تاریخ دوباره تکرار شد؛ برای چندمین بار. به دلیل ورود ریسک‌های خارجی بازار ارز دچار نوسان می‌شود، دلالان روی این نوسان موج سواری می‌کنند، برخی برای کسب سود و جا نماندن از غافله دلار می‌خرند و در نهایت همان اتفاق تکرار می‌شود. تنها پس از چند روز قیمت‌ها عقبگرد می‌کند و در این میان تعدادی از خریداران متضرر می‌شوند.
طی هفته‌های اخیر بازار ارز ایران، همین سیکل رقم خورد. با تند شدن تحولات منطقه‌ای و درگیری‌های نظامی، بازار ارز - البته بخش غیررسمی بازار- تحت تأثیر قرار گرفت و با کاهش نگرانی‌ها قیمت عقب نشست. درحالی که برخی انتظار دلار 60 هزارتومان و حتی بالاتر را داشتند، دلار با عقبگردی سریع و به دنبال روند ریزشی که از روز شنبه آغاز کرده بود دوباره به کانال 55 هزارتومان بازگشت؛ روندی که به اعتقاد کارشناسان ادامه خواهد داشت و دلار به همان کانال 50 تا 51 هزارتومان بازخواهد گشت.
 
قابل پیش‌بینی شدن نرخ ارز، سیاست بانک مرکزی
 رئیس بانک مرکزی گفت: سیاست این نهاد، ایجاد شرایط برای قابل پیش‌بینی شدن نرخ ارز است. محمدرضا فرزین در نشست شورای گفت‌و‌گوی دولت و بخش خصوصی استان تهران با بیان اینکه مرکز مبادله به‌عنوان مرکز اصلی تأمین ارز مورد نیاز کشور محسوب می‌شود، تصریح کرد: امیدواریم بتوانیم سال آینده ارز کشور را در خدمت تولید قرار دهیم.
وی همچنین با اشاره به اینکه تراز تجاری کشور مثبت است، اظهار داشت: تراز گمرکی در سال‌جاری منفی بوده که به‌دلیل محاسبه صادرات غیرنفتی است و اندکی کاهش داشت. فرزین با اشاره به افزایش واردات به کشور، تأکید کرد: تلاش کردیم روند واردات متوقف نشود، زیرا نمی‌خواستیم رشد در کشور دچار مشکل شود. وی تصریح کرد: در ۹ ماهه امسال بیش از ۸۷ درصد کالاهای وارداتی به محصولات واسطه‌ای و سرمایه‌ای اختصاص داشته است و ارز آن تأمین شده است که البته با آمار رشد ایده‌آل فاصله داریم اما در نرخ‌های رشد دهه‌های گذشته افزایش بیشتری را تجربه کردیم.
فرزین با تأکید بر اینکه نرخ کانال‌ها، قیمت ارز قاچاق است، تأکید کرد: نرخ ارز کشور را بانک مرکزی اعلام می‌کند و توان پرداخت کامل آن را دارد و در آن دچار محدودیت نشده‌ایم. وی افزود: پرداخت ارز از سوی بانک مرکزی نسبت به چهار سال گذشته ۶۰ درصد و نسبت به سال گذشته ۱۰ درصد افزایش داشته است.

سیاست مهار نقدینگی موفقیت‌آمیز بود
رئیس‌کل بانک مرکزی گفت: طبیعی بود که اگر بخواهیم نقدینگی را مهار کنیم در ابتدا ممکن است برخی واحدها در تأمین نقدینگی دچار مشکل شوند، اما چاره‌ای نداشتیم تا بتوانیم با این روش نقدینگی را در سطح باثباتی تأمین کنیم که خوشبختانه این سیاست تاکنون موفق بوده است.
فرزین اظهار داشت: یکی از سیاست‌های ما در سال‌جاری، کاهش رشد نقدینگی و پایه پولی بود که در نتیجه اجرای این سیاست در 12 ماهه منتهی به دی ماه امسال، نرخ رشد نقدینگی به ۲۵.۲ و نرخ رشد پایه پولی به ۳۱.۳ رسید‌.
فرزین ادامه داد: در حوزه سیاست‌های پولی طبیعی بود که اگر بخواهیم نقدینگی را مهار کنیم در ابتدا ممکن است در تأمین نقدینگی، برخی واحدها دچار مشکل شوند، ما چاره‌ای نداشتیم که این محدودیت را در بانک‌ها اعمال کنیم تا نقدینگی را بتوان‌‌ در سطح باثباتی تأمین کرد؛ خوشبختانه تاکنون این سیاست موفقیت‌آمیز بوده است.
رئیس‌کل بانک مرکزی اظهار داشت: البته مشکل ما در کشور این است که بار تأمین مالی برعهده نظام بانکی است و ۹۰درصد تأمین مالی توسط نظام بانکی انجام می‌شود و طبیعی است که اگر بانک خارج از ظرفیت تأمین مالی کند، آثار تورمی خواهد داشت.
فرزین تصریح کرد: به همین دلیل تصمیم گرفتیم اجازه گواهی سپرده خاص بدهیم و ۲۸۰ همت را در بین واحدهای مختلف تقسیم کنیم که این کار از چهارشنبه آغاز شده و اکنون روز سوم کاری آن است.
رئیس کل بانک مرکزی گفت: این هم سیاستی است که ضمن هدایت نقدینگی، منجر می‌شود نقدینگی جدید به واحدهای تولیدی منتقل شود و رشد را دچار کاهش نکند و همچنان واحدهای تولیدی از طریق نظام بانکی تأمین مالی شدند، اگرچه همچنان معتقدم که باید سراغ متنوع‌سازی تأمین مالی در کشور برویم.
فرزین با بیان اینکه تمرکز صرف فقط بر نظام بانکی که بسیاری از بانک‌های ما مشکل کفایت سرمایه دارند می‌تواند آثار تورمی داشته باشد‌، افزود: البته در ادامه راه در سال آینده سیاست اساسی ما این است که اصلاحات اساسی در نظام بانکی انجام دهیم و ممکن است پرهزینه باشد ولی تا اصلاحات را انجام ندهیم نمی‌توانیم در یک مسیر باثبات قرار بگیریم.
وی با اشاره به برنامه انحلال سه مؤسسه اعتباری در سال‌جاری، گفت: تاکنون دو مؤسسه منحل شده و یک مؤسسه دیگر را بزودی منحل می‌کنیم و برای سال آینده نیز ۸ بانک را در مسیر اصلاح قرار داده‌ایم.
فرزین تأکید کرد: باید مسیر اصلاحات این 8 بانک طی شود و ناترازی‌شان کاهش یابد اگرچه برخی ناترازی بانک‌ها از ناترازی اقتصاد و ناترازی دولت است‌ ولی در نظام بانکی به دنبال کاهش ناترازی هستیم تا مسیر تورمی را در کشور متعادل کنیم. رئیس شورای پول و اعتبار ادامه داد: درمورد بازار ارز سیاست ما همچنان سیاست پیش‌بینی‌پذیر کردن نرخ ارز از مسیر مرکز مبادله است و این مرکز نهاد اصلی بانک مرکزی برای تأمین نیازهای ارزی کشور است.
 
خریداران فروشنده شدند
همزمان با آغاز روند کاهشی قیمت‌ها در بازار ارز، قیمت دلار به کانال ۵۵ هزار تومان و قیمت سکه به کانال ۳۱ میلیون تومان بازگشت؛ فعالان بازار ارز و طلا می‌گویند: مردم از ترس ریزش بیشتر قیمت‌ها، فروشنده شده‌اند.
به گزارش تسنیم، با آغاز سیر نزولی قیمت‌ها در بازار طلا و ارز شاهد ریزش قیمت دلار، سکه و طلا هستیم تا جایی که قیمت سکه از کانال 33 میلیون تومان به 31 میلیون تومان و قیمت دلار از 58 هزار تومان به میانه کانال 55 هزار تومان کاهش یافته است. قیمت هر گرم طلای 18 عیار که در روزهای اخیر به کانال 3 میلیونی هم رسیده بود هم‌اکنون در کانال 2.7 میلیونی نوسان دارد.
با اقدامات بازارساز و افزایش عرضه ارز در بازار، خریداری برای ارزهای اصلی وجود ندارد؛ نگاهی به آمار معاملات و ارزهای عرضه شده در نیما نشان می‌دهد که باوجود حجم سنگین عرضه، خریداری در بازار وجود ندارد. در بازار آزاد ارز، به اذعان فعالان بازار و کارشناسان اقتصادی آنچه موجب افزایش قیمت‌ها شده بود، خبرهای سیاسی و تنش‌های منطقه بوده و هیچ دلیل اقتصادی برای افزایش قیمت‌ها وجود نداشت به همین دلیل هم بسیاری از کارشناسان اقتصادی به مردم هشدار می‌دادند که فریب دلال‌ها را نخورند چراکه ریزش قیمت‌ها محتمل است و قطعاً بانک مرکزی اجازه ادامه این نوسانات را نخواهد داد.
با مجوز بانک مرکزی، از روز چهارشنبه 11 بهمن ماه عرضه اوراق گواهی سپرده خاص با سود 30 درصدی در بانک‌ها آغاز شد؛ مردم استقبال خوبی از این اوراق داشتند و همین امر موجب شد برخی بانک‌ها ساعت کاری خود را افزایش دهند. کارشناسان اقتصادی انتشار اوراق گواهی سپرده با سود 30 درصدی را اقدامی تأثیر‌گذار برای کاهش نوسانات ارزی می‌دانند.نرخ بهره بدون ریسک، مهم‌ترین ابزار بانک مرکزی برای کنترل تورم و جلوگیری از تقاضای سفته بازی است. افزایش نرخ بهره بدون ریسک در واقع هزینه فرصت سرمایه‌گذاری در سایر بازارها را بالا می‌برد و همین مسأله از تقاضای سوداگری در سایر بازارها می‌کاهد. این اوراق در بازه یک هفته‌ای منتشر می‌شود. این در کوتاه‌مدت شرایطی را برای سایر بازارها تغییر می‌دهد و فشار بر معاملات درهم به خاطر افزایش تقاضای تسویه کاهش می‌یابد. علاوه بر این، حراج شمش طلا در مرکز مبادله و ضرب سکه‌های جدید و بدون تاریخ از سوی بانک مرکزی موجب شد از التهابات بازار طلا و سکه هم کاسته شود؛ اعلام خبر ضرب سکه‌های بدون تاریخ موجب کاهش چند میلیونی حباب سکه شده است. قطعاً با آغاز معاملات این سکه‌ها در مرکز مبادله، بازهم باید شاهد کاهش بیشتر و تخلیه حباب سکه باشیم. با آغاز روند نزولی قیمت‌ها در بازار طلا و ارز، فعالان بازار پیش‌بینی می‌کنند که در روزهای آینده نیز روند نزولی قیمت‌ها ادامه خواهد داشت. به گفته فعالان بازار ارز، از ظهر دیروز با ادامه روند کاهشی قیمت‌ها، از تعداد خریداران بازار بشدت کاسته شده و اکثر مردم حاضر در بازار فروشنده هستند.
 
افت شدید در بازار هرات و درهم
دلار در بازار هرات این روزها نرخ 57 هزار و 460 تومان را به دلیل شروع روند کاهش در قیمت درهم، از دست داده و در 56 هزار و 150 تومان متوقف شده است. قیمت درهم امارات نیز طی معاملات روزهای گذشته با کاهش 330 تومانی در 15 هزار و 590 تومان به کار خود‌ پایان داد، یک شایعه در بازار دست به دست می‌شد که آن را به کاهش قیمت درهم ربط می‌دادند، طبق این خبر پتروشیمی خلیج فارس در روز شنبه تزریق داشته است.
در این مدت بازارساز از درهم به عنوان اهرم کاهشی بازار ارز استفاده کرده و افزایش تقاضای تسویه در آستانه سال نوی چینی کارایی این اهرم را از بین برده است. حال به نظر می‌رسد بانک مرکزی به دنبال تقویت بیشتر منابع درهم است تا قدرت خود را در بازار ارز از کانال درهم تثبیت کند.

برش

کاهش بی‌سابقه حباب سکه
قیمت سکه در کانال 33 میلیون آغاز به کار کرد و با کاهش بیش از یک میلیونی در 32‌میلیون و 100 هزار تومان بسته شد. حباب سکه با کاهش کانال 5 میلیون را از دست داد و به 4 میلیون و 800 هزار تومان رسید. حباب سکه روز شنبه در دو ماه اخیر بی‌سابقه بوده و آخرین بار در 11 آذر به این سطوح رسیده بود. در شرایطی که معاملات دلار برای عموم غیرقانونی و قاچاق تلقی می‌شود، مردم تقاضای احتیاطی و سرمایه‌گذاری خود را به جای دلار وارد بازار سکه کرد‌ند تا ‌دارایی خود را از گزند تورم محافظت کنند. در تمام دنیا در شرایط تورمی تقاضا برای طلا، ارز و کالای سرمایه‌ای برای حفظ قدرت خرید افزایش پیدا می‌کند. در چنین شرایطی، حباب سکه ضربه‌گیر تقاضای مردم برای بازار ارز است و از ورود بیشتر سرمایه‌ها به بازار ارز می‌کاهد و از آنجایی که بلافاصله تحت تأثیر دلار نوسان می‌کند، توانسته برای نقدینگی جذاب باشد.