گذاری فلسطین خبر داده‌اند. خبرنگار اسکای نیوز عربی اعلام کرد که نشانه‌هایی از موافقت جنبش حماس با تشکیل دولت تکنوکرات وجود دارد. این دولت تکنوکرات هیچ‌گونه ارتباطی با هیچ حزب فلسطینی نخواهد داشت و نیروهای مستقل و حرفه‌ای اداره مرحله انتقالی را تا زمان برگزاری انتخابات در صورت آرام شدن اوضاع برعهده خواهند داشت. خبرنگار اسکای نیوز عربی همچنین گفت، نشانه‌هایی پیرامون توافق ابتدایی جنبش حماس برای ورود به سازمان آزادی‌بخش فلسطین به شرط ارتباط آن با یک چشم‌انداز سیاسی روشن و واضح وجود دارد که منجر به تشکیل کشور مستقل فلسطین شود.
حمله به نوار غزه و اظهارات اشغالگران و امریکا مبنی بر اجازه ندادن به حماس برای اداره نوار غزه پس از جنگ، بررسی نحوه و آینده مدیریت نوار غزه را به دنبال داشت که از جمله پیشنهادهای مطرح شده در این باره تشکیل دولت تکنوکراتی برای حکومت بر غزه و کرانه باختری به منظور یک دوره انتقالی، متشکل از همه جناح‌های فلسطینی از جمله حماس است، در حالی که گروه‌های فلسطینی در حال حل و فصل اختلافات و توافق بر سر طرح نقشه راه جهت برگزاری انتخابات ریاستی و پارلمانی هستند. این گروه (حماس) از زمان جنگ اشغالگران در نوار غزه همواره از طریق رهبران خود بیش از یک بار آمادگی خود را برای بازسازی وضعیت داخلی فلسطین در پرتو گفت‌وگوهای مستمر درباره «روز پس از جنگ» و ارائه گزینه‌هایی برای مدیریت نوار غزه اعلام کرده‌ است.
 
موضع حماس در قبال تشکیل دولت جدید در فلسطین
اگر چه موضوع استعفای دولت خودگردان و ارتباطش با تشکیل دولتی تکنوکرات برای اداره آینده نوار غزه طی دو روز گذشته توسط رسانه‌ها دست به دست می‌شود و در این بین هم منابع آگاه اعلام کرده‌اند، نشانه‌هایی وجود دارد مبنی بر اینکه حماس با تشکیل این دولت موافقت کرده است. با وجود این و در مقابل جهاد طه، سخنگوی رسمی حماس، بحث تشکیل دولت تکنوکرات فلسطینی در مرحله آتی را تکذیب کرد و اظهار داشت: اولویت در حال حاضر توقف تجاوزگری اسرائیل علیه فلسطین و مردم ماست. طه در گفت‌وگو با العربی الجدید تصریح کرد: «فعلاً صحبت در مورد تشکیل دولت تکنوکرات که در برخی رسانه‌ها منتشر می‌شود، زودهنگام است، اولویت اکنون برقراری آتش‌بس و پایان دادن به حملات و جنایات علیه مردم ماست.»
وی تأکید کرد: «تلاش‌ها ادامه دارد و امیدواریم به نتایج مطلوب از جمله آتش‌بس، عقب‌نشینی رژیم اسرائیل از غزه و بازگشت آوارگان دست یابیم.» سخنگوی حماس گفت: «ارتباط و هماهنگی بین گروه‌های فلسطینی ادامه دارد، اما موضوع تشکیل دولت‌ در حال حاضر مطرح نشده است.» منبع دیگری از حماس اظهار داشت: «به همه احزابی که با آنها صحبت شده، تأکید کردیم که اصولاً مخالفتی با تشکیل دولت وحدت ملی نداریم بلکه برعکس، با تمام قوا از آن حمایت می‌کنیم، مشروط بر اینکه در چهارچوبی جامع بر اساس یک برنامه خاص باشد.»
محمد نزال از رهبران حماس نیز گفت: «اولویت ما توقف تجاوزگری علیه ملت فلسطین و عقب‌نشینی اشغالگران از غزه است و بعد از آن می‌توان درباره سازکار اوضاع داخلی فلسطین و تشکیل دولت سخن گفت.» در حالی که مذاکرات آتش‌بس غزه با برگزاری نشست‌هایی در دوحه و پس از آن در قاهره از سرگرفته شده، طاهر النونو، مشاور رسانه‌ای اسماعیل هنیه، رئیس دفتر سیاسی حماس هم در گفت‌و‌گویی که با شبکه ماهواره‌ای «الجزیره» داشت، تأکید کرد که نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی کلیدهای اصلی موفقیت مذاکرات را رد کرده و با به رسمیت شناختن حقوق ملت فلسطین مخالفت می‌کند. در مقام نتیجه‌گیری نمی‌توان به قطع برهه زمانی فعلی را نقطه آغازی بر یک پوست‌اندازی سیاسی فلسطینی در قالب تشکیل دولت انتقالی تکنوکرات طی روزهای آتی دانست، چرا که هر گونه اقدام عملی برای رسیدن به این منظور مستلزم تعیین تکلیف مذاکرات فرمت پاریس، هم در قبال تبادل اسرا و هم رسیدن به چهارچوبی برای نحوه اداره غزه و بازیگران ذی‌مدخل در این باره است.