بـــــلای بی‌تاریخی و جهان بی‌آینده
دکتر رضا داوری اردکانی
انتشارات نقد فرهنگ
به تازگی انتشارات نقد فرهنگ کتابی با عنوان «بلای بی‌تاریخی و جهان بی‌آینده» به قلم دکتر رضا داوری اردکانی، استاد فلسفه و رئیس فرهنگستان علوم، منتشر کرده است که در آن، دکتر داوری پیاده شدن از تاریخ قدیم و پیدا نکردن جایی در تاریخ جدید را به عنوان «درد بی‌تاریخی» توصیف می‌کند و معتقد است «وضع توسعه نیافتگی» وضع بی‌تاریخی است و در توضیح آن می‌نویسد: «مردمان اشخاص و افراد پراکنده نیستند، بلکه در جهانی همبسته باهم زندگی می‌کنند و فهم مشترکی دارند که زندگیشان را راه می‌برد. وضعی که در آن این همبستگی و فهم و درک مشترک وجود نداشته باشد، وضع بی‌تاریخی است.»
به زعم داوری، در وضع بی‌تاریخی «فهم» دچار پریشانی می‌شود. از همین رو، اگر جامعه‌ای گرفتارش شود راه را گم می‌کند و برای چالش‌هایش راه‌حل نمی‌یابد؛ بنابراین، به قهر و ناآرامی و ویرانگری میل پیدا می‌کند. «خسوف خِرَد» با چنین مردمانی همراه و «تقلید» دستور عمل‌شان می‌شود؛ به همین دلیل برای چنین جوامعی، خروج هرچه سریع‌تر از توسعه‌نیافتگی را ناگزیر می‌داند: «نسبت وضع توسعه‌نیافتگی با گذشته تاریخی نیز نسبتی کم و بیش تقلیدی است و اگر اعتقادات قدیم با فهم و درک سطحی فرارسیده از جهان جدید تفسیر شود چه بسا که حاصلش اوهام و خیالات خطرناکی باشد که جهان مستعد جنگ و آشوب کنونی را به پرتگاهش نزدیک‌تر سازد. برای پرهیز از چنین آشوب و خطری خروج از توسعه‌نیافتگی ضرورت دارد.»
این کتاب، گزارش وضع جهانی است که در پایان تاریخ خود قرار دارد و تأملی است برای جهانی که از این پایان، بی‌خبر است: «بخشی از این جهان دوران تحول و پایان تاریخ خود را آزموده است. اما بخش دیگر، از دوران تحول چندان خبری ندارد و دوران پایانی یعنی دوران سلطنت تکنیک را کمال آن می‌انگارد و به قهر آن تسلیم شده است، هر چند که از این تسلیم نیز خبر ندارد. در این وضع باید تأمل کرد.»
