در گفت‌وگوی «ایران» با مشاورمعاون وزیر رفاه درباره طرح فجرانه مطرح شد
استقبال 35 میلیونی از کالابرگ الکترونیک 220 هزار تومانی
از 17 بهمن ماه امسال دولت به مناسبت دهه فجر، طرحی جدید در راستای حمایت از معیشت خانوارها و تغذیه سالم در بستر شبکه ملی اعتبار با نام طرح فجرانه ایجاد کرده است. طرح فجرانه در قالب طرح کالابرگ الکترونیک کاملاً متفاوت با طرح‌های دیگر حمایتی دولت است. به‌این معنا که اعتبار ۲۲۰هزار تومان هیچ ارتباطی با یارانه نقدی ندارد و این میزان اعتبار در واقع هزینه مابه‌التفاوت قیمت روز ۱۱ قلم طرح کالابرگ الکترونیک است که به حساب یارانه‌بگیران در صورت خرید واریز می‌شود. «سید رضا یحیوی»، مشاور معاون وزیر رفاه و امور اقتصادی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی می‌گوید: از هنگام آغاز این طرح در 17 بهمن ماه امسال تاکنون بیش از 13 میلیون تراکنش صورت گرفته و 35 میلیون نفر از این طرح استقبال کرده‌اند. این میزان درکمتر از 12 روز بسیار قابل توجه است.
وی می‌گوید که در این مدت کم بیش از شش هزار میلیارد تومان منابع از سوی دولت هزینه شده و بیش از 18 هزار میلیارد تومان نیز حاصل خرید مردم از فروشگاه‌ها در قالب این طرح بوده است.
بنا به گفته یحیوی، این اولین باری است که در کشور چنین طرحی با این میزان حجم بدون ایجاد بار مالی دربستر یک شبکه ملی اعتبار ایجاد شده و هدف از آن نیز افزایش قدرت خرید مردم و تغذیه سالم برای خانوارهای کم درآمد متوسط جامعه به لحاظ درآمدی بوده است. یحیوی به این نکته اشاره می‌کند که طرح کالابرگ الکترونیک به صورت هدفمند، 11قلم کالای اساسی که می‌تواند نیازهای روزانه هر فرد را تأمین کند، به سمت سفره‌های مردم هدایت کرده است.
«سیدرضا یحیوی»، مشاور معاون وزیر رفاه و امور اقتصادی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی ابعاد این طرح را بخوبی از زوایای مختلف در مصاحبه با روزنامه ایران بیان کرده است.
طرح کالابرگ الکترونیک بیش از 9 ماه است که به‌صورت سراسری در حال اجراست و حالا هم از 17 بهمن ماه طرح فجرانه نیز در قالب این طرح در حال اجراست، چگونه می‌توان ادعا کرد که اقلام 11 گانه کالاهای اساسی به سفره‌های خانوارهای کم درآمد و متوسط هدایت می‌شود؟
با حذف ارز ترجیحی در اردیبهشت ماه سال 1401، دولت یارانه نقدی را در راستای کمک به ارتقای امنیت غذایی افزایش داد، اما برای اینکه به‌صورت هدفمند یارانه‌ها به سفره‌های مردم هدایت شوند، تصمیم گرفت با آماده‌سازی زیرساخت‌ها برای طرح «کالابرگ الکترونیک» شرایطی را مهیا کند که یارانه‌بگیران دهک‌های یک تا هفت درآمدی یارانه خود را صرف خرید سبد غذایی سالم و لازم برای خانواده کرده و از این بابت یارانه مضاعف دریافت کنند که به نوعی تشویق برای خرید خوراک ضروری باشد. این طرح در گام نخست به صورت پایلوت در یک استان که هرمزگان بود از اواخر اسفندسال گذشته آغاز شد و در خردادماه امسال به‌صورت سراسری در کل کشور فعالیت خود را آغاز کرد. از اسفند سال گذشته تا خرداد ماه امسال تنها 25 هزار فروشگاه خرد و زنجیره‌ای به این طرح پیوسته بودند اما حالا بیش از 210 هزار فروشگاه خرد و کوچک به این طرح پیوسته‌اند.
این زیرساخت اعتباری چقدر در راستای اهداف‌تان که در طرح کالابرگ الکترونیک در نظر گرفته بودید، اثرگذار بوده است؟
بدون این زیرساخت هرگز طرح کالابرگ الکترونیک نمی‌تواند اجرایی شود، چرا که همه این طرح حول محور شبکه ملی اعتبار عملیاتی می‌شود. این شبکه به شاپرک (سامانه شاپرک با هدف نظارت بر پرداخت‌ها و عملیات بانکی اینترنتی راه‌اندازی شده است) متصل بوده و مصرف‌کننده و فروشنده در هر جایی از کشور بدون اینکه به سامانه‌ای دیگر متصل شوند با همان کارتخوان‌های موجود و با کارت‌های بانکی خود اقدام به خرید و فروش می‌کنند.
بر اساس این شبکه است که اقلام غذایی مشمول یارانه کددار شده و همچنین کد ملی یارانه‌بگیران شارژ شده و با همه کارت‌های بانکی به همان میزان یارانه خرید صورت می‌گیرد. به عبارتی، در این زیرساخت ابزار جدید به وجود نیامده که رانت تولید شود.
قبل از اینکه به سراغ جزئیات طرح فجرانه که موضوع اصلی مصاحبه است برویم، به‌صورت مختصر درباره اجرای طرح کالابرگ در بستر شبکه ملی اعتبار توضیح بدهید؟
در مرحله یارانه تشویقی 120 هزار تومانی طرح کالابرگ الکترونیک، دهک‌های اول تا هفت درآمدی به عنوان مصرف‌کننده نهایی، می‌توانستند با استفاده از کارت‌های بانکی خود یک ماه زودتر از هر فروشگاه یا سوپرمارکتی با اعتبار یارانه خود، در صورت خرید 200 هزار تومان کالای مورد نظر را که در لیست اقلام یارانه‌ای قرار دارد (براساس مصوبه شورای امنیت غذایی و با توصیه وزارت بهداشت اکنون 11 قلم کالای خوراکی ضروری مردم شامل طرح کالابرگ الکترونیک هستند و برمبنای قیمت سال 1401) خریداری کنند، دولت 120 هزار تومان به ازای هر یارانه‌بگیر به آنها اختصاص می‌داد. این طرح به گونه‌ای بود که هفت دهک اول درآمدی و مددجویان تحت پوشش سازمان بهزیستی و کمیته امداد از امتیاز تشویقی آن بهره‌مند می‌شدند و اگر ۲۰۰هزار تومان مبلغ یارانه خود را از میان ۱۱ قلم کالای مشخص خریداری می‌کردند، یارانه تشویقی ۱۲۰ هزار تومانی در بستر شبکه ملی اعتبار و براساس کد ملی سرپرستان خانوار به حساب آنها واریز می‌شد. برنج ایرانی، حبوبات، شیر کم‌چرب، پنیر، ماست کم‌چرب، مرغ، تخم‌مرغ، روغن مایع، ماکارونی و قند و شکر که طبق نظر انستیتوی تغذیه ایران به تأیید رسیده بود و در سبد غذایی این طرح با قیمت سال ۱۴۰۱ تعریف شد، اقلام این طرح محسوب می‌شوند. با استفاده از این طرح، یارانه دهک‌های یک تا ۳ درآمدی به ۵۲۰ هزار تومان و یارانه دهک‌های چهارم تا هفتم درآمدی به ۴۲۰ هزار تومان افزایش یافت.
در مورد اینکه دسترسی مردم به اطلاعات و جزئیات این طرح افزایش یابد تغییراتی در برنامه کاربردی «شما» اتفاق می‌افتد؟
نسخه جدید برنامه کاربردی «شما» با پهنای بالا تا دوم اسفند ماه رونمایی می‌شود. در این برنامه کاربردی خانوارهای دهک‌های یک تا 7 درآمدی می‌توانند به ریزترین جزئیات طرح فجرانه دسترسی پیدا کنند. به طور مثال مردم می‌توانند نزدیکترین فروشگاه به محل زندگی خود را با روشن کردن مپ موبایل متوجه شوند. در نسخه جدید دیگر اختلالی بابت خدمت‌رسانی به این اقشار به وجود نمی‌آید. داده‌ها نشان می‌دهد که 18 تا 35 نفر در ثانیه وارد برنامه کاربردی شما می‌شوند.
در 12 روز گذشته چه میزان استقبال از این طرح صورت گرفته است؟
در 12 روز گذشته از مجموع 61 میلیون نفر واجد شرایط کالابرگ طرح فجرانه 55 درصد استقبال کردند یعنی به عبارتی حدود 35 میلیون نفر از فروشگاه‌های زنجیره‌ای و خرد از طریق کالابرگ اقلام 11گانه را خریداری کرده‌اند.
برش
طرح فجرانه چه تفاوتی با طرح یارانه 120 هزار تومان تشویقی دارد؟
اول اینکه در این طرح، یارانه نقدی از طرح کالابرگ الکترونیک، کاملاً جدا شده است. یارانه‌بگیران مشمول طرح کالابرگ می‌توانند بدون هزینه‌کرد یارانه نقدی، با اعتبار ۲۲۰ هزار تومان به ازای هر یارانه‌بگیر، از ۱۱ قلم کالای گفته شده خرید کنند.
در این طرح یک سبد غذایی حاوی ۱۱ قلم برای تأمین حداقل کالری، پروتئین، ریزمغذی و ویتامین‌های لازم برای هر فرد منطبق با نظر انستیتو تغذیه ایران با قیمت‌های مبنای سال ۱۴۰۱ انتخاب شده و مابه‌التفاوت قیمت سبد مبنا با قیمت روز از محل یارانه جدید که همان ۲۲۰ هزار تومان است تأمین می‌شود. بر این اساس قیمت روز سبد اقلام ۷۴۳ هزار و ۷۵۰ تومان بوده که خانوار دهک‌های اول تا هفتم درآمدی در صورت خرید این سبد باید قیمت سال گذشته را به مبلغ ۵۲۳ هزار و ۳۰۰ از جیب خود پرداخت کرده و مابه‌التفاوت آن را تا قیمت روز به مبلغ ۲۲۰ هزار و ۴۵۰ تومان از محل اعتبار جدید دولت تأمین کنند.
خانوارها فرصت دارند تا قبل از دریافت یارانه نقدی جدید این میزان یارانه ارائه شده را پرداخت کنند. البته دراین طرح، دیگر نمی‌توان اعتبار یک کالا را به کالای دیگر اختصاص داد. به طور مثال برای گوشت قرمز به ازای نیم کیلو گوشت، 75 هزار تومان اعتبار در نظر گرفته شده یک خانوار چهار نفره 300 هزار تومان اعتبار گوشت دارد. اما باید قیمت مبنا را پرداخت کند و قیمت مبنا را که پرداخت کرد 300 هزار تومان اعتبار مضاعف را دریافت می‌کند. مشمولان با نصب برنامه شبکه ملی اعتبار «شما» می‌توانند فروشگاه‌های نزدیک محل سکونت را شناسایی کرده و برای خرید ۱۱ قلم کالای اساسی به این مراکز خرید مراجعه و برای استعلام از مانده حساب کد دستوری # ۱۴۶۳*۵۰۰* را شماره‌گیری کنند.