یوسف    حیدری
خبرنگار

 
ترافیک بزرگراه آزادگان هر لحظه سنگین‌تر می‌شود. راننده تاکسی بی‌حوصله از بین کامیون‌ها چشم می‌چرخاند تا شاید دلیلی برای ترافیک پیدا کند. راننده کامیون کناری متوجه می‌شود و با دست جلوتر را نشان می‌دهد و می‌گوید: بازهم تصادف شده، فکر می‌کنم کشته هم داشته باشد. ماشین‌ها با سرعت خیلی کم به صحنه تصادف می‌رسند. بازهم یک موتورسوار قربانی تصادفی مرگبار شده است. مأموران راهنمایی و رانندگی با دست از راننده‌ها می‌خواستند توقف نکنند تا مسیر بسته نشود. صدای آژیر آمبولانسی که پشت ترافیک مانده شنیده می‌شود و راننده با بلندگو می‌خواهد کنار بکشند. دو جنازه روی زمین و موتور واژگون‌شده صحنه تلخی را مقابل راننده‌ها قرار داده است. پارچه سفید روی جنازه‌ها کشیده شده و کنار آن هم سکه و اسکناس پخش شده است. راننده تاکسی سری به علامت تأسف تکان می‌دهد و می‌گوید: هر هفته در این مسیر شاهد تصادف مرگبار موتورسوارها هستم. این سومین تصادفی است که در آن یک موتورسوار کشته می‌شود. این بزرگراه محل عبور کامیون‌های ترانزیتی و ماشین‌هایی است که می‌خواهند به شهرهای جنوبی کشور بروند، واقعاً موتورسوارها با چه جرأتی در این بزرگراه تردد می‌کنند؟ در 9 ماه سال‌جاری؛ 225 موتورسیکلت‌سوار در شهر تهران در تصادفات جان خود را از دست دادند. این یعنی آمار مرگ موتورسوارها نسبت به سال گذشته 26 درصد افزایش یافته است. این را سرهنگ سیدابوالفضل موسوی‌پور رئیس‌پلیس راهور تهران بزرگ می‌گوید و تأکید می‌کند پلیس برای کاهش حوادث مرگبار موتورسوارها از اواخر دی‌ماه «طرح 10 » را، برای برخورد با موتورسواران متخلف در دستور کار خود قرار داده است.
 روزانه ۴ میلیون و ۵۰۰ هزار موتورسیکلت در تهران تردد می‌کنند و به‌گفته پلیس راهنمایی و رانندگی بیش از 60درصد موتورسوارها از کلاه ایمنی استفاده نمی‌کنند.
این یعنی موتورسوار با یک تصادف کوچک در معرض بیشترین آسیب و حتی مرگ قرار می‌گیرد. محمدعلی راننده تاکسی است. او از مرگ موتورسوارانی می‌گوید که در یک حادثه کوچک جان‌شان را از دست می دهند: «30 سال است در تهران رانندگی می‌کنم. یکی از معضلات رانندگی در تهران همین موتورسواران هستند. هر روز هم تعدادشان بیشتر می‌شود.
 الان چند کارخانه تولید موتور با تبلیغات زیاد داریم و از دم‌قسط موتور می‌فروشند و خیلی از این جوان‌ها بدون گواهینامه پشت موتور می‌نشینند.
 باور کنید جرأت نمی‌کنم مسافر به بازار تهران ببرم. آن‌قدر موتورسوار آنجا تردد می‌کند که اگر یک لحظه دقت نکنی تصادف می‌کنی. متأسفانه به هیچ قانونی هم پایبند نیستند.
 می‌گویند مسیر برای موتورسوار همیشه باز است. یعنی از پیاده‌رو یا خیابان‌های یک‌طرفه و از هرجایی که بتوانند به مسیرشان ادامه می‌دهند. خیلی از آنها هم گواهینامه یا بیمه ندارند و اگر تصادف کنی هیچ خسارتی نمی‌توانی بگیری.»
سعید کلاه ایمنی را روی سرش محکم می‌کند و موتور را روشن می‌کند.
و می‌گوید: «در ترافیک سنگین تهران فقط با موتورسیکلت می‌توانم کارهایم را بموقع انجام دهم. ماشین دارم اما مغازه‌ام در خیابان ملت است. اگر بخواهم با ماشین تردد کنم به هیچ کدام از کارها و سفارش‌های مشتری نمی‌رسم. این موتور را هم قسطی خریده ام. برخلاف برخی از موتورسوارها از کلاه‌ایمنی و زانوبند استفاده می‌کنم. موتورسیکلت ایمنی ندارد و یک تصادف کوچک می‌تواند باعث آسیب سرنشین شود. همین کلاه ایمنی دوبار مرا از مرگ نجات داده است. یک بار در بزرگراه امام علی به خاطر بارندگی و لغزنده بودن مسیر زمین خوردم، سرعتم زیاد بود و با جدول کنار بزرگراه بشدت برخورد کردم. همین کلاه ایمنی باعث شد که سرم آسیب نبیند و فقط پای راستم آسیب دید. اما برخی از موتورسوارها به بهانه اینکه کلاه ایمنی مانع دید آنها می‌شود و گرم‌شان می‌شود از آن استفاده نمی‌کنند. به اعتقاد من همه راننده‌های وسایل نقلیه باید از قوانین راهنمایی ‌و رانندگی تبعیت کنند.
 نمی‌دانم چرا برخی از مورتوسوارها تصور می‌کنند این قوانین برای آنها نیست و نیازی هم به رعایت کردن آن ندارند. به‌خصوص شب‌ها که خیابان‌های تهران نور مناسبی ندارند تردد با موتورسیکلت خیلی خطرناک است.»
 
 سهم 67 درصدی در تصادفات مرگبار
 بیش از 67 درصد تصادفات مرگبار پایتخت مربوط به موتورسواران است. این را سرهنگ‌ رابعه جوانبخت رئیس اداره تصادفات پلیس راهور تهران بزرگ می‌گوید و از افزایش آمار تصادفات مرگبار موتورسواران در اواخر هفته خبر می‌دهد: «متأسفانه اواخر هفته و تعطیلات، آمار تصادف موتورسوارها بیشتر می‌شود. نکته مهم اینکه بیشتر این تصادفات در بزرگراه‌های تهران مثل بزرگراه آزادگان و بزرگراه امام علی و در ساعت‌های تاریکی هوا اتفاق می‌افتد. با وجوداینکه تردد موتور سیکلت در بزرگراه ممنوع است ولی بازهم تردد می‌کنند و شب‌ها که به دلیل تاریکی هوا دید راننده‌ها کمتر می‌شود این در حالی است که برخی از موتوسوارها بدون داشتن چراغ در خیابان‌ها تردد می‌کنند. در ۹ ماهه سال‌جاری بین ساعت ۲۴ تا ۴ صبح بیشترین تصادفات فوتی مربوط موتورسواران بود. وقتی بررسی کردیم که در این ساعت چرا موتورسواران در خیابان‌ها هستند مشخص شد برخی از آنها افراد جوانی بودند که برای انجام حرکات نمایشی و چرخ‌زدن‌ در معابر خلوت بیرون می‌آیند و متأسفانه تفریحات غیرایمن آنها با مرگ‌شان همراه می‌شود.»
سرهنگ احسان مؤمنی معاون آموزش و فرهنگ ترافیک پلیس راهور هم از ضعف فرهنگ ترافیکی و نقش آن در تصادفات اینگونه می‌گوید: «90 درصد علت فوتی‌های تصادفات رانندگی عامل انسانی است که بیشترین آن به ترتیب موتورسواران و عابران پیاده هستند؛ موتورسواری که از خط ویژه یا خیابان‌های یک طرفه عبور می‌کند و کلاه‌ایمنی هم ندارد در تصادفی که نهایت باید منجر به شکستگی دست یا پا شود باعث مرگ او در اثر برخورد سر به زمین یا خودرو می‌شود. باوجود اینکه در طرح‌های مختلف موتورسواران متخلف را متوقف و از آنها می‌خواهیم کلاه ایمنی سر کنند و قوانین را رعایت کنند اما بازهم شاهد بی‌توجهی آنها
هستیم. خیلی از موتورسواران وقتی گواهینامه می‌گیرند باید آیین‌نامه راهنمایی و رانندگی را مطالعه و در آن قبول شوند. در این آیین‌نامه قوانینی که باید رعایت کنند نوشته شده است اما بعد از قبولی در آیین‌نامه به قوانین آن بی‌توجهی می‌کنند. دلیل آن هم این است که جریمه‌ها بازدارنده نیست، از طرف‌دیگر تا زمانی که در شرایط خطر قرار نگیرند این موضوع را جدی نمی‌گیرند.»
 
 طرح 10 و موتورسواران متخلف
 با افزایش تصادفات مرگبار موتورسواران ، پلیس بازهم طرح جدیدی را برای برخورد با موتورسواران متخلف در خیابان‌های پایتخت به اجرا درآورده است. در طرح 10 که پلیس ویژگی آن را استمرار آن  برخلاف طرح های قبلی می‌داند، استفاده از کلاه ایمنی (مانند بستن کمربند ایمنی برای رانندگان) برای موتورسواران اجباری
خواهد شد.
چراکه بررسی‌ها حاکی از آن است که درصد زیادی از حوادث غیرقابل جبرانی که برای موتورسواران روی می‌دهد به دلیل عدم استفاده از کلاه ایمنی توسط راکب است. به نظر می‌رسد طرح‌های گذشته مانند انتقال موتورسیکلت به پارکینگ یا توقف موتورسواران متخلف و الزام آنها به حضور در کلاس‌های آموزشی نتوانست از حجم تصادفات موتورسواران کم کرده یا باعث الزام آنها به رعایت قوانین راهنمایی و رانندگی شود.
حالا رئیس پلیس راهنمایی و رانندگی تهران می‌گوید: «در طرح جدید که به آن طرح 10 می‌گوییم، با 10 روش و راهکار با تخلفات موتورسواران برخورد خواهد شد؛ انضباط‌‌‌‌ ‌بخشی به تردد آنها که هم جنبه فرهنگی و ایجابی دارد و هم به شکل سلبی با تخلفات موتورسواران برخورد
خواهیم کرد.»