حسین فاطمی
خبرنگار

پس از چند ماه از کشتار در غزه و تداوم جنایت‌های رژیم صهیونیستی، ایالات متحده بار دیگر پیش‌نویس قطعنامه جدیدی را که از سوی الجزایر به شورای امنیت ارائه شده بود، وتو کرد. این در حالی است که ایالات متحده به عنوان اصلی‌ترین صحنه گردان جنگ در غزه پیشتر هم دو بار اقدام به وتوی قطعنامه‌ها در شورای امنیت کرده است. واشنگتن به موازات آنکه مدعی تلاش برای توقف جنگ در غزه است، در عمل نه تنها اجازه ارسال کمک‌ها به ساکنان این باریکه را نمی‌دهد که طی پنج ماه اخیر بی‌سابقه‌ترین حمایت تسلیحاتی و لجستیکی از رژیم صهیونیستی را به اجرا درآورده است.
با این حال وتوی مجدد قطعنامه از جانب امریکا موجی از واکنش‌های تند را به دنبال داشت. در همین باره به گزارش شبکه تلویزیونی المیادین، حماس در بیانیه‌ای اعلام کرد که اقدام دولت جو بایدن رئیس جمهور امریکا برای وتوی پیش نویس قطعنامه الجزایر در شورای امنیت که خواستار آتش بس فوری انساندوستانه و توقف کوچ اجباری فلسطینی‌ها بوده است بشدت محکوم می‌کند. حماس افزود: ما به شکست کشاندن این قطعنامه از سوی امریکا را به منزله متوقف کردن اراده بین‌المللی به نفع برنامه‌های رژیم نازیسم اشغالگر با هدف کشتار و آواره کردن بیشتر مردم فلسطین می‌دانیم. در این بیانیه آمده است: «این وتو، چراغ سبزی است برای اشغالگران به منظور ارتکاب کشتار‌های بیشتر و قتل عام مردم بی‌دفاع ما از طریق بمباران و گرسنگی و همچنین مشارکت مستقیم در جنگ علیه کودکان و غیرنظامیان بی‌دفاع در نوار غزه است.»
محمد الهندی از مسئولان جنبش جهاد اسلامی فلسطین نیز گفت که اسرائیل در حال نسل کشی است و هیچ کس آن را پاسخگو نمی‌کند. هیچ مقصدی برای غیرنظامیان وجود ندارد و آنها در همه جا در معرض گرسنگی قرار دارند. الهندی تأکید کرد: واشنگتن مسئولیت تأمین مالی و حمایت سیاسی و تسلیحاتی از اسرائیل را بر عهده دارد. ریاض منصور، نماینده فلسطین در سازمان ملل متحد هم وتوی قطعنامه آتش‌بس در غزه را توسط امریکا محکوم و آن را اقدامی «کاملاً بی‌ملاحظه و خطرناک» توصیف کرد. وی ادامه داد: «این وتو نمونه دیگری از حمایت امریکا از اسرائیل و ممانعت از پاسخگویی رژیم صهیونیستی برای جنگ علیه غزه است. پیام این وتو این است که اسرائیل می‌تواند به قتل عام مردم غزه ادامه دهد.»
 
واکنش‌های منطقه‌ای
در سطح منطقه هم وزارت خارجه کشورهای عربستان، قطر، کویت و مصر وتوی قطعنامه پیشنهادی الجزایر برای برقراری آتش‌بس در غزه توسط امریکا را محکوم کردند. به گزارش ایرنا به نقل از شبکه العربیه، وزارت خارجه عربستان طی بیانیه‌ای اعلام کرد، شورای امنیت سازمان ملل متحد باید به وظیفه خود عمل کند. این شورا بیش از هر زمان دیگری نیازمند اصلاحات است تا به مسئولیت‌هایش در حفظ امنیت و صلح جهانی بدون معیارهای دوگانه عمل کند. عربستان همچنین نسبت به بغرنج شدن شرایط انسانی در غزه و تشدید عملیات نظامی که امنیت و صلح جهانی را تهدید می‌کند، هشدار داد.
دولت قطر هم اقدام امریکا در وتو پیش نویس قطعنامه الجزایر درخصوص برقراری آتش بس در نوار غزه در شورای امنیت سازمان ملل را نشان از استانداردهای دوگانه جامعه جهانی در قبال فلسطینیان دانست. به گزارش خبرگزاری رسمی قطر، در این بیانیه آمده است: «حملات وحشیانه مستمر علیه غزه، هر از چند گاهی استانداردهای دوگانه و مواضع متفاوت جامعه بین‌المللی را در قبال جنایات جنگی سازمان یافته رژیم صهیونیستی علیه مردم فلسطین بویژه کودکان و زنان و همچنین بی‌تفاوتی جامعه جهانی نسبت به شرایط غم انگیز انسانی در نوار غزه را آشکار می‌کند.» همزمان تمیم بن حمد آل ثانی، امیر قطر و مشعل الاحمد الجابر الصباح، امیر کویت پس از رایزنی با یکدیگر بیانیه مشترکی صادر کردند و در آن نگرانی عمیق خود را نسبت به بحران انسانی نوار غزه و جنگ وحشیانه علیه هزاران غیرنظامی بی‌گناه از جمله زنان، کودکان و سالمندان ابراز کردند.
وزارت خارجه مصر نیز در واکنش به رأی وتوی امریکا اعلام کرد ممانعت از صدور قطعنامه‌ای که خواستار آتش‌بس در یک درگیری مسلحانه است، «یک سابقه شرم آور» در تاریخ شورای امنیت است. مصر ضمن نفی استانداردهای دوگانه در صحنه بین‌المللی اعلام کرد این امر اعتبار قواعد و مکانیسم‌های کاری نظام بین‌المللی کنونی بویژه شورای امنیت را که مسئولیت پیشگیری و حل و فصل منازعات و توقف جنگ‌ها بر عهده آن است، زیر سؤال می‌برد. علاوه بر این کشورها، محمد علی الحوثی، یکی از اعضای شورای عالی سیاسی گروه انصارالله یمن هم در فیس بوک خود نوشت که یمنی‌ها مشتاقند از دریاهای یمن برای حمایت از برادران خود در غزه بهره ببرند و به ذرت امریکایی که حاضر به وارد شدن به غزه نیست، نیازی ندارند.
وزارت خارجه سوریه نیز در بیانیه‌ای استفاده ایالات متحده از حق وتو را «دلیل آشکاری بر نفاق و دروغ بودن ادعاهایش درباره حفظ حقوق بشر در سراسر جهان و اثبات حمایت مستمر امریکا از کشتار مردم فلسطین توسط اسرائیل» دانست.
 
واکنش‌های فرامنطقه‌ای
علاوه بر کشورهای خاورمیانه، کشورهای فرامنطقه‌ای از شرق آسیا تا امریکای لاتین و حتی در ایالات متحده به وتوی امریکا واکنش نشان دادند. در این خصوص نماینده چین در سازمان ملل متحد این وتو را چراغ سبزی به ادامه کشتار در این منطقه خواند. به گزارش ایرنا و به نقل از تارنمای نمایندگی چین در سازمان ملل متحد، جانگ جون نماینده این کشور در پی وتوی امریکا تأکید کرد: «شورای امنیت باید قاطعانه به نقض جدی قوانین بین‌المللی و حقوق بین‌المللی بشردوستانه در حملات اسرائیل به غزه پاسخ دهد و از حاکمیت جهانی نیز حمایت کند.» وی افزود: «قطعنامه درحالی وتو شد که درگیری در نوار غزه به بی‌ثباتی سراسر خاورمیانه منجر شده و گسترش سایه جنگ بر سر این منطقه را در پی خواهد داشت.»
میگل دیاز کانل، رئیس‌جمهور کوبا هم در واکنش به وتوی قطعنامه شورای امنیت درباره غزه توسط امریکا تأکید کرد که واشنگتن همدست و شریک رژیم صهیونیستی در فاجعه نسل کشی فلسطینیان است. عامر زهر، وکیل و فعال امریکایی- فلسطینی هم، وتوی پیش نویس قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل برای آتش بس در غزه توسط امریکا را محکوم کرد و گفت این اقدام نشان می‌دهد که برای جو بایدن جان فلسطینیان ارزشی ندارد. زهر به الجزیره گفت: شرم آور است که امریکا به حمایت از پاکسازی قومی و نسل کشی فلسطینیان ادامه می‌دهد.
شورای مسلمانان امریکا هم، وتوی قطعنامه آتش‌بس در غزه توسط امریکا را شرم‌آور خواند و تأکید کرد که جو بایدن رئیس‌جمهور امریکا نباید همچون وکیل مدافع بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی عمل کند. به گزارش الجزیره، «نهاد عوض» مدیر شورای روابط امریکایی-اسلامی (شورای مسلمانان امریکا) تأکید کرد: «ما از مردم امریکا می‌خواهیم در تماس با کاخ سفید و نمایندگان منتخب خود به مخالفت با حمایت دولت از جنایات جنگی دولت اسرائیل ادامه دهند و از آنها بخواهند که به دنبال آتش‌بس، دسترسی به کمک‌های بشردوستانه، اجرای عدالت و صلح پایدار باشند.»
استفان دوجاریک، سخنگوی سازمان ملل هم در پی وتوی قطعنامه پیشنهادی الجزایر گفت: «پنج کشور عضو دارای حق وتو دارای مسئولیت عظیمی هستند. هر عضوی از شورای امنیت که از وتو استفاده کند باید در مقابل مجمع عمومی توضیح دهد و این رویه دوباره اتفاق خواهد شد.»
 
توجیه کاخ سفید
در سایه این واکنش‌های گسترده و البته تند، دولت بایدن مجبور به توجیه اقدامش در وتوی قطعنامه الجزایر شد. در همین رابطه هماهنگ کننده ارتباطات راهبردی شورای امنیت ملی کاخ سفید در توجیه مخالفت و وتوی امریکا در شورای امنیت سازمان ملل برای سومین بار با قطعنامه پیشنهادی برقراری آتش بس فوری در غزه مدعی شد که این قطعنامه «مذاکرات حساس» جاری درباره آزادی «گروگان ها» با حماس را به خطر می‌انداخت. جان کربی هماهنگ کننده ارتباطات راهبردی شورای امنیت ملی کاخ سفید پس از وتوی قطعنامه پیشنهادی الجزایر از سوی کشورش در سازمان ملل در جمع خبرنگاران مدعی شد: «ما امروز از قطعنامه‌ای که مذاکرات حساس را به خطر می‌اندازد، حمایت نکردیم. در واقع، برت مک گورک هم‌اکنون در منطقه است و فردا در قاهره جلساتی خواهد داشت. سپس به اسرائیل خواهد رفت تا ببینیم می‌توانیم به توافق آزادی گروگان‌ها دست یابیم یا خیر. رأی دادن به این قطعنامه می‌توانست این مذاکرات را به خطر بیندازد.» این سخنگوی دولت جو بایدن در عین حال گفت: «واشنگتن معتقد است که عملیات نظامی اسرائیل در رفح در شرایط کنونی یک فاجعه خواهد بود.»
برت مک گورک، مشاور ارشد جو بایدن رئیس جمهور امریکا در پی کاهش احتمال ایجاد آتش‌بس در غزه، امروز به منظور رایزنی درباره جنگ در این منطقه و رسیدن به توافق تبادل‌اسرا به مصر می‌رود. سفر مک‌گورک به پایتخت مصر در پی مخالفت «بنیامین نتانیاهو» نخست‌وزیر اسرائیل برای ارسال هیأتی دیگر به منظور مشارکت در گفت‌وگوهای قاهره و افزایش نگرانی امریکا و مصر از حمله به رفح انجام می‌شود. فرستاده ویژه جو بایدن در گفت‌وگوهایش در مصر روی دو محور متمرکز خواهد بود؛ مسأله رفح و احتمال حمله نظامی به آن و دیگری پرونده اسرای صهیونیست موجود نزد مقاومت فلسطین و تمایل واشنگتن برای ایجاد توافق تبادل اسرا میان رژیم اسرائیل و جنبش حماس.