چگونه چین دنیای کودکان ایرانی را تسخیر کرد؟
اسباب‌بازی وطنی؛غریبه با کودکان
یوسف حیدری
خبرنگار
پسر کوچولو دست مادر را به زور می‌کشد و داخل مغازه اسباب‌بازی‌فروشی می‌برد. با دست یکی از شخصیت‌های کارتونی را نشان می‌دهد و از مادر می‌خواهد برایش بخرد.
مرد فروشنده وقتی قیمت را می‌گوید زن دو دل می‌شود و از پسر می‌خواهد اسباب‌بازی دیگری انتخاب کند اما اصرار و اشک‌های پسر، مادر را به تسلیم وادار می‌کند.
عروسک بره ناقلا یکی از قهرمانان کارتونی است که از شبکه‌های ماهواره‌ای و شبکه پویا پخش می‌شود. زن رو به فروشنده می‌گوید: پسرم عاشق انیمیشن بره ناقلاست.
چند بار می‌خواستم عروسکش را بخرم ولی آن‌قدر قیمت اسباب‌بازی و بخصوص عروسک‌ها بالاست که از توان ما خارج است، ولی آخر سر مجبوریم بخریم. زن دست پسر را می‌گیرد و از مغازه بیرون می‌آید. با سرعت از راسته اسباب‌بازی‌فروشی‌های بازار در سرای جواهری بیرون می‌روند تا چشم پسر به بقیه اسباب‌بازی‌ها نیفتد.
اسباب‌بازی دایره امن مالکیت کودک است. به همین دلیل کودک از همان سن کم مالکیت و امنیت را در بازی با اسباب‌بازی می‌آموزد. براساس آمارها گردش مالی جهانی صنعت اسباب‌بازی ۱۰۰ میلیارد دلار در سال است و سهم ایران از این حوزه ۳۰۰ میلیون دلار برآورد شده که ۳ دهم درصد می‌شود اما این روزها داستان اسباب‌بازی مثل هفت‌خوان رستم شده است. این را ایمان یکی از فروشندگان قدیمی اسباب‌بازی در راسته جواهری بازار تهران
می‌گوید.
او با اشاره به اینکه اسباب‌بازی در دسته کالاهای لوکس قرار گرفته و برای واردات آن باید تعرفه گمرکی بالا پرداخت کرد، می‌گوید: تولید داخل جوابگوی نیاز کودکان امروزی نیست. ایمان یکی از ماشین کنترلی‌ها را بعد از قرار دادن باطری روشن می‌کند تا از سالم بودن آن مطمئن شود.
می‌گوید وقتی جمعیت کودکان کمتر می‌شود مشتری‌های ما هم کم می‌شود، البته همین کودکانی که هم هستند به شخصیت‌ها و قهرمانان انیمیشن خارجی علاقه دارند که همه آنها تولید کشور چین است و به دلیل تعرفه گمرکی و ارز آزاد قیمت آن برای فروشنده و مصرف‌کننده زیاد است و به این ترتیب برخی از خانواده‌ها توان خرید این عروسک‌ها یا اسباب‌بازی‌ها را ندارند. وی در ادامه با اشاره به اینکه اسباب‌بازی قاچاق نمی‌شود چون قاچاق آن زیاد امکان پذیر نیست، گفت: اسباب‌بازی مثل گوشی موبایل یا پوشاک قاچاق نمی‌شود چون هنگام حمل اگر یکی از قطعات آن آسیب ببیند از رده خارج می‌شود. به همین دلیل خیلی‌ها ترجیح می‌دهند آن را وارد کنند.
مبدأ اصلی تولید اسباب‌بازی در دنیا هم کشور چین است که به خیلی از کشورها صادر می‌کند اما در کشور ما اسباب‌بازی جزو کالاهای لوکس قرار گرفته و علاوه بر ارز آزاد برای واردات آن باید تعرفه گمرکی بالایی هم پرداخت کنیم. به همین دلیل با قیمت بالا به دست فروشنده می‌رسد و مجبوریم با حداقل سود آن را بفروشیم.
ایمان با اشاره به اینکه اسباب‌بازی‌های تولید داخل محدود هستند، می‌گوید: «ما فروشنده‌ها برای حمایت از تولید داخل اسباب‌بازی‌هایی را که تولید داخل هستند در مغازه می‌فروشیم اما تولید داخل فقط 5 درصد نیاز بازار را جواب می‌دهد.
سلیقه نسل کودکان امروز با زمان گذشته خیلی فرق کرده است. شاید بتوان برای کودکان زیر 3 سال اسباب‌بازی تولید داخل خرید ولی از این سن به بعد وقتی در شبکه‌های تلویزیون یا ماهواره و حتی در فضای مجازی انیمیشن تماشا می‌کنند علاقه زیادی به شخصیت‌های این انیمیشن‌ها پیدا می‌کنند و از والدین‌شان می‌خوهند حتماً آنها را برایشان تهیه کنند، مثلاً عروسک السا و آنا یا آدم آهنی، بت من و لاک‌پشت‌های نینجا که همگی شخصیت‌ها و قهرمانان انیمیشن خارجی هستند بیشتر مورد توجه کودکان قرار دارند.
خیلی از فروشندگان اسباب بازی در کنار اسباب‌بازی‌های تولید داخل مجبورند عروسک یا اسباب‌بازی خارجی هم در مغازه داشته باشند.
مشتری باید حق انتخاب داشته باشد و تولید کنندگان داخلی باید بتوانند رقابت کنند و با تولید محصولات باکیفیت نیاز بازار را تأمین کنند. اسباب‌بازی‌های وارداتی هم با بالا رفتن قیمت یوآن (واحد پول چین) قیمت آنها نیز بالا می‌رود، مثلاً همین عروسک یک میلیون و 200 هزار تومان قیمت دارد.
واقعاً برای یک کارمند خریدن این عروسک سخت است اما وقتی فرزندش اصرار می‌کند مجبور می‌شود بخرد. امروز دیگر هر کسی نمی‌تواند اسباب‌بازی بخرد. نسل کودکان امروز هر روز دنبال اسباب‌بازی‌های جدید هستند.
قاچاق اسباب بازی
درحالی که برخی از فروشندگان بازار اسباب‌بازی معتقدند اسباب‌بازی‌های خارجی با تعرفه گمرکی بالا و به عنوان کالای لوکس وارد کشور می‌شود رئیس انجمن تولیدکنندگان اسباب‌بازی معتقد است امروز شاهد آمار فاجعه‌باری از قاچاق اسباب‌بازی هستیم.
غلامرضا دیزجی با اشاره به اینکه در سه ماه گذشته 400 کانتینر اسباب‌بازی وارد کشور و ترخیص شده و بیش از 800 ثبت سفارش در این زمینه انجام شده است، گفت: یکی از معضلاتی که تولیدکنندگان داخلی اسباب‌بازی با آن مواجه هستند واردات و قاچاق اسباب‌بازی است.
متأسفانه اسباب‌بازی خارجی با تعرفه 15 درصد وارد کشور می‌شود و جزو کالاهای غیرلوکس محسوب
می‌شود.
از طرف دیگر در ماه‌های گذشته بدون نظر انجمن تولیدکنندگان اسباب‌بازی اقدام به صدور مجوز برای واردات اسباب بازی کردند که این بسیار عجیب است و می‌تواند لطمه بزرگی به تولید داخل بزند.
اسباب‌بازی به عنوان هویت‌ساز‌ترین کالای فرهنگی و پیش‌نیاز اساسی برای تغییر ساختار و شخصیت آینده فرزندان کشور است؛ باید نسبت به آن نگاه فرهنگی داشت.
ما این موضوع را از طریق شورای عالی انقلاب فرهنگی پیگیری کردیم و دبیر این شورا نیز با حضور در نمایشگاه اسباب‌بازی بر حمایت از تولید داخلی تأکید کردند.
بیش از ۳۰۰ واحد تولیدی تمام‌وقت اسباب‌بازی و بیش از ۱۰۰ واحد پاره وقت تولیدی در کشور وجود دارد که توسط اینها بیش از ۴ هزار نوع اسباب‌بازی تولید می‌شود.
ضرورت جلوگیری از قاچاق و ورود اسباب‌بازی‌های خارجی به ایران باعث شد تا شورای عالی انقلاب فرهنگی هم وارد این مقوله شود. حجت‌الاسلام خسروپناه دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به تدوین سند اسباب‌بازی تا پایان سال از وزارت صمت خواست تا از واردات اسباب‌بازی‌های خارجی جلوگیری کنند. وی گفت: برای پیشرفت صنعت اسباب‌بازی باید شورای عالی انقلاب فرهنگی و سایر وزارتخانه‌ها پای کار بیایند و وزارت صمت باید با جلوگیری از ورود اسباب‌بازی خارجی از تولیدکنندگان داخلی
حمایت کند.
