نیلوفر منصوری
خبرنگار

صدای «چیکو» بعد از عمل جراحی حنجره، به سختی شنیده می‌شود؛ صدایش نرم و نازک شده و دیگر از آن صدای بم و حجیم خبری نیست؛ درست مثل مریضی که صدایش گرفته. گاهی این حالت آن چنان شدید می‌شود که پارس کردن یا ناله‌اش هم دلخراش است. دلم به حالش می‌سوزد، اما دامپزشکش می‌گوید که این علائم به معنی درد کشیدن و رنج واقعی او نیست. فقط صدای سگ تغییر کرده و هیچ مشکلی در بدن او وجود ندارد. اما جدا از مشکل صدای عجیب و گرفته  گاهی که با این حجم صدا به مقصود خود نمی‌رسد گاز می‌گیرد. اینها صحبت‌های دوستی بود که بعد از شکایت همسایه‌ها از پارس‌های گاه‌وبیگاه سگش با مشورت دامپزشک تارهای صوتی چیکو را جراحی کرده بود تا مزاحم همسایه‌ها نشود.
این روزها انتشار اخباری درخصوص جراحی زیبایی حیوانات در رسانه‌ها و فضاهای مجازی با هزینه‌های میلیونی از قبیل، بوتاکس، افتادگی پلک، جراحی حنجره، تتو، فرم‌دهی بینی و گوش و دم‌بری انتقادات زیادی را دربرداشت. عمل‌های جراحی که هزینه‌های زیادی را دربردارد؛ چندی پیش یکی از رسانه‌ها در گزارشی اعلام کرد که برخی از سرپرستان و صاحبان حیوانات بین ۲ تا ۲۰ میلیون تومان خرج تغییر ظاهر و «زیباتر» کردن حیوان خانگی خود می‌کنند. این مطلب واکنش بسیاری از کارشناسان و دامپزشکان را برانگیخت، حتی مصاحبه‌شونده در این گزارش نیز بعد از مدتی اعلام کرد که صحبت‌هایش تحریف شده و چنین اظهارنظرهایی نداشته است.
روزنامه ایران برای تأیید صحت و سقم موضوع جراحی زیبایی حیوانات؛ با رئیس بیمارستان دامپزشکی مرکزی گفت‌و‌گو کرد. امید مرادی در این زمینه به «ایران» می‌گوید این مسأله آن‌طور که در برخی رسانه‌ها ادعا شده، نیست و افرادی که در این زمینه اظهارنظر می‌کنند باید ریشه‌یابی شوند و تشخیص داده شوند که در چه بخشی از بیمارستان‌ها یا بخش‌های درمانی، خدمات ارائه می‌دهند و بر چه مبنایی اظهارنظر می‌کنند. برخی از کارشناسان و فعالان حقوق حیوانات هم معتقدند که   چنین گزارش‌هایی به شکلی هدفمند تنظیم و منتشر می‌شوند.
 این متخصص جراحی دامپزشکی می‌گوید که نه‌تنها چنین عمل‌هایی را انجام نداده‌، بلکه حتی نمونه‌ای از آن را نه دیده و نه شنیده ‌است! طبق پیگیری‌های «ایران» نشان ‌می‌دهد تنها جراحی زیبایی که برخی از دامپزشکان انجام می‌دهند، عمل‌های جراحی انتخابی و بیماری است.
به گفته این جراح متخصص دامپزشک، جراحی زیبایی زیرمجموعه‌ای از جراحی‌های بازسازی است که در اصل زیرمجموعه جراحی پلاستیک است. جراحی پلاستیک دو زیرشاخه دارد؛ جراحی‌های بازسازی و جراحی‌های زیبایی. در دامپزشکی جراحی پلاستیک وجود دارد اما عملاً زیرشاخه زیبایی انجام نمی‌شود زیرا برخلاف انسان که تصمیم می‌گیرد ظاهرش به چه شکلی باشد، حیوانات نمی‌توانند این تصمیم را بگیرند. این تشخیص سرپرست حیوان است فکر می‌کند اگر ظاهرش، فلان تغییر را کند، حیوان زیبا می‌شود. این نوع جراحی‌ها اخلاقی محسوب نمی‌شوند و عمدتاً هیچ یک از جراحان متخصص داخل کشور حاضر به انجام چنین عملی نیستند بخاطر اینکه یک فردی از یک ظاهری خوشش می‌آید، یک حیوانی را زیر تیغ جراحی ببرند و عوارض آن را به حیوان تحمیل کنند. بنابراین چنین چیزی نداریم.
این متخصص جراحی دامپزشکی ادامه می‌دهد: اما ممکن است یک بیمار (حیوان)، دچار عارضه‌ای مثلاً در صورت باشد و متعاقب این جراحی، عارضه رفع و ظاهر زیباتر شود. عمدتاً این نوع جراحی‌ها برای برطرف کردن یک مشکلی انجام می‌شود نه اینکه ظاهری را به سلیقه سرپرست تغییر دهیم.
حذف تارهای صوتی
رئیس بیمارستان دامپزشکی مرکزی تهران می‌افزاید: برداشتن تارهای صوتی، یکی از جراحی‌هایی است که قبلاً و در سال‌های گذشته برای جلوگیری از پارس کردن حیوان انجام می‌شد. این نوع جراحی جزو جراحی‌های انتخابی است اما در گذشته جزو جراحی‌های زیبایی محسوب می‌شد اما اکنون جراحی تارهای صوتی، مشابه جراحی‌های انتخابی زیبایی تلقی و انجام نمی‌شود، زیرا در این نوع جراحی، حقوق یک حیوان که پارس کردن است، سلب می‌شود، بدون اینکه خودش نقشی در آن داشته باشد. اما اگر این جراحی برای تومور تارهای صوتی یا تومور حلق و حنجره انجام شود، مجبور هستیم که تارهای صوتی را برداریم و جزو عوارض این جراحی عدم توانایی پارس کردن حیوان است؛ بنابراین اگر سرپرستی بخواهد که تارهای صوتی حیوان را برای از بین بردن و پارس کردن و سروصدا جراحی کنیم، چنین چیزی امکانپذیر نیست.
این پزشک متخصص درخصوص مطرح شدن مواردی برای جراحی‌های زیبایی از قبیل، چشم، گوش و دم حیوان می‌گوید: در وهله اول، افرادی که سرپرست حیوانات هستند، عمدتاً به حقوق حیوانات آگاه هستند و متقاضی جراحی زیبایی نیستند. در وهله دوم متخصصان جراحی که افراد واجد شرایط و مجاز به انجام هرگونه جراحی هستند، به اصول پایبند هستند. این موضوع حتی در کتب آموزشی و تخصصی دروس دانشگاهی نیز تدریس نمی‌شود.

جراحی‌های مختلف دیگر
دکتر مرادی درخصوص انجام تتو نیز می‌گوید: تتو یکی از موارد شناسایی حیوان است تا با حیوان دیگری جابه‌جا نشود. تتو برخلاف متد آراستگی انسانی، روشی برای تشخیص و شناسایی حیوانات است. مراکز دامپزشکی، واجد چنین وسیله‌ای نیستند و نمی‌توانند تتو انجام دهند. مگر اینکه خارج از این مراکز انجام دهند که مسئولیتش با دامپزشکی نیست.
مرادی درمورد جراحی‌های گوش و دم نیز می‌گوید: بخشی که جنبه زیبایی داشته باشد، تاکنون با آن مواجه نشده‌ام. در برخی از نژادها به صورت طبیعی، در سنی یکی از غضروف‌های گوش، خوب عمل نمی‌کند و عدم قرینگی آن و همچنین امکان ایجاد بیماری و عفونت مطرح می‌شود که نیاز به عمل جراحی دارد یا در برخی دیگر از نژادها چین‌های پوستی ناحیه صورت آنقدر زیاد است که برای جلوگیری از التهاب پوستی باید برای از کار انداختن عصب ناحیه، از بوتاکس استفاده شود یا چین‌های اضافی با جراحی برداشته شود.
به اعتقاد این متخصص، تمام این موارد جنبه درمانی دارد و برای علاقه‌مند بودن سرپرست حیوان یا زیبایی حیوان، مجاز به انجام آن نیستیم و من تقریباً مطمئن هستم که هیچ مرکزی این کارها را انجام نمی‌دهد.

آزار مدرن حیوانات
متأسفانه مسأله آزار و اذیت حیوانات طی سال‌های اخیر بشدت اوج گرفته است. به گفته کارشناسان و فعالان حامی و حقوق حیوانات، آزار حیوانات فقط به شکنجه آنها ختم نمی‌شود. امروزه انسان برای دلخوشی و ارضای غریزه زیاده‌خواهی خود، به سرگرمی‌های جدید دیگری پناه می‌برد که نه تنها غیرانسانی و غیراخلاقی؛ بلکه مصداق حیوان آزاری است.
 یک فعال حقوق حیوانات معتقد است که برخی افراد، از دیدگاه و نگاه سالمی نسبت به حیوانات برخوردارند. آنها حتی، به نجات سگ و گربه‌ای از خیابان و حمایت و نگهداری از او اکتفا می‌کنند.
اما برخی دیگر، سلیقه‌ای برخورد می‌کنند و حیوانات زیبا با نژادهای خاصی مدنظرشان است و درخصوص قد، سایز، اندازه مو، قد دم، شیب بدنشان و رنگ وسواس به خرج می‌دهند، این‌گونه از افراد کار را سخت می‌کنند زیرا بازاری را به وجود
می آورند که در آن تخلف و حرکت‌های مخرب زیاد است. همچنین باعث می‌شوند که توله‌کشی‌های زیادی به صورت زیرزمینی انجام شود.