نهضت ملی مسکن، ساخت واحدهای مسکونی در حوزه های مختلف شهری، روستایی، نوسازی بافت فرسوده و... را اجرا می‌کند. در این برنامه ساخت مسکن روستایی و بخشی از مسکن شهری به بنیاد مسکن محول شده است. بر اساس این برنامه بنیاد مسکن تعهد دارد در مجموع یک میلیون و ۶۰۰ هزار واحد را به اجرا برساند و در مشارکت با مردم و سازندگان آنها را تکمیل کرده و تحویل متقاضیان دهد. علاوه بر مسکن روستایی، مقرر شده تا عملیات طرح نهضت ملی مسکن در شهرهای زیر  25 هزار نفر جمعیت نیز توسط بنیاد مسکن انجام شود. حمیدرضا سهرابی معاون مسکن شهری بنیاد مسکن انقلاب اسلامی در گفت‌و‌گو با «ایران» روند ساخت واحدهای نهضت ملی مسکن را تشریح کرد.
 
•  بخشی از ساخت واحدهای نهضت ملی مسکن به بنیاد مسکن واگذار شده است. با توجه به اینکه بنیاد مسکن مسئول ساخت مسکن روستایی است، تفکیک ساخت مسکن شهری و روستایی در برنامه نهضت ملی مسکن توسط بنیاد به چه صورت است؟
بنیاد مسکن در نهضت ملی پیشران است، طی جلساتی که با مسئولین مربوطه داشتیم، بنا شد تا حدود ۲۰۰ هزار واحد نهضت ملی مسکن توسط بنیاد مسکن در شهرها ساخته شود اما به دلیل عدم وجود زمین توسط این بنیاد قاعدتاً باید زمین از سوی وزارت راه و شهرسازی تأمین شود و در مقابل متقاضیان نیز از سوی وزارتخانه به بنیاد مسکن معرفی شوند. تا به امروز حدود ۱۸۳ پروژه عملیاتی شده و حدود ۲۰۵ هزار واحد نهضت ملی نیز تعریف پروژه شده است یا به عبارت دیگر ۱۸۳ هزار واحد زمین به متقاضیان تخصیص داده شده تا خود متقاضیان آغاز به ساخت‌وساز کنند و یا زمین پروژه برای ساخت توسط خود بنیاد تأمین شده است.
 
•  تسهیلات پرداختی به متقاضیان مسکن شهری مانند مسکن روستایی توسط بنیاد، افراد به بانک‌ها معرفی می‌شوند؟
 
زمانی که متقاضی به بنیاد مسکن معرفی می‌شود برای دریافت تسهیلات به بانک مسکن معرفی می‌شود؛ البته اخیراً بانک‌های دیگری مانند ملی، ملت، تجارت و صادرات نیز به بانک مسکن اضافه شده است اما عمده پرداخت تسهیلات نیز توسط بانک مسکن انجام می‌شود و طبق قوانین به متقاضیان نهضت ملی وام اعطا می‌کنند. اعطای تسهیلات به متقاضیان طبق روال پیش می‌رود و بانک مسکن نسبت به باقی بانک‌ها روند بهتری را در پیش دارد اما چند بانکی که اخیراً اضافه شده به دلیل عدم آشنایی با روند، کند پیش می‌روند.
 
• واگذاری زمین روستایی نیز بر اساس طرح دولت در حال اجراست. این برنامه چگونه اجرا می‌شود؟
بر اساس برنامه توسعه روستایی و مصوبه شورای عالی مسکن، تا پایان امسال ۵۰۰ هزار قطعه زمین در روستاها به متقاضیان واجد شرایط برای ساخت مسکن واگذار می‌شود. به عبارت دیگر در سال‌جاری ۵۰۰ هزار قطعه زمین و سال آینده هم همین میزان واگذار خواهد شد و به همین تعداد زمین، تسهیلات ساخت روستایی نیز واگذار می‌شود. در موضوع تأمین زمین، اولین اولویت بنیاد مسکن، تملک اراضی ملی در روستاهایی است که ظرفیت ساخت مسکن را دارند. همچنین از دیگر اولویت‌ها در تأمین زمین، اراضی روستاهای حریم شهرها هستند.
• برنامه مقاوم‌سازی واحدهای روستایی نیز همزمان پیش می‌رود؟
عمده‌ترین دلیل تمام مشکلات شهری مهاجرت از روستاها به شهر است. امروز ۲۵ درصد جمعیت کشور روستایی است. از ۵ میلیون و ۵۰۰ هزار واحد مسکن روستایی، ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار واحد در سال‌های اخیر مقاوم‌سازی شده که به میزان زیادی خسارات در زلزله را کاهش داده است. برنامه این است تا پایان سال ۱۴۰۵ با همین روند بتوانیم بیش از ۷۰‌درصد اماکن روستایی را مقاوم‌سازی کنیم. در ۴۰ هزار روستای بالای ۲۰ خانوار کشور طرح‌های هادی تهیه شده و روستاها دارای سند توسعه هستند. در زمینه بازسازی، بنیاد مسکن از ابتدای حادثه تا آخرین واحدی که تحویل می‌شود، در کنار مردم حضور دارد.
 
• افزایش وام مسکن روستایی در افزایش سرعت اجرای برنامه ساخت و نوسازی مسکن روستایی چقدر مؤثر است؟
نگاه بنیاد مسکن در دولت سیزدهم به روستاها رویکرد محرومیت‌زدایی و تأکید بر توسعه مسکن روستایی بوده و در راه تحقق آن برنامه‌ریزی شده است. بر همین اساس وام مسکن روستایی در دولت سیزدهم دوبار افزایش یافته و از 100 به 200 میلیون تومان و هم‌اکنون از 200 به 350 میلیون تومان رسیده است و همزمان تعداد پرداخت وام نیز از 200 به 350 هزار نفر افزایش یافته است. با افزایش سقف تسهیلات مسکن روستایی، ۱۲۷ هزار متقاضی مسکن روستایی طی یک ماه گذشته برای دریافت تسهیلات ۳۵۰ میلیون تومانی به ۹ بانک معرفی شده‌اند که این آمار حاکی از افزایش بیشتر همکاری بانک‌هاست. روند پرداخت تسهیلات مسکن روستایی از اواخر دی ماه آغاز شده که با همکاری بانک‌ها تسهیلات ۳۵۰ میلیون تومانی بیشتر به دست متقاضیان می‌رسد و همین موضوع باعث شده که سرعت اجرای پروژه‌های مسکن روستایی بیشتر شود. حدود ۳هزار قرارداد مسکن روستایی تا به امروز منعقد شده که بلافاصله بعد از انعقاد قرارداد پروانه ساخت برای این واحدها صادر می‌شود.

• علاوه بر نهضت ملی مسکن، ساخت مسکن محرومان نیز در مشارکت با سایر نهادهای حمایتی به بنیاد مسکن واگذار شده است. در این برنامه قرار است چه تعداد واحد ساخته شود؟
در دولت ساخت مسکن برخی نهادهای حمایتی در حال واگذاری به بنیاد مسکن است، ساخت ۱۶۰ هزار واحد مسکن افراد تحت پوشش بهزیستی و بیش از ۲۵۰ هزار واحد مسکونی برای افراد تحت پوشش کمیته امداد به بنیاد مسکن واگذار شده است. برای ۳ سال آینده باید ۵۰۰ هزار واحد مسکونی محرومان را کلید زده و ساخت آن را آغاز کنیم. بنیاد مسکن علاوه بر ساخت واحدهای نهضت ملی، حدود ۱۶ هزار واحد برای اقشار کم‌درآمد جامعه در دست اجرا دارد که این ۱۶ هزار واحد جزو پروژه‌های خود بنیاد مسکن است و دخالتی بر نهضت ملی مسکن ندارد، این واحدها مختص افراد معمولی روبه‌پایین تا افراد محروم است؛ همچنین برای اولین‌بار موانع تملک زمین روستایی را بویژه در روستاهایی که در حریم شهرها بودند، به طور کامل برداشتیم. بیش از ۱۵ سال بود زمین مسکن محرومان به صورت رایگان از طرف دولت به ما واگذار نشده بود که اکنون برای ساخت ۵۰ هزار واحد مسکونی محرومان در حال تملک زمین هستیم و در برخی استان‌ها نیز عملیات ساختمانی شروع شده است. بنیاد مسکن تعهد کرده تا در طرح کلان دولت سیزدهم برای احداث ۴ میلیون واحد مسکونی طی چهار سال، یک میلیون و ۶۰۰ هزار واحد را در شهرها و روستاها وارد مرحله ساخت کند و بر تکمیل و تحویل آنها به متقاضیان با مشارکت خود متقاضیان همت و جدیت خواهد داشت.

برش

روند اجرای نهضت ملی در بنیاد مسکن بر اساس برنامه زمانبندی پیش رفته است؟ از تعهدی که بنیاد در این برنامه دارد، چه تعداد واحد ساخته شده است؟
براساس سهمیه نهضت ملی مسکن که به بنیاد مسکن اختصاص یافته، بنا شد تا طی هرسال ۲۰۰ هزار واحد در شهرها و ۲۰۰ هزار واحد نیز در بخش روستایی تکمیل و تحویل متقاضیان شود؛ واحدهای نهضت ملی بخش روستایی به دلیل آنکه تأمین منابع تماماً توسط خود بنیاد مسکن انجام می‌شود، طبق روال خود در حال پیشرفت است اما در بخش شهری ۲۲۵ قطعه زمین در اختیار ما قرار دارد اما ۲۰۵ قطعه زمین در قالب پروژه تعریف شده است. تا پایان سال‌جاری بیش از ۶ هزار واحد نهضت ملی مسکن در شهرهای تحت مسئولیت بنیاد که مراحل نهایی تکمیل را طی می‌کند، تکمیل و تحویل خواهد شد.
البته برای متقاضیانی که درخواست زمین در طرح نهضت ملی مسکن دارند و پیش‌تر ثبت‌نام کرده و واجد شرایط شناخته شدند، امکان واگذاری زمین مهیاست. مقرر شده بود تا در سال‌جاری یک میلیون قطعه زمین برای طرح نهضت ملی مسکن به متقاضیان واگذار شود که برای رسیدن به برنامه زمانبندی، کارها در حال انجام است‌. هم‌اکنون ۴۴ هزار هکتار زمین برای واگذاری به متقاضیان در روستاها شناسایی شده است که فقط ۲۷ هزار هکتار زمین در شورای برنامه‌ریزی استان‌ها بررسی و مصوب شده است. تعدادی از زمین‌هایی که توسط وزارت راه و شهرسازی به بنیاد مسکن معرفی می‌شود، گاهاً مشکل تغییر کاربری اراضی دارند یا در مسیر سیل، خطوط گازی و دکل و... هستند که روند کار را با دشواری همراه می‌کند؛ به همین دلیل هفته‌ای چندین جلسه با وزارت جهاد  کشاورزی برای حل این موانع داریم و انتظار داریم هرچه سریع‌تر مشکلات این مسیر برای سرعت بخشیدن به ساخت و ساز کشور برطرف شود. ۶۱۷ هزار و ۳۸ واحد نهضت ملی مسکن توسط آن بنیاد در روستاها و شهرها احداث شده که از این میزان واحدی که ساخت آنها شروع شده تاکنون ۲۲۳ هزار و ۸۸۸ واحد تحویل مردم شده و مابقی در دست ساخت است. پیشرفت فیزیکی واحدهای روستایی در دست اجرا ۷۶ درصد است. برنامه امسال بنیاد مسکن، تکمیل و تحویل ۱۲۰ هزار واحد نهضت ملی مسکن در شهرها و روستاها بوده که بخش عمده‌ای انجام شده و بخش باقیمانده نیز تا پایان سال تحویل خواهد شد که ۱۰۰ هزار واحد آن در روستاها و ۲۰ هزار واحد آن در شهرهاست.